Müthiş bir performans mı, optimal sağlık mı? - Havadis Gazetesi | Kıbrıs Haber
Cuma, Mart 29, 2024
Poli

Müthiş bir performans mı, optimal sağlık mı?

koşmak, kadın
Pınar Cavlan
Pınar Cavlan

Bu genellikle yaşanan bir ikilemdir. Performans için aşırı aktivite sağlığa iyi gelmiyor. “Overuse injuries” diye geçen, aşırı kullanıma bağlı spor sakatlıkları başta olmak üzere birçok sağlık sorununa neden olabiliyor çok fazla antrenman. Yoga, koşu, yüzme, ağırlık çalışma, bale, futbol, jimnastik, crossfit gibi spor alanları sağlıklı yaşam için tercih edilirken tutkuya dönüşmesi ve maksimum performans için sarf edilen çaba… İnsanlar özellikle bu aktivitelerin çocukları için sağlıklı olup olmayacağı ile ilgileniyor. Herhangi bir fiziksel aktivitenin faydalarının yanı sıra bedellerinin de olduğunu farkında olmak önemlidir. Tabi ki hastalık yoktur hasta vardır dediğim gibi, her birey farklıdır da desem de, bu noktada unutmamamız gereken şeyler var.

Genel olarak, herhangi bir spor ya da aktivitede acemilikten orta seviyeye doğru ilerledikçe, güç ve aerobik zindelik gibi daha önce geliştirilmemiş bazı sportif özellikleri iyileştirerek, genel hareket sağlığınıza fayda sağlıyorsunuz muhtemelen. Vücut kontrolünü veya dengeyi ya da el göz koordinasyonunu geliştirmek temel hareket becerinizi de geliştiriyor. Burada geliştirdiğiniz spor nitelikleri ve beceriler, diğer alanlara yansıyabiliyor. Düşük yoğunluk ve sıklıkta performans sergiliyorsanız, yaralanmaları ve aşırı stresleri en aza indirgemek için bu iyi bir şeydir.


Öte yandan, orta seviyeden ileri seviyeye geçtiğinizde, bunun hareket sağlığınızı olumsuz etkileyeceği çok daha olası… Geliştirdiğiniz hareket becerileri ve fitness özellikleri, daha spesifikleşeceği için, bu aşamada diğer alanlarda daha az kullanışlı hale geliyor. Ve daha da önemlisi, bu adaptasyonlar, bedeni aşırı fiziksel stres seviyelerine sokmak gibi bir duruma mal olabiliyor, ki yaralanma ve aşırı antrenman problemleri riskini artırıyor.

Kısaca, genelleyecek olursak, birçok sportif aktivite için orta seviyenin ideal olduğu, ileri aşamaya geçmenin riskli ve sağlığa zararlı olduğunu söyleyebiliriz. Tabi ki bunun çok genel bir ifade olduğunu, ardında birçok istisnanın söz konusu olduğunu da söyleyelim.  Şimdi bu ifade doğrultusunda farklı spor ve aktivitelerin nasıl yürütüleceğine bakalım…

Estetik hareketler

Jimnastik ve dans (özellikle bale), orta dozlarda oldukça sağlıklı olduğunu düşündüğüm mükemmel performans örnekleri arasında yer alıyor. Ancak, elit performans seviyelerinde bir felakete dönüşebiliyor. Vücut kontrolünde mükemmel bir genel eğitim sağlıyorlar. Bana göre bireyleri, fiziksel performans bakımından tüm spor dallarına en iyi şekilde hazırlayacak olan sporlardan biri jimnastik. Denge, koordinasyon, esneklik gibi gelişen özellikleri bir kenara bırakalım, dansçı ve jimnastikçilerde beden farkındalığı oldukça gelişmiş oluyor; ki bu da tüm spor dallarında önemli bir performans komponentidir. Beden farkındalığı, hareket becerilerini geliştirmeye yardımcı oluyor, ki bu da herhangi bir rehabilitasyon ya da eğitim sürecinde hızlı ilerleme için önemli… Bu iyi kısmı…

Ancak kötü haber şu ki, bazı başarı seviyelerinde bu aktiviteler vücut üzerinde büyük stres yaratabiliyor. Bu özellikle, ayak parmaklarında yürürken ve ayağı çevirirken, alt kalça ve ayaklarla hasara ve zorlanmaya neden olan bale için oldukça belirgin bir gerçektir. Ayrıca, bireyin hareket ettikçe, ne hissettiğine veya ne yaptığına değil, bedeninin nasıl göründüğüne odaklı olması, pek de sağlıklı bir bakış açısı oluşturmuyor.

takım sporları

Futbol, ​​beyzbol, basketbol, ​​hokey vb. takım sporlarının, kuvvet, hız, dayanıklılık ve güç gibi geniş bir sportif özellik yelpazesini geliştiriyor olduğunu biliyoruz. Aynı zamanda, el göz koordinasyonu, mekansal farkındalık, çeviklik, tek ayak üzerinde denge ve tekme atma, asılı hareketler ve çömelme vb. temel hareket kalıplarını içeren birçok temel hareket becerisini öğretiyorlar.

Vücudun dışındaki (top, rakip veya gol çizgisi gibi) olaylara çok fazla odaklanma söz konusu olduğundan,  iç odak noktasının bedensel farkındalık gibi jimnastikte veya lokomotif sporlarda mevcut olan bazı avantajlarını atlayabiliyor olmaları, takım sporlarının dezavantajları arasında sayılabiliyor… Hepimizin bildiği gibi popüler takım sporları maksimum düzeyde oynandığında değerli oluyor; sağlık kısmı arka planda gölgede… Bu nedenledir ki otuz yaş üzerinde takım sporlarında hem elit hem verimli olan sporcu sayısı oldukça az…

FITNES sporları

Koşu, yüzme, bisiklet sürme, kros kayağı ve kürek çekme gibi sporlar, tüm vücut temel ve ilkel hareketlerini çevrimsel, ritmik ve tekrarlayan bir biçimde içeriyorlar. Bu tür egzersizler, aerobik uygunluğun geliştirilmesi, metabolik sağlığın korunması ve, zihinsel odaklanmanın faydalarının açığa çıkarılması açısından oldukça avantajlı olabiliyor.

Direnç eğitiminin metabolik, yapısal ve zihinsel sağlık için çok büyük fayda sağladığı kanıtlanmış bir durum… Yaş ilerledikçe direnç eğitiminin öneminin arttığı da görülüyor.

Ancak, hangi sportif özelliğini geliştiriyor olursanız olun, o alandaki elit başarınız her zaman diğer spor veya sağlık alanlarındaki kayıplara mal olabiliyor. Ne kadar çok ağırlık kaldırıyorsanız, o kadar az koşuyorsunuz; ya da bunun tam tersi… İleri seviyede ağırlık çalışan birisi, 1 kilometre mesafeyi koşmakta zorlanabiliyor; ya da çok iyi bir maratoncu ağırlık kaldırmakta zorlanabiliyor. Her ikisini de inanılmaz başarılarından ötürü takdir ediyoruz tabi ki, ancak sağlıkları açısından çok da kıskanılacak bir durum söz konusu değil aslında… Vücudunuz dört dakika içinde bir kilometre uzağa koşmanızı veya bin kiloyu ayağınızla kaldırmanızı gerçekten istemiyor. Bu kabiliyetler, bir yöne giderken öteki taraftan kayıplara neden olduğu gibi, vücudun dengesini de bozabiliyor.

özetle…

Yaptığınız her ne ise onu en iyi şekilde ve en üst seviyede yapmanızda hiçbir sakınca yok… Herhangi bir spora veya aktiviteye kendinizi adayıp müthiş bir performans sergilemenizin de takdire şayan olduğu tartışılmaz. Ancak bunun sizi daha sağlıklı yapmayacağı gerçeğini de bilmekte fayda var. Sağlık her zaman denge işidir… Hayatın her alanında olduğu gibi denge çok önemlidir. O yüzden birini seçmek zorundasınız; müthiş bir performans mı, optimal sağlık mı?

 

Mutlu sağlıklı ve dengeli bir hafta sonu diliyorum.

 

Uzman Fizyoterapist ve Yaşam Koçu

PINAR ÇAVLAN

Tepki göster
Bayıldım
0
Bayıldım
Huzurlu
0
Huzurlu
Hahaha
0
Hahaha
Üzüldüm
0
Üzüldüm
Hayran Kaldım
0
Hayran Kaldım
Facia
0
Facia
Web tasarım ve geliştirme : Baba Bilgisayar