Araştırmacı-Yazar Meta Hatay, hükümetin Maraş’ı açma kararını Havadis’e değerlendirdi ve uyardı:
Araştırmacı-Yazar Mete Hatay, hükümetin Maraş açılımının önemli olduğunu ve sürece Rum mal sahipleri ile sivil toplum örgütlerinin de dahil edilmesi gerektiğini kaydetti.
Havadis’e konuşan Mete Hatay kararın dört aşamada uygulanabileceğini belirtti ve “umarım kurnaz bir manevra olarak kalmaz” dedi.
Hatay sorular şu yanıtları verdi:
Soru: Hükümetin Maraş açılımını nasıl değerlendirmek gerekir?
Yanıt: Süreçlerin donduğu dönemlerde adanın iki tarafındaki anomaliler sorgulanır hale gelir. Örneğin mal-mülk meselesi. Kişilerin hak talepleri daha bir gündeme gelir. Siyasiler bu dönemde “sürece” sığınamayacakları için taraflar bir şeyler yapmak isterler. Hükümetin Maraş açılımını bu çerçevede değerlendirmek lazım.
Özellikle parasızlıktan zor günler geçiren Taşınmaz Mal Komisyonu, tazminat ödeyemeyeceği için iade etme yoluna gideceği bir döneme giriliyor. Bilindiği gibi Maraş askeri bölgedir ve iade edilecek mallar kapsamında değildir. Orasının askeri bölge olmaktan çıkarılmasıyla birlikte ancak iade edilebilir hale gelebilir.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ndeki son karar Vakıfların hak iddialarının da geleceğini belirleyecektir.
Soru: Bu karar pratikte uygulanabilir mi?
Yanıt: Uygulanabilir ama kanımca uzun bir döneme yayılacak ve aşama aşama uygulanacak. Birinci aşama envanterin çıkarılması, ikinci aşama Maraş’ın TMK kapsamına alınması daha sonra Rumların başvurularının alınması ve malın sahibinin tespit ve teyit edilmesi, son aşamada ise malın iade edilmesi. Malın kullanımı ile malın sahibinin teyit edilmesi farklı şeylerdir. Kullanıma açılması ise yeni bir süreç gerektirecektir. Birinci süreç tek taraflı yapılabilir ama kullanıma açılmaya bazı şartlar getirilebilir.
Soru: Rum sahipleri bu açılıma ilgi gösterecek mi?
Yanıt: Birçok Rum mal sahibi defaatla Maraş’a dönmeyi talep etmişlerdir. TMK’ya kimse başvurmayacak deniyordu, başvuru sayısı 6 bine çıktı. Bence Türk yönetiminde de Maraş’a gelecek çok sayıda Rum mal sahibi olacaktır.
Şahsi görüşüm sürece Rum mal sahiplerini de katarak Mağusa’nın bütünüyle karar verilmesini sağlamak gerekir. Bu daha barışçıl ve daha yapıcı bir tavır olur.
Bu gerçekleşir mi?
Emin değilim.
Bununla ilgili sivil toplumun devreye sokulması sürecin sağlıklı işlemesi açısından çok önemlidir. Aksi takdirde süreç “kurnaz bir manevra” olarak algılanma tehlikesi ortaya çıkacaktır.
