Bu yılın merakla beklenen filmlerinden Joker yarın vizyona giriyor. Sinema tarihinin en ünlü kötü karakterlerinden birisinin hikâyesini ele alan filmi izleyen eleştirmenler arasında, başroldeki Joaquin Phoenix’in performansından ve filmin senaryosundan övgüyle bahsedenler de var, endişelerini dile getirenler de.
Batman’in azılı düşmanına yakından ve gerçekçi bir bakış sunan Joker filmi daha gösterime girmeden birçok tartışmanın da merkezine oturmuş durumda. Hatta ABD’de polis birimleri filmin gösterime gireceği Cuma günü için ilave tedbirler almaya başladı bile.
Amerikan basınında yer alan haberlerde, ABD’nin askeri birimlerinin Jokerin vizyona girmesiyle birlikte silahlı saldırıların düzenlenebileceği yönünde çok sayıda istihbarat almaya başladığını yazdı.
7 yıl önce, “Batman: Kara Şövalye Yükseliyor” filminin gösterime girdiği gün Colorado’da düzenlenen silahlı saldırıda 12 kişi hayatını kaybetmiş, 70 kişi de yaralanmıştı. Silahlı bir kişi, film beyaz perdede oynarken ayağa kalkıp ateş açmıştı.
Yüz boyası yasak
7 yıl önceki saldırının yaşandığı sinema salonu Aurora, silahlı saldırıda hayatını kaybedenlerin yakınlarının isteği üzerine Joker filmini gösterime sokmuyor.
Aileler filmin yapımcısı Warner Bros’a da bir mektup yazarak, şirketten silahlı saldırıları önlemek çalışmalar yürüten gruplara bağış yapmasını talep etti.
Hollywood Reporter’ın edindiği mektupta, aileler “Halkın korunması için sosyal sorumluluğu olduğunu düşünen iş dünyası liderleri arasında yerinizi almanızı diliyoruz” diyordu.
Aurora katliamında 24 yaşındaki kızını kaybeden Sandy Philips, Joker filminin kendisine James Holmes’u hatırlattığını söyledi. James Holmes, saldırıyı düzenleyen ve ömür boyu hapis cezasına çarptırılan kişiydi.
Philips Hollywood Reporter’a yaptığı açıklamalarda “Holmes’un yüzünü görmeye ihtiyacım yok. Joker’in fragmanına baktım ve karşımda o katil duruyordu” dedi.
ABD’nin birçok bölgesinde sinema salonlarına maske ya da yüz boyasıyla girilmesi yasaklandı. Süper kahraman filmlerinde bu uygulama sık sık tekrarlanıyor.
Phoenix: Sanat karmaşıktır
Joker filmi, Arthur Fleck adlı akıl sağlığı sorunları olan başarısız bir komedyenin hikâyesini anlatıyor. Hem özel hem de iş hayatında yaşadığı hayal kırıklıkları, Fleck’i suç dünyasına itiyor.
Basına yansıyan film eleştirilerinde, Joker’in bol miktarda gerçekçi şiddet sahnesi içerdiği yazılıyor.
Bazı film eleştirmenleri, yönetmen Todd Phillips’i, Fleck’in seçimlerini ve eylemlerini yüceltmekle suçluyor.
Vanity Fair dergisi için yazan Richard Lawson, film için “Ele aldığı patolojik vakalara hitap eden sorumsuz bir propaganda” yorumunu yapıyor.
Filmin yönetmeni Phillips ve Joker’i canlandıran Joaquin Phoenix ise karakterin filmin şiddeti normal, hatta yüceltilen bir şeymiş gibi gösterdiği fikrine karşı çıkıyor.
Todd Phillips, Joker üzerinden başlayan tartışmalar karşısında “oldukça şaşırdığını” söyledi:
“Film, sevgisizliğin, çocukluk döneminde yaşanan travmaların, hayata hoşgörüyle bakamamanın hikâyesi. İnsanların bu mesajı algılayabileceğini düşünüyorum. Sanat karmaşıktır. Eğer karmaşık olmayan bir sanat dalı arıyorsanız kaligrafiyi deneyebilirsiniz.”
Phillips, The Wrap dergisine verdiği bir diğer röportajda ise film etrafında dönen tartışmalarla ilgili olarak “aşırı sol grupları” suçladı:
“Beni inanılmaz biçimde şaşırtan şey, işlerine geldiğinde aşırı solun da nasıl aşırı sağ gibi hareket edebildiğini görmek oldu. Gerçekten insanın gözlerini açan bir deneyim.”
Joaquin Phoenix ise en az bir röportajını bu tür konuların sorulması üzerine yarıda kesti. Phoenix bir röportajında “İnsanlar şarkı sözlerini yanlış yorumlayabiliyor. Kitaplarda bazı paragrafları yanlış anlayabiliyor. Bence işin etik kısmı konusunda ya da iyi ve kötü ayrımı konusunda izleyiciyi eğitmeye çalışmak film yapımcısının görevi değil. Yani şahsen ben bunun ayan beyan ortada olduğunu düşünüyorum” dedi.
Phoenix ayrıca “Filmlerin bizi rahatsız etmesini, bizi farklı düşünmeye zorlamasını seviyorum. O yüzden bu filmde yer almak istedim. Çünkü benim için de kolay olmayacaktı. Bu role hazırlanırken Joker hakkında birbiriyle çelişkili çok sayıda duygu hissettim” dedi.
Anti-kahraman hayranlığı
Joker’i Joaquin Phoenix’in oynayacak olması, tartışmaları daha da artıran bir konu. Phoenix, büründüğü karakterleri oldukça tutkulu bir şekilde yansıtan bir aktör. Fragmanlardan anlaşıldığı kadarıyla da bu role kendisini tamamen vermiş.
Çok sayıda kişinin Joker ya da Yıldız Savaşları (Star Wars) serisinin siyah zırhlı kötü adamı Darth Vader gibi karakterlere olan hayranlığı da tartışmaların bir parçası.
Psikoloh Travis Langley, “Joker Psikolojisi – Şeytani Palyaçolar ve Onlara Aşık Olan Kadınlar” adlı kitabın yazarı.
Langley, ABD radyo kanalı KOA için hazırladığı bir programda “Bunun kışkırtıcı yanını anlayabiliyoruz. Bir yanımız, eğer hiçbir sınır, engel olmasaydı neler yapabileceğimizin fantezisini kuruyor” diyor ve ekliyor:
“Anti-kahramanlar hikâyelerin sürükleyicisi oluyor. Kahramanlar aslında gelişen olaylara reaksiyon verenler. Anti-kahramanın yaptığı bir şeye reaksiyon veriyorlar. Eğer proaktif davranırlarsa bu sefer adalet dağıtmaya çalışan bir deli gibi gözüküyorlar.”
Joker hakkındaki negatif görüşlerde sinema tarihindeki diğer Joker’lerin başına gelener de etkili oldu.
2008 yapımı Batman: Kara Şövalye filmindeki performansıyla “gelmiş geçmiş en iyi Joker” olarak anılan Heath Ledger, filmin vizyona girmesinden birkaç hafta sonra aşırı dozda uyuşturucu kullanımı sonucu hayatını kaybetmişti.
Ledger’e yine de 2009’da En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Oscar’ı verilmişti.
Daha sonra internette dedikodular, komplo teorileri yayılmaya başladı. Avustralyalı aktörün Joker karakterini bir türlü üzerinden atamadığı ve bu yüzden depresyona girdiği konuşuldu, yazıldı.
Bu teorileri güçlendiren bir açıklama, 1989 yılında Joker’i canlandırmış olan ünlü aktör Jack Nicholson’dan gelmişti. Ledger’in ölüm haberini alan Nicholson “Onu uyarmıştım” demişti.
Warner Bros, Batman’in azılı düşmanını yücelten bir film yapmadıklarını söylüyor.
Şirketin açıklamalarında “Bir şeyden şüpheniz olmasın: Hayali bir karakter olan Joker ya da bu film hiçbir şekilde gerçek hayatta yaşanan şiddet olaylarının yüceltilmesi değildir. Film stüdyosu ya da yapımcılar bu karakteri bir kahraman olarak lanse etmek istemiyor” deniyor.
Ancak yine de sayısız Joker temalı ürün satışa çıkmış durumda. Bunlara Jokerin ikonik bordo blazer ceketi de dahil.
