Maliye Bakanlığı’nın yaptırdığı “Yaşam Kalitesi ve Varlık” anket çalışmasının sonuçları, haberciler tarafından geniş bir biçimde değerlendirilip, tartışılacak.
Ben burada, bana göre önemli bulduğum sonuçları vurgulayacağım.
En başta, nüfusun belirsizliği, kesin yargılara varmamızı engelliyor. Öyle olunca da el yordamıyla, örneklemlerle sonuç çıkartmaya çalışıyoruz ki, bu ülke için ciddi bir sorun…
2011 nüfus sayımıyla bugünkü anket sonuçları karşılaştırıldığında, hanelerde yaşayan insan sayısının ortalama 2,9’dan 3,6 ya çıktığını görüyoruz. Bu da bence çocuk sayısının arttığını gösteriyor. Belki bir miktar da, bir hanede bir çok ailenin yaşamasını. Çekirdek aile tanımı, harcamalar, gelir dağılımı gibi her türlü hesaplamayı değiştirebilecek bir sonuç bu. Artış yüzde 24’ye geliyor. Çok ciddi bir rakam.
2011 Nüfus Sayım Sonuçlarına göre, KKTC vatandaşları arasında Türkiye doğumlular %16,39 iken, şimdi bu oran % 25’e çıkmış…
İnsanlar, %52 oranında birbirlerinden şüphe duyuyor. Gerek zenginler ve fakirler arasında gerekse yöneticilerle çalışanlar arasında gerilim algısı, KKTC’de, Türkiye ve Güney Kıbrıs’a göre daha yüksek. Ama en yüksek gerilim oranı, kamu-özel sektör arasında, yüzde 42… Çoğunluk kendini toplumdan dışlanmış hissetmiyor, ama yine büyük çoğunluk sosyal dayanışma, yardım kuruluşlarında görev almıyor… %53 ülkedeki demokrasinin işleyişinden, % 77 ekonomiden memnun değil… Hükümete güven 7 üzerinden 2,87. Bu da Türkiye ve Güney Kıbrıs’a göre çok düşük. En çok güven duyulan ise asker… Toplumun %41,5’i gelecek için iyimser… Çoğunluk nitelik gerektirmeyen mesleklerde çalışıyor, ama kısa sürede işini kaybedeceğini düşünmüyor. Buna karşılık yeni bir iş bulma ihtimalini de çok düşük görüyor. %57,5 çalışmadığını belirtmiş. Hanelerin % 66,72si düşük gelir düzeyinde. % 42 ay sonunu zor getiriyor. Maaş ortalaması % 41 ile 3 bin-6 bin aralığı. Vatandaş, emeklilikte alacağı maaştan da büyük oranda endişe duyuyor… % 81 oturduğun evin, borçsuz kendine ait olduğunu söylüyor. Çok yüksek bir rakam… % 52’nin geri dönüşümden haberi yok… Sağlık hizmetlerinden şikayet yüksek oranda ama, sağlık ocaklarına da ilgi yok… Yine şaşırtıcı bir sonuç, çocukların % 84.6’sı devlet okuluna gidiyor… % 87 evine temizlikçi almıyor… Kendini siyasi yelpazenin ortasında görenler % 56,6 ile en yüksek oranda… Federasyonu isteyenler % 28,7; “bağımsız KKTC” diyenler % 29,5… Toplumun %30’u sadece ilkokul mezunu, ki bu galiba en çarpıcı sonuç…
Tablo özetle bu. Daha çok detaylı sorular ve sonuçlar var. Bu kısa özete bakarak, toplumun sosyal ve ekonomik yapısının, bundan 8 yıl öncesine göre bile çok fazla değiştiğini görüyorsunuz. Geleneksel Kıbrıs Türk toplum yapısı ve eğilimleri yok artık. Onun için ne siyasiler, ne de bizler medya olarak ezbere konuşmamalıyız diye düşünüyorum…
Maliye Bakanı Serdar Denktaş, bu verilerin vergi reformuna temel oluşturacağını söylüyor. Şöyle bir bakınca, tüm sistemin baştan aşağı değişmesi ve bunun için de epeyce cesaret gösterilmesi gerektiği ortaya çıkıyor…
OKUR UYARIYOR
GAÜ’DE NELER OLUYOR…
“Girne Amerikan Üniversitesi çalışanlarının bir süredir maaş alamamalarının yanında birçok sıkıntıları olduğu belirtiliyor. Çalışanların maaşları, yatırımları asgari ücret üzerinden yapılsın diye, iki kısımda yatırılıyor. Bahsedilen ikinci kısım maaşın Kasım, Aralık 2018 ve Ocak 2019’da yatırılmadığı biliniyor. Şubat ayında ise hiç maaş almayan akademisyenler gergin günler yaşıyor; fakat yönetimden herhangi bir açıklama duyamıyorlar. Sosyal sigorta yatırımları; zamanında yapılmıyor ve birçok çalışanın yatırımları ya geriden geliyor ya da hiç yapılmıyor.
İşten atılma korkusuyla haklarını arayamıyorlar, seslerini bastırıyorlar. Okulun maddi yönden akıbeti hakkında bilgi edinmek istiyor, cevap alamıyorlar. Maddi sıkıntılar yüzünden işten ayrılan birçok akademisyenin yeri doldurulmadığı için fazladan ders yükü biniyor, bu da fazladan bir baskı ve sorun yaratıyor. Çalışanlar bir an önce somut bir sonuç almayı bekliyorlar”.
Bu yazdıklarım, bir okurun iddiaları. Toplumda da konuşuluyor. Üniversite’ye de bu durumda yanıt hakkı doğuyor.
YERİN KULAĞI VAR
NÜFUSUMUZ KAÇ, BİLEN VAR MI:
Serdar Denktaş’ın “yaşayan nüfusumuz 800 bin” sözleri yeni bir nüfus tartışmasına neden oldu. Gerçek olan ve en büyük aybımız ise nüfusunu bilmeyen bir devlette yaşaıyor olmamız. Ve Mete Hatayı’ın tesbiti ile, “Solcusu ‘yok oluyoruz’ edebiyatı yapmak için, sağcısı ‘Türkiye’den para kopartmak için’ rakamları abartır. Türkiye kökenliler ise bu etrafta dolanan rakamlara bakarak Meclis’in yarısını isterler”…
“NÜFUS HIZLA ARTIYOR, GELİR AZALIYOR”:
Son günlerin tartışma konusu olan ülke nüfusuyla ilgili olarak Cumhurbaşkanı Akıncı, yetkili makamlar tam sayısını söyleyememekle birlikte, nüfusun hızlı bir şekilde arttığını ve kişi başına düşen gelirin azaldığına dikkat çekti. İçişleri bakanı, nüfus konusunu konuşmaktan utandığını söyledi. Herkes bu konuda hem fikir ancak, kimse gereğini yapamıyor.
HP’DEN ORTAKLARA SUÇLAMA:
HP Milletvekili Mesut Genç, Meclis iç tüzük değişiklik önerilerine hükümet ortaklarından destek alamadıklarından yakındı. Değişmesini istedikleri 4 ana madde üzerinde gerek muhalefet, gerekse diğer koalisyon ortaklarından olumlu görüş alamıdıklarından yakınan Genç, ortaklarını esas ivediliği olan yasaların yerine, farklı ve ivediliği olmayan yasa tasarıları gündeme almakla suçladı. HP’nin bu son günlerdeki hükümete yönelik suçlamaları, “HP UBP’ye yaklaşıyor” iddialarını da kuvvetlendirdi.
BEKLEDİKLERİNİ BULAMADILAR:
Exxon Mobil’in 10. Parselde yaptığı çalışmalara göre, bölgede 142-227 milyar metreküp arasında doğalgaz rezervi bulunduğunun “tahmin edildiği” açıklandı. Bölgede daha önce yapılan bir aramada, doğal gaz hiç bulunamamıştı. İtalyan ENI Şirketi, geçen yıl Mısır açıklarında 2 trilyon 550 milyar metreküplük rezerv tespit etmişti. İsrail’in toplam rezervi ise 900 milyar metreküp. Rum Enerji Bakanı “dünyadaki en büyük keşiflerden biri” dese de, diğerleriyle kıyaslandığında, komik kalıyor. Rusya, iran gibi ülkelerle rekabet şansı yok. Şimdi şirketler bu doğal gazın çıkarılmasının fizibl olup olmadığını değerlendirecek…
GÜZEL HABER:
İki liderin görüşmesinden, Europanostra’nın dünya mirası listesine aldığı ara bölgedeki tarihi yapılar konusunun çıkmadığını yazmıştık. Çünkü ne Akıncı, ne Anastasiadis böyle bir açıklama yapmadı. Kültürel Miras Teknik Komitesi’nin Kıbrıslı Rum Başkanı Takis Hadjidemetriou ise, yıkılan kilise konusunun ele alınan konular arasında bulunduğunu, liderlerin kilisenin tamiri için yardımcı olacaklarını söylediklerini açıkladı. Neden ortak açıklamada yer almadı bilinmez ama, umarız sonuca varır…
TOP CEMAL HOCADA:
KKTC’de Üniversite enflasyonu yaşandığı bir gerçek. Sektör, öyle bir hal aldı ki, eğitimde kalite, öğrenci memnuniyeti es geçilip, sadece kar amacı güden ticari bir meta haline geldi ne yazık ki. YÖDAK Başkan Vekili Prof.Dr. Mehmet Hasgüler kendilerinin cesurca davranarak yasa gereği yükümlülüklerini yerine getirmeyen 6 üniversitenin iznini iptal ettiklerini ve yasa gereği ön izinlerin de iptal edilmesi için Milli Eğitim Bakanlığına gönderdiklerini belirterek son kararın Milli Eğitim Bakanı Cemal Özyiğit ile hükümette olduğunu söyledi…
ZİRVEDEKİLER
Hazar Ergüçlü: Genç yaşına rağmen Türkiye’de ve uluslararası festivallerde ödüllerine ödül katan Kıbrıslı Ergüçlü, bu kez de Kar isimli filmdeki rolüyle, Sinema Yazarları Derneği 2018 En iyi Kadın oyuncu ödülünü aldı. Gurur duyuyoruz…
DİPTEKİLER
Mutluluğumuzu Bile Çekemiyorlar: 2018 Dünya Mutluluk Raporu’nda, “KKTC” ifadesinin kullanılmasından rahatsız olan Rum Ekologlar ve Vatandaşlar İşbirliği Milletvekili Yorgos Perdikis, izahat istediği Rum Dışişleri Bakanlığı’nın, sorunlu ifadelerin çıkarılması için raporu yazanlarla irtibat halinde olduğunu söyledi. Mutluluk Raporu’nda KKTC 58, Güney Kıbrıs ise 61’inci sırada yer alıyor…
