KKTC Cumhuriyet Meclisi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi, 10 günlük bütçe maratonunu Cuma günü tamamladı. Genel bütçe 8 milyar 824 milyon olarak Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’na gönderildi. Son gün bir de Eğitim Bakanlığı’na jest yapıldı ve Maliye Bakanlığı bütçesinden Eğitim Bakanlığı bütçesine 1.5 milyon lira aktarılmış. 1 milyar 18 milyon 182 bin 400 TL’lik Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı bütçesine 1.5 milyonluk katkı 1 milyarlık bütçe içinde kaybolup gider diye düşünüyorum.
Genel Bütçe 9 Aralık’ta Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’nda görüşülmeye başlanacakmış. Genellikle son yıllarda Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı bütçesi, genel bütçe içerisinde en önemli payı alan bakanlık durumunda. Sanırım bu yıl da böyle ama her geçen yıl oran gittikçe düşüyor.
Örneğin Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı Bütçesi son yedi yılın en düşük oranına geriledi. 2013 yılında genel bütçe içerisindeki oranı %14,2; 2015 yılında %13,8; 2018 yılında %12,6 olan eğitim bütçesi, 2020 için %11,55 olarak öngörüldü. Yedi yıl öncesine göre %3’lük bir gerileme var. Genel bütçe içerisinde %3 önemli bir gerilemedir. Üstelik de eğitimde her geçen gün maliyetler artarken… Bir de bunu döviz cinsinden ele alırsak Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı bütçesinin ciddi bir gerileme yaşadığını daha net görürsünüz. 2015 yılında Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı bütçesi 170 milyon Euro iken 2020 bütçesinde bu rakam 157 milyon Euro’dur. Bu anlamda da 13 milyon Euro’luk bir düşüş söz konusudur.
Elbette bu durumdan eğitimin tüm paydaşları etkilenecektir. Esas olarak Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı bütçesi içerinde yatırım kalemlerine bakmak gerekir. Son yıllarda bu %1’in altındadır. Yeni bütçede de ciddi kesintiler olduğunu gözlemekteyiz. Örneğin Girne bölgesindeki anaokul yapımı için bütçe ayrılmamıştır. Yine aynı şekilde Haspolat Meslek Lisesi için daha önce ayrılan kalem bütçeden kaldırılmıştır.
Geçmişte hataları da olsa 1’inci sınıftan 8’inci sınıfa kadar yapılan bir Temel Eğitim Programı vardı. Yeni bütçede Eğitim Programı Geliştirme Projesi için bir kaynak ayrılmamıştır. Geçmişte 8’inci sınıftan sonraki dönem için de programların geliştirilmesi düşünülmekteydi. Demek ki bu da hayal oldu. Aynı şekilde yapılan programların da geliştirilmesi veya değiştirilmesi de pek mümkün olmayacak.
Yine aynı şekilde gelişen koşullar, dünyadaki değişimleri düşündükçe, özellikle ilkokullarımızda rehberlik hizmetinin olmaması ve bunun için her hangi bir bütçenin ayrılmamış olması gerçekten üzüntü verici… Yıllardır sürüncemede kalan öğretmen yardımcılığı kadroları için de kaynak ayrılmamış… Özellikle devlet okullarının birçoğunda okul öncesi bölümünde çalışan yardımcı öğretmenler var. Bunların maaşlarını aileler karşılıyor. Devlet bu konuda kendine düşen görevi yerine getiremiyor. Kitap basımı için ayrılan bütçeden %25 kesinti yapılmıştır. Desenize gene önümüzdeki yıl kitapların basımında sorun yaşayacağız.
Geldiğimiz noktada Milli Eğitim ve Kültür Bakanı Nazım Çavuşoğlu’nun da işi zor. Ben Eğitim Bakanı olsam bu bütçeye itiraz ederdim. Çavuşoğlu’nun bu bütçe ile yapabilecekleri sınırlıdır. Hastalığa çare bulmak bir yana, hasta için ilaç alacak parası yoktur. Böyle bir ortamda gel de kaliteli eğitim bekle!
Gerçekten böylesi bir ortamda bile çok iyi gençler yetiştiren aileler ve öğretmenleri kutlamak gerekir. Bu koşullarda dünyadaki yaşıtları ile yarışmaları beklenen gençleri, çocukları tebrik etmek lazım. Her şeye rağmen bu yarışı sürdürdükleri için…
