KKTC Merkez Bankası ekonomi ve bankacılık sektörüne ilişkin yılın üçüncü çeyreğini içeren verileri yayınladı. İhracat ve ithalatta durum iyi değil:
DİBE VURDU: İhracat ve ithalatta son 10 yılın en kötü rakamları yaşanıyor. 2019 yılı üçüncü çeyreğine ait dış ticaret verilerinden sadece Temmuz ayı verisi yayınlandı ve ilgili dönemde ihracat 5 milyon ABD doları, ithalat ise 125 milyon ABD doları olarak gerçekleşti. Bu, ABD doları bazında son 10 yılın en düşük seviyesidir
BANKACILIK GELİŞTİ: 2019 yılının üçüncü çeyreğinde bankacılık sektörünün aktif toplamı yüzde 2,6 artışla 37.855,4 milyon TL’ye yükseldi. Brüt kredilerin bir önceki çeyrekte yüzde 55,2 olan payı yüzde 53,36’ya düşerken, en büyük ikinci paya sahip nakit ve nakit benzeri kalemlerin payı yüzde 30,8’den yüzde 32,1’e yükselmiştir
KKTC Merkez Bankası ekonomi ve bankacılık sektörüne ilişkin yılın üçüncü çeyreğini içeren verileri yayınladı. Sektörlere ilişkin ayrıntılı verilerin de yer aldığı raporda ithalat ve ihracatta son 10 yılı en düşük rakamlarının yaşandığı vurgulandı.
Bankacılık sektöründe yüzde 2,6’lık bir büyümenin olduğu belirtilen raporda bankaların aktif büyüklüğünün 37 milyar 855 milyon 400 bin Türk Lirasına çıktığı kaydedildi.
KKTC Merkez Bankası Başkanı Rifat Günay rapora yazdığı önsözde şu bilgileri verdi:
“Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ile Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından 2019 yılı için yapılan küresel ekonomik büyüme tahminleri, 2019 yılı üçüncü çeyreği için aşağı yönlü revize edilmiştir. OECD ve IMF’nin ilgili tahminleri sırasıyla yüzde 2,9 ve yüzde 3,0 olarak açıklanmış ve bu seviyelerin 2008- 2009 yıllarından sonra görülen en düşük küresel büyüme hızı olacağına vurgu yapılmıştır. IMF ve OECD tarafından yayınlanan raporlarda, Fed ve ECB gibi gelişmiş ekonomilerin merkez bankalarının genişletici para politikalarına yönelmelerinin, yükselen jeopolitik gerginlikler ile ticaret savaşlarının küresel ticarete sekte vurmasının ve küresel büyümeyi daha kırılgan bir hale getirmesinin etkilerini azaltacağına değinilmiştir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Para Politikası Kurulu’nun (PPK) 2019 yılı Temmuz ayı toplantısında yaptığı 425 baz puanlık indirim ile yüzde 19,75 seviyesine gerileyen politika faiz oranı, 12 Eylül 2019 tarihli toplantıda 325 baz puanlık bir indirim ile yüzde 16,50’e çekilmiştir. Her iki faiz indirimi de piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşmiştir. 2019 yılı Ekim ayı PPK toplantısında ise 250 baz puanlık bir indirimle politika faizi yüzde 14 seviyesine düşürülmüştür. Böylelikle, son üç toplantıda toplam 1000 baz puanlık bir indirim yapılarak politika faizi yüzde 24 seviyesinden yüzde 14 seviyesine çekilmiştir. 2019 yılı üçüncü çeyreğinde ülkemizde yıllık enflasyon oranları Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında sırasıyla yüzde 23,24, yüzde 14,10 ve yüzde 9,47 olarak gerçekleşmiştir. 2019 yılı Eylül ayı sonunda yıllık en yüksek fiyat artışlarının yaşandığı sektörler haberleşme, tütün ve alkollü içecekler ile çeşitli mal ve hizmetler kalemleri olup, bu kalemler sırasıyla yüzde 29,19, yüzde 28,55 ve yüzde 22,57 oranında artış göstermişlerdir. İlgili dönemde fiyat gerilemesi yaşanan tek kalem ise yüzde 2,24 ile ulaştırma kalemi olmuştur. 2019 mali yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla KKTC bütçe gelirlerinde yüzde 70,2 artış, KKTC bütçe giderlerinde ise yüzde 45,7 artış kaydedilmiştir. Bu artışlar sonrasında ilgili dönemde bütçe gelirleri 2.400,8 milyon TL, bütçe giderleri ise 2.014,9 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Böylelikle 2019 mali yılı üçüncü çeyreğinde kamu maliyesi 385,9 milyon TL fazla vermiştir. Bütçe gelirleri içerisinde en büyük paya sahip vergi gelirleri kalemi 1.437,4 milyon TL, ikinci en büyük paya sahip vergi dışı gelirler kalemi ise 472,1 milyon TL olmuştur. Bütçe giderleri içerisinde en büyük paya sahip ilk iki kalem olan cari transferler ve personel giderleri ise bir önceki yılın aynı dönemine göre artış kaydederek sırasıyla 784,8 milyon TL ve 666 milyon TL seviyesine yükselmiştir. 2019 yılı üçüncü çeyreğine ait dış ticaret verilerinden sadece Temmuz ayı verisi yayınlanmış ve ilgili dönemde ihracat 5 milyon ABD doları, ithalat ise 125 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. 2019 yılı ikinci çeyreği rakamlarına bakıldığında ihracat rakamının 24 milyon ABD doları, ithalat rakamının 331 milyon ABD doları olduğu görülmektedir. 2019 yılı ilk yarısına ait verilere bakıldığında ise toplam ithalat rakamının 673 milyon ABD doları olduğu ve ilk altı aylık ithalat toplamları ile karşılaştırıldığında, ABD doları bazında son 10 yılın en düşük seviyesinde gerçekleştiği görülmektedir. Ayrıca KKTC bütçe gelir rakamlarında yer alan uluslararası ticaret ve muamelelerden alınan vergiler kaleminin ilk dokuz aylık gerçekleşmeleri yıllar itibariyle incelendiğinde 2009 yılından sonra ABD doları bazında gerçekleşen en düşük gelirin 2019 yılı ilk dokuz ayında yaşandığı görülmektedir. 2019 yılının üçüncü çeyreğinde bankacılık sektörünün aktif toplamı yüzde 2,6 artışla 37.855,4 milyon TL’ye yükselmiştir. Aktif toplam içerisinde en büyük paya sahip brüt kredilerin bir önceki çeyrekte yüzde 55,2 olan payı yüzde 53,36’ya düşerken, en büyük ikinci paya sahip nakit ve nakit benzeri kalemlerin payı yüzde 30,8’den yüzde 32,1’e yükselmiştir. Pasif toplamını oluşturan en büyük pay sahibi kalemler incelendiğinde mevduatın yüzde 79,84, özkaynakların ise yüzde 9,82 paya sahip olduğu görülmektedir. 2019 yılı üçüncü çeyreğinde brüt krediler toplamı ve mevduat toplamı sırasıyla 20.200,3 milyon TL ve 30.224,8 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Sektörün tahsili gecikmiş alacakları (TGA) bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 16,02 oranında artarak 1.140 milyon TL’ye yükselmiştir. Bankacılık sektörünün sermaye yeterliliği standart rasyosu (SYSR) 2019 yılı üçüncü çeyreğinde de artış göstermeye devam ederek bir önceki çeyrekteki yüzde 18,3’lük seviyesinden yüzde 19,02’ye yükselmiştir. Banka grupları bazında incelendiğinde SYSR, kamu eliyle yönetilen bankalarda yüzde 19,11, özel sermayeli bankalarda yüzde 15,88 ve şube bankalarında yüzde 22,89 olarak gerçekleşmiştir.”
