Son dönemlerde kiralık araçların karıştığı trafik çarpışmaları ve adli vakalarda artış yaşandı. Olaylar hem yurttaşları hem de kiralık araç şirketlerini mağdur ediyor
TRAFİK ŞAKAYA GELMEZ: Kiralık Araç İşletmecileri Birliği Başkanı Yakup Serdaroğlu: Birliğin tüzüğü var ama herhangi bir yasal yaptırım gücümüz yok. Bu nedenle kurallara uyulmaması nedeniyle oluşacak olan tehlikeleri önlemek mümkün değil
KAZAYI YAP, YURTDIŞINA ÇIK: Serdaroğlu: Yasal boşluk olduğu için kiralık araçla alkollü kaza yapan bir yabancı uyruklu, polis cezayı kestikten sonra uçağa binip gidebiliyor. Bu alandaki yasal boşlukların doldurulması gerekiyor
DENETİM YOK: Trafik Kazalarını Önleme Derneği Başkanı Avcı: Kiralık araç şirketi kurma izni veren kurumların, denetim görevini de yerine getirmesi gerekir. Araç kiralama sırasında sürücülere trafik yasalarımızla ilgili bilgi broşürü dahi verilmiyor, hiçbir uyarı yapılmıyor
TELEFONLA SÖZLEŞME: Avcı: Kiralık araç sözleşmesi bittiği an sürücünün artık o aracı kullanma hakkı yoktur. Hatta araç sahibi bile aracı kullanamaz. Ancak telefonla sözleşme uzatılıyor, bu durumlarda polisin araca el koyması gerekiyor
Pınar BARUT
KKTC’de özellikle son yıllarda yaşanan trafik kazalarına bakıldığında kiralık araçların karıştığı kaza sayısının azımsanamayacak ölçü de yüksek olduğu göze çarpıyor. Sadece KKTC’de geçerli bir sürüş ehliyetine sahip olmanın yeterli olduğu araç kiralama işlemlerinde her şirket kendi bünyesinde oluşturduğu özel şartlarla araçlarını kiralıyor. Kimi şirketler öğrenci olanlara araç kiralamazken kimi şirketlerde 25 yaş sınırı getiriyor. Şirketlerin sürücüler tarafından ibraz edilen sürüş ehliyetlerinin gerçek olup olmadığını öğrenme şansları da bulunmuyor. Alkollü araç kullanmaktan dolayı yaşanan kazalarda ise durum daha da karışık bir hal alıyor. Sürücülerin, polisin kestiği cezayı ödedikten sonra yurt dışına çıkmalarında herhangi bir yasal engel olmamasından dolayı, sigorta şirketlerinin karşılamadığı bu kazaların hasar masraflarını da kiralık araç şirketleri ödemek durumunda kalıyor.
“Trafik Yasasına göre araç kiralıyoruz”
Kiralık Araç İşletmecileri Birliği Başkanı Yakup Serdaroğlu, kiralık araç şirketlerinin KKTC Trafik Yasası’na göre geçerli ehliyeti olanlara ve sigorta şirketi ile kiralık araç şirketi arasında yapılan anlaşmaya göre araç kiraladıklarını belirtti.
Kiralık araç şirketlerinin, sigorta şirketleri ile yaptıkları anlaşmaya göre kendi şartlarını oluşturduğunu, bu şartların bazen “25 yaş altı kişilere araç kiralamamak” bazen de “öğrenciye araç kiralamamak” şeklinde olabileceğini söyleyen Yakup Serdaroğlu, sektörde ciddi sıkıntılar yaşandığına dikkat çekti.
“Sektörün sorunları yasa ile çözülebilir”
Geçmiş dönemde sigorta sektörünün çok ciddi sorunlar yaşadıklarını, yeni yasaları geçtikten ve yasallaştıktan sonra ise sigorta ile ilgili her şeyin yasal düzende ve kontrol altında bir işlevsellik kazandığını hatırlatan Yakup Serdaroğlu, aynı yasallaşmayı kiralık araç sektörü için de hedeflediklerini ifade etti.
Konuya kendi şirketinde yaşadığı bir tecrübe ile açıklık getiren Serdaroğlu, “Örneğin benim kiraladığım bir araç kaza yaptı ve sürücünün alkollü olduğu tespit edildi. Sigorta doğal olarak bunu kapsamadı. Polisin devreye girerek sürücüyü ikna etmesi halinde sorun çözülebilir. Ama bu inisiyatif ve iyi niyet meselesidir. Çünkü yasaları bilen biri zararı ödemem dediği zaman polisin yasal olarak uygulayabileceği bir yaptırım gücü ya da pasaportuna el koyma yetkisi yok. Polis bana tek tavsiyesi dava açmak oluyor. Ama dava açmak sonucu değiştirmiyor. Çünkü siz davayı açana kadar sürücü yurt dışına gidebilir. Diyelim sürücü yurt dışına gitmedi ve davayı açtınız ama hali hazırda sürücüyü hasarı ödemeye mecbur kılacak bir yasal düzenleme de yok. Davaya harcayacağınız para ve zaman da cabası” dedi.
Bu konudaki sorunların yasa ve tüzüklerde yapılacak değişikliklerle çözülebileceğine işaret eden Yakup Serdaroğlu, yasal zorunluluk olması durumunda polis kazayı yapan alkollü sürücünün pasaportuna el koyabileceğini belirtti. Serdaroğlu, “Sürücünün hasarı ödemesinin yasal zorunluluk haline gelmesi demek, pasaportuna el konulması, dava okunabilmesi ve hatta hapisliğe varan caydırıcı cezaların uygulanabilmesi anlamına gelir. Bu da sektörün ciddi sorunlarından birini çözmek demektir” dedi.
“Ehliyetteki 60 gün şartını bizim denetlememiz mümkün değil”
Geçerli bir KKTC ehliyetli kişiye sınırsız süre de araç kiralanabildiğini ancak 2 yıl önce tüzükte yapılan bir değişiklikle 60 gün adada kalan yabancı bir kişinin KKTC ehliyeti dışındaki ehliyetlerinin geçersiz olduğunu hatırlatan Yakup Serdaroğlu, sigortanın da böyle bir durumunda hasar karşılamadığını ama şirket sahiplerinin bunu denetlemelerinin mümkün olmadığını belirtti.
Serdaroğlu, “Ben kişinin kaç gündür adada olduğunu ve bana ibraz ettiği ehliyetinin hala geçerli olup olmadığını bilemem. Bunu denetlemek devletin görevidir” dedi.
“Bakan’a ilettik, trafik şakaya gelmez”
Hükümet ve devletin kiralık araçlar konusunda ciddi önlemler alması gerektiğini ifade eden Yakup Serdaroğlu, amaçlarının sektörü ciddi bir koruma altına alarak bir sisteme oturtmak ve yasallaşmayı sağlamak olduğunu dile getirdi.
Serdaroğlu, “Trafik şakaya gelmez. Şu an tüzüğümüz var ama herhangi bir yasa yaptırım gücümüz yok. Birliklerin tüzüğü olur ama yasallaştığı zaman yaptırım gücünü elde eder. Biz bu durumu sayın bakana da ilettik. Sürücü kiraladığı arabayla hırsızlık, gasp yapıyor ya da cinayete karışıyor. Bunların önünü almak için bakanımızla yaptığımız bir çalışma var. Daha ciddi ve daha sıkı önlem almak için. Bunu hayata geçirdikten sonra sektörün içinde herhangi biri bu yasal düzenlemenin dışında kiralık araç işletmeciliği yaparsa o kişi ciddi şekilde bedel ödemelidir. Aksi takdir de oluşacak olan tehlikeleri önlemek mümkün olmayacak. Bu çalışmayı inşallah en kısa sürede hayata geçiririz” dedi.
“Sigortasız araç kullanma suçu işlemiş olur”
Trafik Kazalarını Önleme Derneği Başkanı Mehmet Avcı, kiralık araçların ülkemizde geçerli ehliyeti olan herkese kiralanabilir olduğuna dikkat çekti
Avcı, gelişmiş ülkelerde aracı kiralayan kişiye ek bir belge imzalatılarak, polisin araca herhangi bir nedenle el koyması halinde araca el konulan gün kadar bedelin tahsil edildiğini ve böylelikle kiralık araç şirketlerinin de zarara uğramasının önüne geçildiğini söyledi.
Mehmet Avcı, Trafik Yasası gereğince aracı süren kişinin sigorta belgesinde adının olması gerektiğini hatırlatarak, kazayı yapan kişinin adının sigorta belgesin de yazmaması durumunda “sigortasız araç kullanma” suçunun işlendiğini belirtti.
“Kamera cezası yurt dışına çıkış anında gösterilebilir olmalı”
Kiralık araçların kamera cezasına alması durumunda, sürücünün yurt dışına çıkarılmadan önce o cezanın kendisine gösterilebilir olması gerektiğini söyleyen Avcı, “Uçağa bindim gittim olmamalı, bunun tedbiri alınmalı. Artık teknoloji çağındayız. İnternete ve elektronik iletişime her yerde her an ulaşabilir olmalıyız. Özellikle bu gibi durumlarda, turist olan sürücülerin işledikleri trafik suçu cezalarının, yurt dışına çıkmadan ya da çıkış anında kendilerine ibraz edilmesi gerekir” dedi.
“Telefonla sözleşme uzatma vergi kaçırılmasına yol açar”
Kiralama sözleşmelerinin bitmesi durumunda uzatma yapmak için sürülerin kiralık araç şirketleriyle telefonda görüşerek sözlü şekilde anlaşma yaptığını vurgulayan Mehmet Avcı, sözleşmenin imzalanmadığı sürece yok hükmünde olduğunu belirtti.
Bu durumun vergi kaçırılmasına sebebiyet verdiğini ifade eden Avcı, “Kiralık araç sözleşmesi bittiği an sürücünün artık o aracın kullanma hakkı yoktur. Hatta şirket sahibinin dahi aracı kullanmaması gerekir. Aracı sürenin yanında o an geçerli olan bir sözleşme olmaması durumunda polisin araca el koyması kaçınılmazdır” dedi.
“Denetim yok, trafik kanunlarımız hakkında bilgilendirme de yapılmıyor”
Kiralık araçların karıştığı kazalarda ölümlerin de yaşandığına dikkat çeken Mehmet Avcı, bunun en büyük sebebinin araç kiralayan turist ya da öğrencilerin yollarımıza yabancı olmaları olduklarını belirtti.
Kiralık araç şirketlerine izin veren makamın Ulaştırma Bakanlığı olduğunu vurgulayan Avcı, “İzni veren kurumların denetim görevini de yerine getirmesi gerekir. Denetim yeterli olmadığı için araç kiralama sırasında sürücülere ülkemiz trafik yasalarıyla ilgili bir bilgi broşürü dahi verilmiyor. Halbuki en öncelikli şart bu olmalı. Bu eksikliklere bir de araba benim değil, istediğim gibi sürerim düşüncesi eklenince kazalar kaçınılmaz oluyor” dedi.
