Deprem, son zamanlarda sıkça duyduğumuz ve oldukça fazla kullandığımız kelimelerden oldu. Deprem kısaca, yerkabuğu katmanlarının kırılıp yer değiştirmesidir, doğal bir olaydır. Yüzyıllar öncesinde de yaşanan ve önümüzdeki yıllarda da yaşanacak olandır.
Şüphesiz ki deprem sırasında ve sonrasında yaşananlar normalleşme süreçlerini herkes için farklı kılar. Nasıl ki yetişkinler yaşananlar karşısında farklı tepkiler veriyorsa, her çocukta farklı tepkiler verecektir.
Çocuğun yaşı, sosyal çevresi ve gelişim evresi tepki farklılıklarının nedenleridir. Okul öncesi dönem çocuklarında kaygı temelli davranışlar yüksek oranda görülebilir. Anne-babadan ayrılmak istememe, sürekli soru sorma, okul zamanları içinde sürekli eve ne zaman gideceğini sorgulama, uyumada zorluk, anne-baba ile birlikte uyuma isteme, alt ıslatma, sürekli avize / lambalara bakma, yoğun biçimde korku yaşama vb. çocukların gösterebileceği tepkisel davranışlar arasında sayılabilir.
Bu süreçleri sağlıklı bir şekilde atlatabilmek için öncelikle biz öğretmenlerin ve ebeveynlerin yaşananların zor olduğunu kabul etmesi ve çevremizdeki kişiler için yapabileceklerimizin olduğunu unutmamalıyız. Kendi iyi oluşumuz hem çocukları hem da çevremizdekileri olumlu yönde etkileyecektir.
Bu süreci yönetmek için başlangıç olarak çocukların duygularını yok saymamak ve ifade etmesine fırsat vermek gerekir. Biz de kendi duygularımızı, kaygılarımızı, korkularımızı açıkça ifade etmeliyiz ki çocuklar da endişelerinin doğal olduğunu anlasın. Örneğin; “Çok üzücü bir olay yaşadık, çok üzüldün ve korktun, hepimiz üzüldük ve korktuk fakat şimdi bir aradayız.” gibi duygularınızı açıklamak, çocuğunda açıklamasına fırsat vermek önemlidir. Sadece sözel olarak değil resimle, drama ile canlandırarak veya oyunla da duygularını yansıtmalarına fırsat verin.
Güven duygusu bu dönemde önemlidir. Çocuk kendini güvende hissetmek ister. Deprem sırasında neler yapılabileceğini göstermek, anlatmak bilinçli olmasını sağlamak olaylar üzerinde kontrolü olduğunu düşünmesini sağlayıp biraz olsun endişelerini azaltabilir. “Biz bir aradayız, güvendeyiz. Evimiz/okulumuz güvenli.” demek güven duygusunu yükseltebilir.
Çocuğunuzun rutinlerini devam ettirin, deprem haberlerine maruz kalmasını önleyin, uyku saatinde problem yaşıyorsa ona destek olun, çevresindeki yetişkinlerin çocuk yanında sürekli depremle ilgili konuşmalarına izin vermeyin, çocuğu o ortamlardan uzaklaştırın. Ciddi duygusal tepkiler veriyorsa ve bu tepkiler 6 haftadan fazla sürüyorsa mutlaka profesyonel yardım alın.
Öğretmen veya ebeveyn olarak pozitif ve iyimser bir açıcı geliştirmek, çocukların yıkımlardan çok çevrelerindeki güzel şeyleri görmelerine rehberlik etmek hem sizin hem de çocukların gelecek için umutlu olmasına yardımcı olacaktır.
Okul Öncesi Eğitim Öğretmeni
Şenay HOROZ HÜROL
