Ülkemizde, şubat ayı enflasyon rakamı % 2.29 olarak gerçekleşti. % 2.09 olan ocak ayı oranı ile birlikte 2 aylık hayat pahalılığı da %4.43’e ulaştı. 2013 yılında ise yılın ilk 2 ayındaki enflasyon oranı ise % 0.46 idi. 2 aylık % 4.43 oranı, 2001 yılından (%5.9) sonraki en yüksek oran oldu. Bu oran, son 13 yılın en yüksek Ocak-Şubat ayı enflasyon oranı.
Şubat ayında fiyatları alınan, yaklaşık 678 maddenin 317’sinde ortalama fiyat artışları,91 maddede düşüş gerçekleşti. Geriye kalanlarda ise, değişiklik olmadı. Artışlar özellikle, ekmek, süt, süt ürünleri, benzin, kuru bakliyatlar, sigara, bazı sebze ve meyve gibi ürünlerde yoğun olarak gerçekleşti. Son süt ve ekmek zammı bu ayda hissedildi.
Alt gelir gruplarında, toplam tüketim harcamasının büyük bir kısmı gıda harcamalarıdır. Bu yüzden gıda harcamalarının artması, halkın satın alma gücünü düşürür. Gıda ve alkolsüz içecekler ana grubunda, 2 ayda %8.2 artış oldu.
2013 yılının ilk 6 ayında %3.3 olarak gerçekleşen enflasyon oranını, bu yıl 2 ayda geçmiş bulunuyoruz. Dolayısıyla, 2014 yılı 2 aylık enflasyon görüntüsüne bakarak yorum yapacak olursak, 2014 yılına, enflasyon bacağında pek de olumlu başlamadık. Temennimiz, dövizdeki artışların durması, dövizin geriye gitmeye başlaması ile enflasyon artışının makul düzeylerde kalmasıdır. KKTC piyasasının dövize karşı çok hassas olması ve ithalattaki döviz ağırlığının yüksek olması nedeniyle, dövizdeki dalgalanmalar bizi Türkiye’den çok daha fazla etkilemektedir.
2013 yılındaki dövizdeki dalgalanmalar, Haziran ayından itibaren başladığı için KKTC’deki 2013’ün ikinci 6 ayı enflasyonu %7’lere yakın çıkmıştır. İlk 6 ayın %3.3 olduğu düşünüldüğünde kurlardaki %30’lardaki artış ile başta elektrik ve akaryakıt zamları ile ithal ürünlerdeki kurdan kaynaklanan maliyet artışları enflasyon oranının yükseltmiştir.
Ev ve araba fiyatları, kiralar, üniversite harçları, ithal ürünler, kur artışından doğrudan etkilenmektedir. Kurlardaki aşırı artışın, yapılan zamlarla birlikte KKTC piyasalarına pahalılık olarak yansıması, görüldüğü üzere, 2014’ün ilk 2 ayında da etkisini göstermektedir.
2014 bütçesi hazırlanırken, 2013 sonu için öngörülen hayat pahalılığının çok üstünde bir hayat pahalılığı ile karşılaşılmıştı. 2014 yılının ilk 2 ayında da beklentilerin üstünde bir hayat pahalılığı ile karşılaşılması bütçeye ek bir yük daha getirecektir. Bundan dolayı, 2014’de bütçe disiplini ve tasarrufu titizlikle uygulanmalı, bütçe açığının azaltılması için de, başta kayıt dışı ekonomi ile mücadele eylem planının uygulanarak gelir artırıcı çalışmalara hız verilmelidir.
Bütün bunların yanında, özel sektörün ve esnafın nefes almasına ve vatandaşların satın alma gücünün düşmemesi için de gerekli tedbirler alınmalıdır. Bu tedbirler alınırken de bütçe açıklarını büyütmeden icraat yapılmalıdır.
Birçok üniversite ve özel okullar, dövizle olan okul harçlarında kur sabitlemesi yaparak vatandaşlarımızın biraz olsun nefes almalarını sağlamışlardır. Yabancıların daha fazla taşınmaz mal satın almaları imkanının sağlanması, tapu harçlarındaki indirimler, kayıttan düşen araçların ve birikmiş seyrüsefer borçlarındaki ödeme imkanlarının artırılması gibi doğru hamleler, yurttaşlara ve piyasalara olumlu etkiler yapacaktır.
Bu dönemde, zamlardan kaçınılması, ekonomik tedbirlerin daha da çoğaltılması, piyasada canlanmaya ivme kazandıracaktır. Çünkü, böyle konjonktürlerde, hem kamuda hem de özel sektörde harcamaların azaltılması, tasarruf yapılması, genel ekonomide durgunluk, esnaf ve reel sektörde küçülmeler, gelirlerin azalması, işsizliğin artması ve borçların ertelenmesini tetiklemektedir.
Şuan piyasada pek canlılık yok. Tüketiciler temkinli davranıyor. Vatandaşın çoğunluğu, satın alma gücü artmadığı için, harcamalarında hareketlenemiyor. Ancak da, mevcut taksitlerini ödeyip, ayağını yorganına göre uzatmaya çalışıyor.
Daralan ekonomilerde, özellikle özel sektör işletmeleri, satışlarını azaltmamak için, kar marjlarını kısarak, sürümden kazanma yoluna gitmelidir. Personel çıkarma yerine de, başka giderlerde tasarruf yaparak, toplumda işsizlik travmasının artmasını engellemelidirler.
