Yine bir yıl bitti, yeni bir yıl geldi! Bu da sağlık önerileri için kısır bir döngü içerisinde paylaşımlarla karşılaşmak üzere olduğunuz anlamına geliyor. Haber kaynaklarınızda görünmeye başlayacak, e-posta gelen kutularınıza yerleşecek ve sürekli karşınıza çıkacaklar yeni yıl için bir takım öneriler… Dergi reklamları, zayıflama ürünleri ve egzersiz ürünleri ile dolup taşacak. Sağlık bilgisi veya bu konuda herhangi bir eğitimi olmayan kişiler bile, sizi hareketsiz bir hayatınız olmasıyla ilgili eleştirip, size akıl veriyor olacaklar belki… (Zaten internetten araştırıp kendi kendine teşhis koyan ve bunun yanında olmadık yalan yanlış bilgilerle kendi moralini de bozan çok, ve Google amca ile hepimiz oldukça samimiyiz. )
Yeni yıl, sağlığımızı ve yaşam kalitemizi yeniden kazanmamız için başta iyi bir fırsat gibi görünüyor. Yeni başlangıçlar için hep yeni bir hafta, yeni bir ay bekliyoruz ya; yeni yıl da büyük başlangıçlar için olsa gerek. Kırılma noktası da bu aslında. Hedef büyük olunca, ulaşması daha zor; hele bir de kısa vadede sonuç elde edilmeyen bir hedefse, vazgeçilmesi daha olası bir durum söz konusu. O yüzden çoğumuz için, 1 Ocak’ta belirlediğimiz kararlar devamlılıkları açısından, genellikle meydan okumaya dönüşüyor.
Haftada bir buçuk saatlik bir fiziksel aktivite bile yapmıyoruz çoğumuz. Her zaman vurguladığım gibi, gün içerisinde işyerinde fiziksel olarak aktif olmak bir yere kadar… Ancak özellikle Kıbrıslılar olarak, alışmışız, arabalarımızı dükkanların içerisine sokmak mümkün olsa öyle park edeceğiz neredeyse… Günlük yaşam aktivitelerimizde bile fiziksel olarak pasif olmayı seçiyoruz; ve hep bahanelerimiz var; hava çok sıcak, hava çok soğuk, çok yorgunum, zamanım yok, vb.… Otururken harcanan zaman, kilolu veya obez, kronik hastalıklar ve prematüre ölümlerle ilişkilidir.
Bir fizyoterapist olarak şu anda bu yazı ile, sizleri 2018 yılını hareket etme ve daha az oturma yılı yapmaya davet ediyorum. Uzun yıllara dayanan sağlıklı ve kaliteli bir yaşam için kalıcı sağlık alışkanlıklarını koruma ipuçlarına göz atalım dilerseniz. Yeni yılda fiziksel olarak aktif hale gelme hedefleri olanlara birkaç öneride bulunalım bu hafta.
- Başlangıç ve değişim için hazırlanmak
Sabit bir eylem planı oluşturmak için yılın bu zamanını kullanmak akıllıca; genellikle plan yapmaya daha hevesli, yeniliklere daha açık olduğumuz bir dönem ne de olsa. İlerideki davranışlarınızı kolaylaştırmak ve motivasyonun kaybolduğu zamanlarda ne yapılabileceğine dair hazırlıklı olmak adına stratejiler belirleyin. Bu spor salonuna veya dans kursuna 3 aylık kayıt yaptırıp ödemeyi peşin yapmak olabilir mesela. Ya da birileri ile iddialaşmak da işe yarayabilir; ama en önemlisi kendinize vereceğiniz sözler ve bunları tutmanız.
Değişiklik yapma olasılığınızı ancak iyi bir hazırlık, artırabilir. Hedefinizi ve onlara nasıl ulaşabileceğinizi yazın.
- Küçük adımlarla başlamak ve hedefe doğru yeni adımlar eklemek
Bu öncelikleri yeniden değerlendirmek ve motivasyonu artırmak için harika bir zaman olsa da, beklentilerinizi yönetmede gerçekçi olduğunuzdan emin olun. Örneğin spora yeni başladıysanız, bir anda müthiş bir sportif performans göstermeyi beklemeyin; hayal kırıklığı ile vazgeçebilirsiniz. Çoğu zaman insanlar yeni yıl kararlarıyla” ya hep ya hiç” yaklaşımı üzerinde yoğunlaşıyorlar. Yeni hedeflere doğru ilerlerken doğal bir akışınız ve doğal bir artışınız olması gerekiyor; ve bunun farkında olmanız da oldukça önemli. Kısacası emeklemeden koşmaya çalışmamanız gerekiyor.
Kilo vermek ya da fit olmak gibi büyük ideallerle, bu ideallere ulaşmak için üzerinde durduğunuz davranışla örtüşüyor olsun. Amacınız fit olmaksa, hangi aktiviteleri yapmanız gerekiyor? Ne zaman, nerede ve nasıl?
Küçük hedeflere ulaştığınızda, küçük başarılarınızı da kutlamayı unutmayın tabi ki!
- Hedefe ulaşmaya mani olabilecek engelleri kaldırmak
Bir hedefe ulaşmaya çalışmadan önce potansiyel engellere yönelip onları gidermek önemlidir. Modern yaşam yoğun; ulaşabilecekleriniz konusunda gerçekçi olmalı ve yolunuzdaki engeller için problem çözümleri üretmelisiniz. Unutmayın her bir şikayet bir bahanedir.
Belli bir zaman çerçevesi içinde hedeflerinize ulaşmayı başaramıyorsanız, kendi kendinizi denetleyin ve hedefinize neden ulaşamadığınızı bularak, ulaşabilmek için çeşitli ayarlamalar yapın. Eğer motivasyonunuzu kaybetmeye başlıyorsanız, neyin çalışmadığını değerlendirin: gerçekçi bir hedefe mi sahipsiniz? Hedefinize ulaşmak için ne gibi değişiklikler mümkün?
- Hedeflerinizi mevcut bir alışkanlık ve yaşam biçimi paterni içerisine yerleştirmek
Evet, bu benim hastalarıma egzersiz verirken sıklıkla vurguladığım bir nokta; günlük rutininiz içerisinde var olan bir şeylerle egzersizi bağlayın, birini yaptığınızda diğerini de yapın. Kahvenin yanında su ikram edilmesi gibi, tuvaletten çıkınca elimizi yıkamamız gibi bağlantılı hareketler, yeni alışkanlıklar edinmek için harika olasılıklar yaratabiliyor. Eski alışkanlıkların kırılmasının ve yeni alışkanlıkların oluşmasının zor olduğunu hatırlayın. Araştırmalar, en sık tekrarladığımız davranış kalıplarını sinir yollarımızın içine oturttuğumuzu gösteriyor. Planlama, tekrarlama ve doğru süreçleri yürürlüğe koyarak, yeni alışkanlıklar oluşturmak ve korumak mümkün olabiliyor.
Bir hedefe sadık kalmanın en iyi yolu, yeni davranışınızı mevcut bir alışkanlık içerisine yerleştirmekten geçiyor. Araştırmalar, uygun sıra ile her gün yaptığınız içine girdiğinizde daha az bilinçli bir çaba gerektirdiğini, davranışın daha otomatik hale gelmesine yardımcı olabiliyor olduğunu gösteriyor.
Alışkanlıklar – rutinler oluşturabilmek için daha kararlı ve uygun bir zaman dilimi sabah saatleri… Ayrıca egzersizi gündelik hayatınızın bir parçası olarak örgülemeyi en kolay bulabileceğiniz zaman. Herkesin yaşam tarzı ve rutini farklı…. Kendiniz ve yaşamanız için en iyi olanı bulmanız önemli…
- Yola devam etmek ve geri adım atmamak için destek istemek
Konu ister sigarayı bırakmak olsun, ister daha fazla ayakta kalmak ya da günde 30 dakikalık egzersiz yapmak; araştırmalar, en iyi değişiklikleri yapabilen kişilerin biraz da olsa çevrelerinden destek aldığını gösteriyor. Bu destek, arkadaşlarınız, aileniz veya konunuzla ilgili profesyonel birisi olabilir; sizin başardığınızı görmek isteyenlerin bir listesini yapın. Motivasyonunuz zayıflamaya başladığında size yardımcı olabilirler.
Fizyoterapistler de, her yaş grubundan insanlara sağlık durumlarına uygun egzersiz programlarını tasarlayarak yardımcı olurken, aynı zamanda yolunuza devam etmenize de destek olabilirler.
Şimdi derin bir nefes alın! 2018 sizin sağlığınızda reform yapacağınız ve yaşam kalitenizi artıracağınız hareketli bir yıl olsun. Buna şu anda karar verin ve kendinizle bir anlaşma yapın. Bu defa uygulayabileceğiniz kalıcı yeni yıl kararlarınız olsun! 2018’de reform olsun sağlığınızda!
Enerji dolu bir yaşamın başlangıcı olsun yeni yılınız, kutlu olsun!
