Kıbrıs sorununda 1963’te başlayan süreçte, iki toplumun ortaklaşa kurduğu Kıbrıs Cumhuriyet adım adım parçalanmaya ve bölünmeye başlar.
Kıbrıslı Türklere yönelik çatışmalar devam ederken, Türkiye iki uçağına Kıbrıs’ta alçak uçuş yaparak, Rumları uyarır.
15 Ocak 1964’tte Londra’da yapılan konferansa, Garantör ülkeler, İngiltere,Yunanistan Türkiye ve Türkleri temsilen Rauf Denktaş, Rumları temsilewn Spiros Kipriyanu katılır.
Bu konferansta Rumlar ANAYASANIN DEĞİŞMESİNİ, Türkler ise iki kesimli iki toplumlu bir FEDERASYON kurulmasını talep eder. Sonuç alınamayınca, İngiltere ve Amerika nın önerisiyle Kıbrıs’ta bir NATO KUVVETİ KURULMASI önerilir. Ancak bu konuda da ilerleme sağlanmaz.
Bu knferansın ardından Kıbrıs’taki çatışmalar yoğunlaşır.
Daha sonra önerilen ABD İNGİLTERE ortak planına göre adaya NATO kuvveti gönderilmesi planı ret edilir.
ABD Dışişleri Bakanı George Ball tarafından hazırlanan ikinci bir BARIŞ PLANI da Makarios tarafından ret edilir.
BM genel Sekreteri U’THANT tarafından 186 sayılı BM GÜVENLİK KONSEYİ kararı hazırlanır.
186 sayılı karar, Kıbrıs’a BM askerlerinin gönderilmesini sağlayan karardır.
Bu kararda BM askerlerinin adaya gelişi, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin rızasına bağlanır. Türkiye, Yunanistan ve İngiltere alınan bu karara uyacaklarını kabul ederler.
BM nin Kıbrıs’taki varlığının devamında bu karar devamlı olarak dikkate alınır.
186 sayılı karar BM de durdukça, Kıbrıs Türklerinin ayrı bir birim olarak tanınması mümkün değildir.
Kaldı ki 1959’daki Garanti Antlaşması da, adanın herhangi bir şekilde bölünmesi ,başka bir ülke ile birleşmesi de Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’nin ortak imzalarıyla BM Belgesi haline getirilmişti.
Bütün bu gelişmelerde, İsmet İnönü’nün Türk liderliğine yazdığı tarihi mektup’taki uyarıların ne kadar da önemli olduğu zamanla daha da berraklaşmıştır.
“1- Kıbrıslı Rumların 21 Aralık’ta başlayan tecavüzlerinin yarattığı anarşi havası içinde Kıbrıslı Türkler, Kıbrıs devlet teşkilatındaki görevlerini ve bazı mıntıkalarda ev ve barklarını emniyet endişesi ile terketmek zorunda bırakılmışlardır. Bu suretle devlet teşkilatının çeşitli kademelerinde ….Rumlar tek başına kalmışlardır.
2- Diğer taraftan, çeşitli temas ve müşahadelerimize göre, yabancı devletler ve milletlerarası teşekküller, Kıbrıs’ın, hali hazır hukuki durumunu aşağıdaki şekilde mütalaa etmektedirler:
- Zurih ve Londra Anlaşmaları, usulüne göre değiştirilinceye kadar mer’idir.
- Kıbrıs Devleti, anlaşmalar esasları dahilinde hukuken ve fiilen mevcuttur.
- Kıbrıs Devleti teşkilatının, mer’i anayasa hükümlerine uygun şekilde işlemesi gerekir.
Cihan efkarının umumi kanaatı bu şekilde olunca Kıbrıs Türklerinin devlet işlerini Rumlara terketmeyip Türk hak ve menfaatlerini Kıbrıs devleti teşkilatı dahilinde de savunmalarına zaruret vardır.
İnönü daha 1964’tte ne diyor,biz ise hala nelerle uğraşıyoruz
