Tüp gaz ve akaryakıta peş peşe yapılan zamlara TL’nin hızlı değer kaybı da eklenince, hem iş sahiplerinin hem de sıradan vatandaşın yaşamı kabusa döndü
AKARYAKIT ZAMMI BEL BÜKTÜ: Akaryakıt fiyatlarına yapılan zam, hem tarımda hem sanayide girdi maliyetlerini arttırdı. Tarım sektöründe üreticiler, “artan maliyetler nedeniyle iflasın eşindeyiz” mesajı veriyor. Sanayiciler ise artan maliyetler karşısında piyasada pahalılığın kaçınılmaz olduğu uyarısında bulundu. Hayvan üreticileri de üretimden kopma noktasına geldi
DÖVİ HERKESİ MAĞDUR ETTİ: Döviz kurlarındaki artış, KKTC’de hem vatandaşı hem de iş dünyasını olumsuz etkiledi. Kurlardaki artıştan üretim sektörleri de nasibini aldı. Vatandaş evinin geçimini sağlayamaz duruma geldi. Üreticinin maliyeti katlandı, ekonomi iyice dibe çöktü. Ham madde girdileri dövize endeksli sanayiciler de sıkıntıda
İSYAN DA TALEP DE AYNI: Dövizdeki artış, temel tüketim maddelerine yapılan zamlar karşısında ekonomik gücünü kaybeden vatandaşlar ve üreticiler, KKTC devletinin piyasayı rahatlatacak acil tedbirler alması gerektiğini kaydetti. Artan maliyetler karşında vatandaşlar, alım gücünün arttırılmasını istedi, üreticiler desteklerin arttırılmasını, ürün fiyatlarının dövize endekslenmesini istedi
Duygu ALAN
Döviz fiyatları tavan yaptı, tüp gaz ve akaryakıt fiyatlarına ardı ardına zam yapıldı.
Tüp gaza yapılan son zam ile 42 TL’lik tüp gaz fiyatı 45 TL’ye yükseltilirken, kurşunsuz 95 ve 98 oktan benzine 20 kuruşluk, Euro Dizel’e 17 kuruş, gazyağına ise 11 kuruş zam yapıldı.
2017’ye mali sorunlarla başlayan vatandaş, geçim sıkıntısı yaşarken zamlar, özellikle dar gelirli vatandaşların bütçesini zorladı. Vatandaş isyan noktasına geldi.
Havadis’e konuşan vatandaşlar, tüp gaz, akaryakıt gibi mecburi tüketim ürünlerine yapılan zamlarla çıkmaza girdiklerini belirterek, “Aldığımız maaş ile harcamalarımız birbirini dengeleyemiyor. Kazancımızla geçinemiyoruz” dedi.
Dövizdeki artış nedeni ile de maaşlarının büyük bir kısmı ev kirası veya taksitine verdiklerini kaydeden vatandaşlar, araçlarına aldıkları yakıt, tüp gaz tüketimi derken ceplerinde para kalmadığından yakındı.
Döviz kurlarındaki artıştan ve akaryakıt zammından üretim sektörleri de nasibini aldı.
KKTC’de sanayi ve tarım alanında faaliyet gösteren üretim sektörleri, döviz kurlarındaki artıştan ve akaryakıt zammından yana yaşadıkları mağduriyeti Havadis okurları ile paylaştı.
Üretim sektörleri zorda
Kıbrıs Türk Sanayi Odası (KTSO) Başkanı Ali Çıralı, ham madde girdileri dövize endeksli olan sanayicilerin döviz kurlarındaki artışa bağlı olarak ciddi sıkıntı yaşayacaklarını kaydetti.
Akaryakıtın ise hem üretimde hem de pazarlamada kullanılan bir enerji türü olduğuna dikkat çeken Çıralı, bu maddelere yapılan zamların sanayicinin maliyetlerine direkt yansıdığını söyledi.
Patates Üreticileri Birliği Başkanı Ahmet Yeşilada, en fazla mazot tüketiminin patates üretiminde olduğunu söyleyerek, akaryakıt fiyatlarına yapılan zamların en fazla da patates üreticilerini etkilediğini belirtti. Üretimde kullanılan suni gübre, zirai ilaçlar ve tohumluklar gibi maddelerin de dövize endeksli olduğunu kaydeden Yeşilada, “Döviz attıkça cebimizden çıkan para da artar. Maliyetimiz döviz satışımız TL olduğundan zarar ederiz” dedi, artan maliyetler nedeni ile birçok üreticinin borç batağında olduğunu ifade etti.
Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği Başkanı Mustafa Naimoğulları ise döviz kurlarındaki artışın ve akaryakıt zammının hayvan üreticini üretimden koparma noktasına getirdiğini belirterek, acil önlem alınması yönünde hükümete çağrıda bulundu.
Naimoğulları, “Dövize veya akaryakıta müdahale edemiyorsanız üreticiye desteği arttıracaksınız, girdi maliyetlerine getirilen artış kadar ürün fiyatını arttırma noktasında düzenleme yapacaksınız” dedi.
Yeşilada: Borç batağındayız
Patates Üreticileri Birliği Başkanı Ahmet Yeşilada, mazot fiyatlarına yapılan zammın patates üreticisini çok büyük mali sıkıntıya soktuğunu kaydetti.
Üretimde kullanılan suni gübre, zirai ilaçlar ve tohumluklar gibi maddelerin de dövize endeksli olduğunu kaydeden Yeşilada, mazot fiyatları altında ezilen üreticiye bir darbe de dövizdeki yükselişten geldiğini ifade etti.
Ahmet Yeşilada şunları söyledi: “Akaryakıt fiyatları sektörümüz için çok önemlidir. Biz bu kadar zamandır üreticilere vergisiz mazot verilsin diye mücadele ettik, adeta canımızı yedik. Ancak bu talebimiz karşılanmadı, yetmez gibi bir de mevcut fiyatlara zam yapıldı. Mazot zammı üreticiyi çok büyük sıkıntıya sokmuştur çünkü en çok mazot kullanan sektör patates üreticileridir ve girdilerimizin en büyük kısmını mazot teşkil eder. Öte yandan suni gübre, zirai ilaçlar ve tohumluklar gibi diğer girdilerimiz de dövize endekslidir. Dolayısıyla kurlar attıkça cebimizden çıkan para da maliyetlerimiz artar. Maliyetimiz döviz, satışımız TL. Bugün birçok üretici borç batağına saplanmış durumdadır.”
Naimoğulları: Üretici üretimden kopma noktasında
Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği Başkanı Mustafa Naimoğulları ise döviz kurlarındaki artışın ve akaryakıt zammının hayvan üreticini üretimden koparma noktasına getirdiğini ifade etti.
Naimoğulları, “Döviz kurlarının artması ile maliyetler de her gün için artmaktadır. Bu yetmezmiş gibi üretici elektrik, akaryakıt zammı ve arpaya yapılan zam ile karşı karşıya kalmıştır. Bu zamlar karşısında üreticinin ürünü erimiştir. Hiçbir üretici şuanda girdilerini karşılayacak durumda değildir” dedi.
Naimoğulları, “Hükümet, dövize veya akaryakıta müdahale edemiyorsa üreticiye desteği arttıracak, girdi maliyetlerine getirilen artış kadar ürün fiyatını arttırma noktasında düzenleme yapacak” diye konuştu.
Lefkoşa’da 2 ay önce gerçekleştirdikleri eylemde üreticiye yapılan açılımların da gelinen noktada bir kıymetinin kalmadığını savunan Mustafa Naimoğulları, “süt fiyatlarının acilen düzenlenmesi gerekir. Ama hükümette bu irade yoktur. Biz her zaman olduğu gibi bugün de bunun hesabını soracağız” dedi.
Kasım ayında ödenmesi gereken süt bedellerinin de halen ödenmediğini kaydeden Naimoğulları, “Halen daha Kasım ayının 2’inci dönemindeki süt bedelleri ödenmemiştir. Yani 2 aylık, 4 dönem alacağımız var. Bu da 35 milyon TL’nin üzerindedir. Hükümetin bu paranın en azından yarısını acil olarak ödemesi gerekir” diye konuştu.
Çıralı: Maliyet artışı piyasaya pahalılık olarak yansıyacak
Kıbrıs Türk Sanayi Odası (KTSO) Başkanı Ali Çıralı, ham madde girdileri dövize endeksli olan sanayicilerin döviz kurlarındaki artışa bağlı olarak ciddi sıkıntı yaşayacaklarını kaydetti.
Akaryakıtın ise hem üretimde hem de pazarlamada kullanılan bir enerji türü olduğuna dikkat çeken Çıralı, bu maddelere yapılan zamların sanayicinin maliyetlerine direkt yansıdığını ifade etti.
Ali Çıralı, şunları söyledi: “TL’nin döviz karşısında değer kaybetmesi bundan önce de tekrarlandı. KKTC olarak bizim buna karşı tedbir alacağımız bir enstrümanımız yok, bu TC’nin siyasi istikrarı ile ilgilidir. Zam konuları dövize endeksli ithalatlarda kaçınılmazdır. Piyasada muhakkak TL bazında pahalılık olacaktır ama bizim güçlü bir ekonomimiz olmadığı için bunlardan doğan kayıpları giderecek gücümüz de yoktur. Bugün hammadde girdileri dövize bağlı olan sanayicilerin tümü kurlardaki artıştan olumsuz etkilenecektir. Öte yandan akaryakıt da bir enerjidir ve hem pazarlama hem de üretimde kullanılmaktadır. Dolayısıyla akaryakıt zamları da sanayi sektöründe girdi maliyetlerine direkt etki etmektedir.”
Vatandaş ne dedi? Vatandaş ne dedi? Vatandaş ne dedi?
Abdul Cabbar:
“Dövizdeki artış Türk Lirası kazanıp Dolar, Sterlin veya Euro borcu olanları ciddi ölçüde etkilemiştir diye düşünüyorum. Ancak tüp gaz ve akaryakıt zammı toplumdaki her kesimin mecburi tüketim ihtiyacı olduğundan bunlara yapılan zamlar hepimizi etkiler. Ben iyi kötü bir işyeri sahibiyim ve bu kadar zamlar, fiyat artışları ile güçlükle ayakta duruyorum. Ülkede dar gelirli veya asgari ücret ile çalışan yüzlerce insan, aile var. Sanıyorum zamlar ve dövizdeki artış en çok onları etkiliyor. Ülkede ciddi bir kriz olabilir. İflaslar eşikte. Devletin bir an önce tedbir alması gereklidir.”
Ergin Nevzat:
“Maaşım Türk Lirası. Evim kira ve kira bedeli 350 Sterlin. Geçimini sağlamakla yükümlü olduğum kişiler var. Döviz kurlarındaki artış zaten yeterince bizi zora sokarken bir de tüp gaza, akaryakıta yapılan zamlar belimizi iyice büküyor. Havalar aşırı soğuk ve normal şartlarda ocak ve sobaya ayda 1 veya 2 tüp gaz alırken bir iki aydır toplamda 4, hatta 5 tüp gaz aldığım oluyor. Evim ile iş yerim arasındaki güzergahta toplu taşıma olmadığından mecburen hususi aracımı kullanıyorum ve 2 güne bir 60-70 TL yakıt parası ödüyorum. Gezme, tozma bir kenarda dursun geçinmekte zorlanıyorum. Çoluk çocuğumla bir hafta sonu çıkıp gezemiyorum bile. Böyle giderse birçok esnaf batar, insanlar da taksitlerini ödeyemez, hukuki sorunlar yaşar. Gidişat kötü.”
Nilüfer Ragıboğlu:
“Döviz kurlarındaki artış ve düşüş KKTC devletinin yaptırımında bir durum değil. KKTC, ithal cenneti olduğundan akaryakıt ve tüp gazdaki fiyat artışları da devletin kontrolünde değil ancak burada yaşayan bu ülkede çalışıp maaş alan kişilerin maaş miktarı, geçim düzeyi, alım gücü KKTC devletinin yaptırımındadır. Sosyal devlet olmanın ilk şartlarından biri de halkın refah seviyesini standartlar dahilinde tutmaktır. Dolayısıyla bu noktada devlete büyük görev düşmektedir. Madem zamlar veya dövizdeki artış senin elinde değil o halde vatandaşın alım gücünü yükseltecek, kriz doğurmayacak açılımlar yapmalısın.”
Şehrazat Durduyeva:
“Gerek dövizdeki artış gerekse temel tüketim maddelerine yapılan zamlar, her zaman için dar gelirlileri ve asgari ücretlileri olumsuz etkiler. Özel sektörde bugün en fazla maaş 3 bin TL, belki biraz daha üzeri fakat çoğunluk asgari ücretli. İnsanlar aldığını da taksitlerine, evinin temel ihtiyaçlarına harcıyor. Ay sonunu borç harç güçlükle getiriyor. Herkes isyanda, kimse geçinemiyor. Geçinemiyoruz. Devletin bir an önce tedbir alması, halkın refah seviyesini dipten almalıdır. Aksi halde ülkede gerçek anlamda bir ekonomik kriz doğması işten bile değil diye düşünüyorum.”
