Ayaklarınızdan biri veya her ikisi birden şiştiği zaman, hareket etmeniz zor olabilyor; ve bu ayrıca size ağrı veren bir durum da olabiliyor kimi zaman… Bunun ne zaman olacağı her zaman açık bir şekilde belli olmasa da, ancak bazı sağlık koşulları daha olası hale getirebiliyor. Bunlara ve neler yapılabileceğine bakalım bu hafta…
Bu, vücudunuzda çok fazla su tutulumu olduğunda oluyor. Ayaklarınız, elleriniz, hatta bazen yüzünüz bile şişebiliyor. Kadınların adet dönemleri yaklaştığında yaşayabildiği bu durum, her iki cinsiyette de uzun yolculukların ardından veya çok uzun süre ayakta durulduğu zaman gözlenebiliyor.Genellikle kendiliğinden kaybolabiliyor; ancak bazen düşük protein seviyeleri, kalp yetmezliği veya böbrek ya da karaciğer hastalığı gibi bir sağlık sorununun işareti de olabiliyor.
Eğer herhangi bir burkulma ya da ters bir adım attıysanız, ayağınızın şişmesi herhangi bir bağ yaralanması veya kemik kırığının habercisi olabilir. Bu bölgedeki hasarın iyileşmesine yardımcı olmak için kan bölgeye hücum ediyor ve dokular arasına çıkış yapıyor; ki bu da ayağınızın şişmesine sebep oluyor. Bu şişlik çok fazlaysa, morarma ya da kızarıklık varsa, ağrı eşlik ediyorsa ya da üzerine basamıyorsanız tıbbi müdahale gerekebilir. İhmal etmeyin!
Hamilelik
Ayaklar gebelik sürecinin doğal bir parçası olarak şişebiliyor, çünkü kadının vücudu normalde olduğundan çokdaha fazla su tutuyor. Bu şişlikler, günün sonunda veya uzun süre ayakta kaldıktan sonra daha kötü olabiliyor. Genellikle anne veya bebek için bir sorun teşkil eden bir durum olmasa da oldukça rahatsız edici olabiliyor.
Birçok anne adayının ayaklarının hamilelikte şişmesi doğal bir durum. Ancak bu şişlik, baş ağrısı, mide bulantısı, nefes darlığı veya karın ağrısı ile birlikte geliyorsa, bu pre-eklamsi dediğimiz durumun bir işareti olabiliyor. Gebeliğin yaklaşık 20.haftasından itibaren görülebilecekbu durum, yüksek tansiyon ile bağlantılı olabiliyor. Karaciğerinize veya böbreklerinize zarar verebileceği gibi, tedavi edilmezse ciddi olabilir. Bu semptomlardan herhangi birine sahipseniz mutlaka doktorunuza bildirmeniz gerekiyor.
Bu, lenf nodüllerinden(bağışıklık sisteminizin bir parçası olan küçük bezler) bir veya daha fazlasının,genellikle kanser tedavisi sırasında hasar gördüğü veya alındığıdurum. Sonuç olarak, vücudunuzun fazla sıvıyı atmak için olan sisteminde oluşan eleman eksikliği söz konusu oluyor! Dolayısıyla atılan sıvı miktarı azaldığından dolayı, bu kollarınızın, bacaklarınızın ve ayaklarınızın şişmesine neden olabiliyor. Tedavisinde iyi bir fizyoterapi süreci etkin rol oynuyor; egzersizler, lenf drenaj masajı dediğimiz özel bir uygulama,lenfödem bandajları, kompresyon tedavileri, vb. çeşitli tekniklerden yararlanılabiliyor.
Kronik venöz yetmezlik
Kalpten pompalanan kanın, kalbe geri dönüşü esnasında, yerçekimi etkisi ile bacak ve ayaklarınızdan geri akmasına engel olmak için damarlarda “tek yönlü valfler” bulunuyor. Bu valfler yaşlandıkça veya uzun süre ayakta duruyorsanız veya uzun süre oturuyorsanız hasar görebiliyor. Kanınız kalbinize, gerektiği şekilde geri dönemiyorsa, bacaklarınızı ve ayaklarınızdatoplanabiliyor ve şişlikler oluşabiliyor.
Kalp yetmezliği
Bu, kalbin kanı gerektiği gibi pompalamadığıdurumdur aslında. Kan doğru yönde düzgün bir şekilde akmıyorsa, bacak ve ayaklarınızda birikerek şişmeye neden olabiliyor. Kalp yetmezliği olduğunda, düz yatmak rahatsızlık verebiliyor, kalbiniz daha hızlı veya alışılmadık bir ritimle atabiliyor ve nefesinizi almakta zorluk çekebiliyorsunuz. Bu işaretleri fark ederseniz hemen tıbbi yardım almanızda fayda var.
Böbrek problemleri
Böbrekleriniz kan dolaşımınızı filtrelemekle yükümlüler… Eğer diyabet veya yüksek tansiyon gibi bir durumdan dolayı böbreklerdeki çalışma aksıyorsa, kanınızda çok fazla tuz (sodyum) kalabiliyor. Bu, vücudunuzu gerekenden daha fazla su tutmaya zorluyor. Yerçekiminin tutulan bu suyu aşağıya çekmesi ile, ayaklar ve ayak bilekleri şişebiliyor.
Karaciğer sorunları
Hepatitiniz (karaciğerinizdeki iltihaplanma) varsa veya alkol tüketiminiz fazlaysa, karaciğeriniz kendisini tekrar tekrar tamir etmek durumunda kalıyor. Bu, sağlıklı dokuların yerini yara iyileşmesi sonrasında oluşan nedbe dokusunun almasına neden olabiliyor ve karaciğeriniz olması gerektiği gibi çalışmayı bırakabiliyor. Bu gerçekleşirse, karnınıza, bacaklarınıza ve ayaklarınıza çok fazla sıvı birikerek şişmelere neden oluyor.
Ne yapılabilir:
RICE
RICE : İstirahat (Rest), buz(ice), kompresyon(compression) ve yukarıya kaldırma(elevation) kelimelerinin kısaltması aslında. Genellikle spor sakatlıkları ve burkulmalarda önerdiğimiz bir şey… Ancak şişliğin azaltılmasında etkili bir uygulamadır. Ayağınızı yüksek bir yere uzatıp dinlenirseniz kanın kalbe dönüşü kolaylaşacaktır. Ve bu esnada buz kompresyonu yaparsanız, kanın damardan dışa akışı azalarak kalbe yönlenecektir.
Sürekli oturmak yerine saat başı bir kere kalkıp birkaç dakikacık bile dolaşırsanız, vücudunuzdaki kan akışının hızlanmasını sağlar, bir yerde toplanmasını zorlaştırırsınız. Özellikle dizlerinizin ve ayak bileklerinizin hareket etmesi bile etkili olacaktır.
Mutlu sağlıklı güzel bir hafta sonu diliyorum.
Uzman Fizyoterapist ve Yaşam Koçu
PINAR ÇAVLAN
