Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı geçtiğimiz hafta içinde 35 okulda tadilat, tamir ve yeni sınıflar yapacağını duyurdu. Bu vesile ile aklıma eğitimde çok önemli bir konu geldi. Eğitim Ergonomisi, Okul Ergonomisi, Sınıf Ergonomisi gibi kavramlar gözümün önünden bir şerit gibi geçti. Her ne kadar da eğitimi yönetenler bu kavramlardan haberdar değillerse de çağdaş batılı toplumlarda bu kavramlar eğitimde önemli yer tutuyor. Yer tutuyor çünkü insana değer veriliyor.
Peki nedir bu ergonomi? Ergonomi, insanın yaşam kalitesini arttırmayı amaçlayan bir bilim dalı olmakla birlikte insanın içinde olduğu her alanla ilgilenmektedir. Temel olarak insanla çalışma çevresi arasındaki ilişkilerin bilimsel olarak incelenmesi anlamına gelir.
Okulda ergonomisi de, öğrenci ve öğretmenin çalışma ortamına değil, çalışma ortamının öğrenci ve öğretmene uydurulmasının sağlanmasıdır. Yani kısaca öğretmen ve öğrencinin çalışma ve öğrenme ortamlarının azami verim alınabilecek şekilde organize edilmesi anlamına gelmektedir.
Peki bu anlamda KKTC’deki okulların durumu nedir? Hangi oranda ergonomik kurallara uyuyoruz. Bugün bin kişilik ilkokulumuz ve ortaöğretim kurumlarımız vardır. Bu okulların tuvaletleri, kantinleri, oyun alanları yeterli mi? Bin kişilik bir okulda 20dk’lık bir ders arasında çocukların tuvalet ihtiyacını karşılayabilmek için kaç tane tuvalete ihtiyacı vardır? Ayni anda teneffüste bulunan bin kişilik okuldaki çocukların kantinden alışveriş yapması mümkün mü?
Okullara ek derslikler yaparken çevresi ile uyuma dikkat ediyor muyuz? Yoksa en ucuz ve basit bir şekilde okulun en uygun yerine çocukların oyun alanını katlederek “eehh işte bir derslik olsun” anlayışı ile mi yapılıyor?
Sınıflarımızın iklimlendirmesi yeterli mi? Sürekli ek bina yaptığımız okullarda bunlara dikkat ediyor muyuz? Yoksa bahçede nerde bir boş ver varsa binaları oraya mı yapıyoruz? Tüm bunlar önemli sorular ama cevaplarını aldığımız söylenemez.
Bilimsel verilere göre sınıf sıcaklığı, öğrencilerin güvenliği ve üretkenliği ile çok yakından ilgilidir. Öğrenme ortamında 17-23 0C’ın üstünde ve altında sıcaklıklarda öğrenme niteliği düşmektedir. Çok düşük sıcaklık beceriksizliklere, çok sıcak bir ortam ise, zihinsel tembelliğe yol almaktadır. İdeal sınıf sıcaklığının ise 19-21,5 0C aralığında olduğu kabul edilmektedir. Aşırı sıcak ve soğuk öğrenme ortamlarında öğrencilerin derse yönelik konsantrasyonu olumsuz etkileneceği belirtilmektedir. Eğitimcilere göre öğrenme fiziksel, sosyal ve psikolojik yönlerden uygun bir çevrede oluşabilir. Etkili eğitim için bu çevrenin öğrenme-öğretme faaliyetlerine uygun bir biçimde düzenlenmesi gerekir.
Bizim ülkemizde plansızlık nedeniyle bazı okullarda sınıftaki öğrenci sayıları 35’in üzerindedir, bazılarında da 20’nin altındadır. Halbuki 2014’te yapılan 5. Milli Eğitim Şurası’da sınıftaki öğrenci sayısının en çok 26 olması gerektiği kararı alınmıştı.
Milli Eğitim Bakanlığı öğrencilerin okullara düzgün bir şekilde dağılımlarını sağlayacak planlamayı yapmaz ise bundan sonra daha ciddi sorunlar ile karşı karşıya kalacağız. Sürekli öğretmen ihtiyacının ortaya çıkmasının nedenleri de bundan olsa gerek… Bu durum başlı başına okullarda ergonomik sorunları da beraberinde getirmektedir.
“Bu okul daha iyidir” algısı ile birçok okulda yığılma vardır. Bu yığılmalar nedeniyle okullarda ergonomik sorunlar yaşanmaktadır. Bu da eğitimi ciddi oranda etkilemektedir. Dolayısı ile okullardaki sorunların giderilmesi için ergonomiden yararlanmak gerekir.
