Satranca ve satrancın ustalarına her zaman saygı ile bakmışımdır. Çünkü bu oyun yaşamın ta kendisidir. Hayattaki deneyimlerimiz ile satranç oyunu arasında şaşırtan benzerlikler vardır. Karşılaşılan karmaşık sorunlar, zor insanlar, acılarımız, korkularımız ve hırslarımızla yüzleşirken, aslında hepimiz bu oyunun birer elemanı gibiyiz. Satrançta altı çeşit taş vardır. Bunlar kale, at, fil, vezir, şah ve piyondur. Bu oyunun en değerli taşı şahtır ama yaşamda herkesin şah olması imkânsızdır. Piyon olmayı da istemeyiz ve kendimize değer ve anlam katmak için bir ömür çabalar dururuz. Piyon olarak da hedef çizgimize ulaşıp terfi almayı arzular, daha üst seviye dönüşüm için uğraşırız. Hayatı aslında bir satranç gibi yaşarız.
Dünya genelinde satranç kulüpleri çok yaygındır. Kıbrıs’ta da satranç kulüpleri ve derneklerinin olduğunu ve çok iyi işler ortaya koyduklarını biliyoruz. Satrancın müze konsepti ile sunulması ise, dünya genelinde çok azdır. En önemli üç tanesinin Hollanda, İsviçre ve Rusya’da olduğu biliniyor. Ancak sıkı durun, 2012 yılında 412 satranç takımı ile Guinness Rekorlar Kitabı’na giren, dünyanın en büyük satranç koleksiyonuna sahip, Türkiye’nin de ilk ve tek Satranç müzesi Ankara’dadır. Bu gün ise 6 kıtadan, 110 ülkeden toplanan ve sayısı 716 âdete ulaşmış satranç takımı sergilenmektedir. Maalesef meraklılarının haricinde pek bilinmez, öne çıkarılmamış bir kültür hazinesidir bu Müze.
Gökyay Satranç Müzesi, 13 Ekim 2015 tarihinde Ankara Kalesi eteklerinde, Altındağ Belediyesi arkasında, restore edilen eski Ankara evlerinden birisinde, özel müze statüsünde kapılarını ziyaretçilere açmıştır. Bir Hukukçu olan ve aynı zamanda da Türkiye’nin en tanınmış ofis mobilyaları üreten şirketi Nurus’un ortaklarından Akın Gökyay tarafından kurulmuştur. Satranca çocukluğunda cebir öğretmeni olan babasıyla oynayarak başlayan Akın Bey, 1975’ten itibaren toplamaya başladığı satranç takımlarını bir müzede sergileyerek ülkeye ve topluma kıymetli bir hediye sunmuştur.
Satranç Müzesi’nde Tasarım, Çocuk, Savaş ve Barış, Ülkeler ve Medeniyetler olmak üzere dört ana tema altında 716 adet satranç takımı sergilenmektedir. Çocuklara hitap eden Harry Potter, Asteriks ve Şirinler gibi tematik setler, tarihi ve politik karşılaşmaları yansıtan setler ile bir tema etrafında oluşturulan setler yer almaktadır. Koleksiyonda ahşap, metal, balık kemiği, mermer, sabuntaşı, keçe, polyester ve mermer tozu karışımından oluşan metal, sac ve döküm satranç takımlarına kadar, çok sayıda materyalden üretilen satranç takımları yer almaktadır. Akın Gökyay, koleksiyon için satranç takımlarını seçerken malzemeden daha çok, satranç takımının ait olduğu bölgenin kültürünü yansıtacak bir özelliği olmasına önem vermiştir. Bu arada hemen belirtelim ki, bu tematik satranç takımlarının gerçekte oyun için kullanılması mümkün değildir. Vurgulandığı üzere tematik oluşları onları özel kılmaktadır.
Taş binadan içeriye girince sağ tarafta gişe, sol tarafta mağaza ve gişeden geçince ortada kafe olarak kullanılan avlu ile karşılaşıyoruz. Mağazada satranç temalı tasarım ürünlerinden ev ve ofis eşyalarına, satrançla ilgili kitaplardan satranç takımlarına ve çocuklara yönelik objelere kadar zengin seçenekler sunulmaktadır. Ayrıca satın aldığınız her ürünle de bir çocuğun satranç eğitimine destek oluyorsunuz.
Müzenin avlusunda bulunan kafeye, satranç oyununun ilk olarak Hindistanda Çaturanga adıyla oynanmaya başlanmasından esinlenerek “Chaturanga Cafe” ismi verilmiş. Gezinizde bu kafede mola verip soluklanabilir, keyifli vakit geçirebilirsiniz.
1008 metrekare alanıyla Satranç Müzesi içerisinde ayrıca kurumsal ve kültürel etkinlikler düzenlenen, farklı büyüklüklerde, çok amaçlı salonlar bulunmaktadır. Bu salonlarda satranç eğitimleri, konserler, söyleşiler, satranç turnuvaları, imza günleri, kişisel gelişim seminerleri, çocuk atölyeleri, sergiler, belgesel ve film gösterimleri gibi etkinlikler yapılmaktadır.
Akın Gökyay, “Neden satranç?” sorusuna “Satranç strateji oyunudur, analitik düşünebilmek demektir. Analitik düşünebilen, iyi bir stratejiye sahip olanlar bugünü ve geleceği doğru planlayabilir. Özellikle politikacılara ve iş adamlarına satranç öğrenmeyi tavsiye ediyorum. Çünkü satranç başarının anahtarıdır… Aynı dilde konuşmasanız da satranç oynayabilirsiniz. Satranç milletlerin birbirlerini daha yakından tanıması, kültürel kaynaşmayı sağlaması bakımından dünya barışına katkıdır. Satranç, savaşı simgeleyen bir spordan çok barışın ifadesidir. Satranç, ülkemizde ve dünyada şu an en çok ihtiyacımız olan barışın simgesidir.” yanıtını veriyor.
Yolunuz Ankara’ya düşerse Ulus’u gezmek için mutlaka bir gününüzü ayırın. Tarihi dokusu korunmuş bu semtte, gezilip görülmeye değer pek çok yer bulunmaktadır. Satranç Müzesi de bunlardan sadece bir tanesidir.
Konu satranç olunca meraklıları için tavsiye edilen film ve dizi önerilerini de sizlerle paylaşmak istedim. Keyifli seyirler.
The Queen’s Gambit (Netflix dizisi-2020)
1.Kayıp Şampiyon – The Dark Horse – 2014 – IMDb: 7,6
2.Fresh – 1994 – IMDb: 7,6
- Masum Hamleler – Searching for Bobby Fischer – 1993 – IMDb: 7,5
- Bobby Fischer Dünyaya Karşı – Bobby Fischer Against the World – 2011 – IMDb: 7,4
- Vezir – Wazir – 2016 – IMDb: 7,2
- Katwe Kraliçesi – Queen of Katwe – 2016 – IMDb: 7,2
- Şah Mat – Pawn Sacrifice – 2014 – IMDb: 7,0
- Bir Efsanenin Hayatı – Life of a King – 2013 – IMDb: 6,9
- Lujin Savunması – The Luzhin Defence – 2000 – IMDb: 6,9
- Güney Bronx Şövalyeleri – Knights of the South Bronx – 2005 – IMDb: 6,8
11Bilgisayar Satrancı – Computer Chess – 2013 – IMDb: 6,3
