Jean Paul Sartre ünlü özdeyişi “her seçiş bir vazgeçiştir” şeklindedir. Biz ise bunu kendi literatürümüze göre fırsat maliyeti olarak adlandırıyoruz. Fırsat maliyeti, bir bireyin, yatırımcının veya işletmenin bir alternatifi diğerine tercih ederken gözden kaçırdığı potansiyel faydaları temsil eder. Fırsat maliyeti ekonomide çok fazla kullanılan temel bir kavramdır. Aslında her alınan karar bir fırsat maliyeti ortaya çıkarmaktadır. Fırsat maliyeti, seçilmemiş bir seçenekle elde edilecek vazgeçilen faydadır. Fırsat maliyetlerini doğru bir şekilde değerlendirmek için, mevcut her seçeneğin maliyetleri ve faydaları dikkate alınmalı ve diğerlerine karşı tartılmalıdır. Fırsat maliyetlerinin değerini dikkate almak, bireyleri ve kuruluşları daha karlı karar alma süreçlerine yönlendirir.
Dünya Sağlık Örgütü, Çin’de ortaya çıkan ve pek çok ülkeye yayılan koronavirüsü 11 mart itibari ile pandemi olarak ilan etti. 1 yıllık pandemi süresini geride bırakıyoruz ve bu süreç içerisinde insanların hayatını değiştirecek bazı kararlar alınması gerekti. En önemli karar da kapanma kararı oldu diyebiliriz. Hükümetler bulaş riskini azaltmak için kapanma kararı vermek durumunda kaldılar. Bu karar önemli bir ekonomik maliyet ortaya çıkardı.
Peki sağlık?
2021 Şubat ayında Lancet’te yayınlanan Kamp ve Kulldorg çalışmasında karantinaların sağlığa etkileri araştırılmış[1]. Bir önceki yıla göre kapanmalar süresince İngiltere’de kalp damar hastalığından ölümler %41, inme nedenli ölümler %39 ve kalp yetmezliği nedenli ölümler %25 artmıştır. Almanya’da ise kapanmalardan dolayı gecikmiş tedavilerden dolayı
meme kanseri için% 9.6, kolorektal kanser için %16.6, akciğer kanseri için %5.3 ve özofagus kanseri için %6 ek ölümlerin gerçekleşmesi beklenmektedir.
Kapanmalar, arkadaşlar ve aile üyeleri arasındaki geleneksel ilişkileri bozmaktadır. ABD’de yapılan araştırmaya göre geçmişte %33 olan depresyon oranı nisan-mayıs dönemi için %78 seviyesine yükselmiştir. Fiziksel uzaklık ve temasın azaltılması birçok insanda ciddi strese neden olmuş ve intihar riskini artıran faktör olarak ortaya çıkmıştır. Haberlerden hatırlayacağınız üzere ülkemizde de birçok intihar vakasını gözlemledik.
Hükümetler pandemiden dolayı kararlar almak durumunda kaldılar ve kalacaklar. Bu kararlar hayatımızı pozitif ve negatif yönleri ile etkilemeye devam edecek. Bu yüzden kararlar verilirken her yönü ile düşünülmelidir. Jean Paul Sartre söylediği gibi her seçiş bir vazgeçiştir.
[1] Kampf, G., & Kulldorff, M. (2021). Calling for benefit–risk evaluations of COVID-19 control measures. The Lancet.
