Yatırım bütçelerinin büyük çoğunluğunu proje bazında Türkiye’nin Lefkoşa Büyükelçiliği Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi’nden alan belediyeler, Türk Lirası’nın değer kaybı ile zor durumda kaldı
EN BÜYÜK ETKEN DÖVİZ ARTIŞI: Türk Lirası’nın değer kaybı, müteahhitlerin artan maliyetler nedeniyle işi yarım bırakıp kaçması ve bununla ortaya çıkan hukuksal sorunlar, belediyelerin birçok projesinin yarım kalmasına neden oldu. Projelerin tamamlanamaması ise vatandaşı mağdur ediyor
PARASI OLAN BİTİRİYOR: Türkiye’nin Lefkoşa Büyükelçiliği Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi’nden sağlanan kaynağın yetersiz kalması nedeniyle, sadece öz kaynaklarından yatırıma pay ayırabilen az sayıda belediye projelerini tamamlayabiliyor. Mali gücü olan bazı belediyelerin ise hukuksal sorunlar nedeniyle yarım kalan projeleri var
KIRSALDA DURUM DAHA ZOR: Özellikle ekonomik sıkıntı çeken kırsal belediyelerde temel sorun para. Güçsüz mali yapıları belediyelerin yatırım yapmasını engelliyor. Tek yatırım kaynağı TC yardımları olan belediyeler, katkı payı yetersiz kalınca projeleri tamamlayacak para bulamıyor
Eniz ORAKCIOĞLU
Ülkemizde 28 belediyenin mali yapıları sürekli görsel ve yazılı basına yansırken, belediyeler tarafından başlatılan bazı projelerin ise uzun yıllar bitirilemediği de gözlemleniyor. 28 belediye TC Lefkoşa Büyük Elçiliği’ne hazırladığı yol, salon, köprü ve birçok proje için başvurup, bu başvuru karşılığında belli bir katkı alıyor. Parası olan belediyeler projenin devamını kendi kaynaklarından karşılayıp tamamlıyor, olmayanlar ise projeyi yarım bırakmak zorunda kalıyor. Başlanan projelerin bir bölümü Türk Lirası’nın değer kaybı, müteahhitlerin artan maliyetler nedeniyle projeleri yarım bırakıp kaçması sonucu tamamlanamıyor. Belediye başkanları bu sorunun çözümünü Belediyeler Yasası’nın biran önce, belediyelerin gelirini artıracak şekilde yenilenmesinde görüyor. Bunun yanında bazı belediye başkanları devletim toplum ve halk için yapılan yatırım bütçeleri üzerinden yüzde 16 KDV’nin düşürülmesini istiyor.
Çelebi: Projelerde ufak pürüzler kaldırıldı
Dikmen Belediye Başkanı Yüksel Çelebi, TC Lefkoşa Büyük Elçiliği’nden 2017’de Ağırdağ Çevre Düzenleme ve Park Projesi için 170 bin TL katkı aldıklarını ancak projenin eski Girne Kaymakamı’nın engellemelerinden dolayı başlayamadığını söyledi. Çelebi, eski kaymakamın Ağıdağ’da çocuk parkı yapılması düşünülen yerin uygun olmadığı gerekçesiyle izin vermediğini aktardı. Yeni kaymakamla sorunu çözdüklerini anlatan Çelebi, yer verilir verilmez iki ay içinde projenin tamamlanacağını söyledi.
Taşkent Çevre Düzenleme ve El Sanatları Atölye Binası Projesi içinde de elciliğin kaynak ayırdığını belirten Çelebi, bu proje ile muhtarlık binasının yapımının gündeme geldiğini söyledi.
Oluşturulacak merkez için cami binasının ve minarenin yıkılarak, şehitliğe taşınmasını hedeflediklerini söyleyen Çelebi, bu işlemler yapıldıktan sonra projeye başlanacağını ve kısa sürede bitirileceğini anlattı.
“Kendi öz kaynaklarımızdan da kullanıyoruz”
Bazen Türkiye’nin Lefkoşa Büyükelçiliği Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi’nin sağladığı kaynakların yanında, projeleri tamamlamak için öz kaynaklarından da kullandıklarını ifade eden Çelebi, yollar projesinde 1 milyon TL öz kaynak kullandıklarını söyledi.
Çelebi, 1 buçuk milyon TL tutarındaki dere ıslahı projesi için TC Lefkoşa Büyük Elçiliği’nden 1 buçuk milyon TL katkı aldıklarını kaydetti.
Manisoy: Her şeyi elçilikten beklememek lazım
Alayköy Belediye Başkanı Hulusi Manisoy, bazı projelerin TC Lefkoşa Büyük Elçiliği tarafından iptal edildiğini, sebebinin ise dövizin yükselişi olabileceğini söyledi. Diğer projelerde bir sıkıntı yaşanmadığını vurgulayan Manisoy, Açık Hava Spor Merkezi, kaldırım ve park projelerinin tamamlandığını kaydetti. Elçiliğin katkı yaptığı tüm projelere kendi öz kaynaklarından da harcadıklarını söyleyen Manisoy, “her şeyi elçilikten beklememek gerekir” dedi.
Hazırladıklar projeleri üniversitelerin inşaat bölümlerine sunduklarını ve elçilikten kaynağın bu şekilde çıktığını aktaran Manisoy, bu üniversitelere ait firmaların da projenin yapım aşamasında verilen paranın nereye gittiğini denetlediğini belirtti.
Şu an bitmeyen projeler arasında 2016’da başlanan 2 milyon TL’lik tiyatro ve spor salonu projeleri olduğu aktaran Manisoy, ince ayrıntılar nedeniyle bu projenin bitiminin uzun sürdüğünü aktardı.
Projelerin yapım aşamasında dövizin yükselişinden dolayı müteahhitlerle sorun yaşandığının altını çizen Manisoy, bu yıl sonuna projeleri tamamlama hedefinde olduklarını aktardı.
Orçan: Kendi öz kaynaklarımızdan da kullanıyoruz
Tatlısu Belediye Başkanı Ahmet Hayri Orçan, 2015, 2016 ve 2017’de açılan bazı ihalelere teklif verilmediğini, bu projeleri kendi personeli ile uyguladığı için sürenin uzadığını ancak sırayla tüm projelerin tamamlanacağını söyledi.
Orcan, TC Lefkoşa Büyük Elciliği’nin projeler için sağladığı kaynağın yeterli olmadığını, bu nedenle kendi öz kaynaklarından da kullandıklarını vurguladı. “Çok Amaçlı Salon Projesi”nde 3 defa ihaleye gidildiğini ama teklif alamadıklarını anlatan Orçan, projenin iki etaptan oluştuğunu, yeniden bir bütün olarak ihaleye çıkılacağını aktardı. Orçan, “Yalı Mahallesi İle Merkezi Arası Taş Duvar, Kaldırım ve Yağmur Suyu Drenaj Projesi”nin ise başlamak üzere olduğunu ve belediye personeli tarafından uygulanacağını kaydetti.
Hulisioğlu: Projeler için kaynaklar yetersiz
Çatalköy Belediye Başkanı Mehmet Hulusioğlu, bölgede bazı projelerin henüz tamamlanamama sebebinin dövizdeki artış olduğuna işaret etti. “Döviz yükseldi, maliyetler arttı, elçilikten alınan kaynaklar yetmedi” diyen Hulusioğlu, öz kaynakların yetersiz kalması ve müteahhitlerin 5 aydır ihalelere katılmamasının birçok projede aksamaya neden olduğunu kaydetti. “ Hz. Ömer Türbesi Çevre Düzenleme ve Altyapı İşleri Projesi” için 2014’de TC Lefkoşa Büyük Elciliği’nin 4 milyon TL kaynak aktardığını belirten Hulisioğlu, projenin uzun soluklu bir proje olduğunu ve orada mülkiyetle ilgili sorunlar olduğundan, konunun mahkemede olduğunu bu nedenle de geciktiğini kaydetti. 2015 yılında 500 bin TL’lik kaynak alınan “Açık Düğün Salonu Yapım Projesi”nin ise salondaki işgalcinin tahliyesi için hukuku sürecin tamamlanmamış olması nedeniyle geciktiğini ifade eden Hulusioğlu, dövizin yükselişinden ve enflasyondan dolayı alınan katkının projelerin bitirilmesine yetmediğini söyledi. Enflasyondan dolayı personelin maaşlarının da yükseldiğini ve ödemekte zorlandıklarını aktaran Hulisioğlu, hazırlanan yeni yasanın hızlı bir şekilde geçmesi gerektiğini, çünkü mevcut yasanın belediyelerin verdikleri hizmetlerin karşılığını almasına engel olduğunu belirtti. Çatalköy Belediyesi’nin verdiği tüm hizmetlerin 21 yıl önce belirlenen tüzüklerle ücretlendirildiğini kaydetti.
Adahan: Katkı payları yetmiyor, öz kaynak yok
Vadili Belediye Başkan Mehmet Adahan, TC Lefkoşa Büyük Elçiliğinin katkı yaptığı projelerin bitirilememe sebebi olarak siyasi istikrarsızlığı gösterdi. 8 yıllık belediye başkanı olduğunu vurgulaya Adahan, 8 yıllık görev süresinde 8 seçim olduğunu bu seçimlerin 3-4 tanesinin ise hükümet değişikliği olduğunu aktardı. Projelerin tamamlanamama sebeplerinden birinin de Türk Lirası’nda oluşan değer kaybı olduğuna dikkat çeken Adahan, TL’nin değer kaybından dolayı elciliğin ayırdığı kaynağın ihale bedeliyle uyuşmadığını, ayrılan kaynak üzerine artı konulması gerektiğini belirtti. 3 ay önce verilen kıymetin ihaleye çıkana kadar değer kaybettiğinin altını çizen Adahan, projenin bitirilmesi için katkı payının üzerine belediyenin öz kaynaklarından da para aktarmak gerektiğini söyledi.
Belediyenin maddi imkanlarının projeleri bitirmeye yetmediğine dikkat çeken Adahan, diğer bir sıkıntının ise müteahhitlerin ihale tamamlamadan maliyet artışları ve TL’nin değer kaybı sebebi ile işlerini yarım bırakıp, kaçmaları olduğunu aktardı.
“Yasalar revize edilmeli”
Bu nokta da ise müteahhit firmaların ilgili projenin enflasyon bazındaki zaman aşımının telafi edilmesi gerektiğini söyleyen Adahan, devletin kendi önünü ihale yasası ile tıkadığını, belediyelerin önünün de bu yasa ile tıkandığını, yasanın revize edilmesi gerektiğini belirtti. Bunun yanında yeni hazırlanan belediye yasası ile de belediyelerin yetki alanlarının daha da kısıtlandığını öne süren Adahan, bu yasanında revize edilmesi gerektiğini kaydetti. Belediyelerin finansman noktasında ucuz maliyetli kredi sağlayacak belediye bankası, kooperatif veya devlet bankası olmadığını söyleyen Adahan, devletin belediyelere projelere yönelik bu imkanı sağlaması gerektiğini, tamamlanan projenin elcilikten alınan para ile de kredinin ödenebilmesi gerektiğini belirtti. Öte yandan devletin belediyelerden yüzde 16 KDV almasından yakınan Adahan, 4 milyonluk yatırım bütçesinin 700 bin TL’sini devletin aldığını, bu nedenle de KDV’de indirime gidilmesi gerektiğini söyledi.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
Japon yapımı ‘mobil cami’ dünyaya açılıyor
İş bulmak için dünyanın en cazip 100 kenti
Yeni Zelanda’da sahile vuran 150’ye yakın balina öldü
