Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Başkanı Dr. Özlem Gürkut, Radyo Havadis’te yayınlanan “Kulis” programına katılarak Melek Arabacıoğlu’nun sorularını yanıtladı, önemli açıklamalarda bulundu
Melek ARABACIOĞLU
Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Başkanı Dr. Özlem Gürkut, ülkede sağlık planlaması yapılabilmesi için öncelikle hizmet verilecek kişi sayısının net olarak belirlenmesi gerektiğini dile getirdi.
Dr. Gürkut, 2019 yılı için sağlıkta ilaç planlaması yapılırken 135 milyon TL’lik bir bütçe ayrıldığını ancak 6 ayda bu bütçenin tükendiğini ve sağlık kaleminde şuan ilaç alabilecek bir bütçe olmadığını söyledi.
Dr. Özlem Gürkut, sağlıktaki diğer sorunlara ilişkin de değerlendirmelerde bulundu.
Soru: Genel bütçeden sağlığa ayrılan pay yeterli mi sizce? Sağlıkta planlama yapılabilmesi için olmazsa olmaz nedir?
Gürkut: Genel bütçeden sağlığa ayrılan pay, dünya standartlarından çok uzaktadır. Sağlıkta bir planlama yapılabilmesi için elinizde öncelikle nüfusla ilgili sağlıklı ve güncel bilgilerin olması gerekir. Bu bilgiler ışığında kaç hastaneye kaç hekime ne kadar yatağa ve ne kadar ilaca ihtiyaç duyacağınızı hesaplar ve ona göre planlamanızı yaparsınız. Biz bu bilgilere doğru olarak ulaşamadığımız için maalesef gerekli planlamayı yapamıyoruz. 2019 yılı için ayrılan ilaç bütçemiz yılın ortasında tükendi. Bu kadar küçük bir toplumda bu planlamaların hala yapılamıyor olması sadece sağlıkta değil eğitimde de ulaşımda da hayatın her alanında da kaosların yaşanmasına sebep olmaktadır.
Soru: Nüfus değişkenliği ve hareketindeki bu hız sağlığımızı kısa ve uzun vadede nasıl etkiliyor?
Gürkut: Nüfus değişkenliğimiz ile ilgili yaşanılan sıkıntılardan başında risk gruplarının aşılanması konusu var. Bundan kastım ileriye dönük risk oluşturabilecek hastalıkların önlenmesi için yaptığımız aşı çalışmalarıdır. Mesela bu yıl tüm 12 yaş kız çocuklarına rahim ağzı kanserini önleyici aşı yapıldığını düşünün. Bir yıl sonra bileceksiniz ki tim kız çocukları 13 yaşındadır ve aşısı tamamdır. 10 yıl sonra siz o hastalığın önünü kesmiş olacaksınız diye düşünmez misiniz düşünürsünüz. Ama ülkemizde maalesef durum böyle değildir. Seneye başka çocuklar gelecek ya da aşıladığımız çocuklar bir başka ülkeye gidecek ve o yaş grubunda yerleşik nüfustan çok küçük bir sayı ilacı almış olarak burada yaşamaya devam edecek. Bu 10 yıllık planda siz bir bakacaksınız ki elinizde sadece çok küçük bir grub kalmış, Anlatmaya çalıştığım tam da budur.
Soru: Ekonomik krizler sağlığı nasıl etkiliyor?
Gürkut: Ekonomik kriz döneminde insanların kamusal sağlık hizmetinden faydalanma talebi tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de artmaktadır. Sağlığa devlet tarafından ayrılan bütçenin büyük kısmı maalesef ki sevklere harcanmaktadır. Hastanelerin alt yapı eksiklikleri giderilemediği için hastaların özel hastanelere ve devlet eliyle kurul aracılığıyla yurt dışına sevk edilmeleri biz hekimleri çok derinden üzmektedir. Bir devlet hastanesinde eğer eksikler giderilse 10 liraya yapılacak olan bir işlemin dışarıda 100 liraya yapılması gerçekten devlet için de sağlık için de büyük bir yüktür. Şimdilerde gündemde olan yeni sigorta sisteminin halkın ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde olmayacağını ve kamudaki hizmetin daha ulaşılabilir kılınması için uğraş verilmesi gerektiği konusunda yaptığımız tüm uyarılara rağmen yarısının devletin yarısının vatandaşın cebinden ödeneceği bir sistem üzerinde ısrar edilmesi ve bunun halka iyi bir şeymiş gibi sunulması kesinlikle kabul edilemez. Yapılması gereken devletin hastanelerine yatırım yapmak geliştirmek ve ihtiyaçlara cevap verebilecek düzeye getirmektir. Sağlık hükümetlere göre değişmez. Dünyadaki gibi bir sağlık politikası belirlersiniz ve bunu kısa orta ve uzun vadede planlayarak uygularsınız. o politikayı uygulayan kişiler değişse bile yerine gelen kaldığı yerden taşları dizmeye devam eder. Bizdeki en büyük eksik değişen iktidarlarla değişen ve yapılamayan planlamalardır. Koruyucu sağlık kısmı devlet tarafından ve herkesin ulaşabileceği şekilde verilmelidir.
Soru: Sağlık Bakanlığı’na bağlı diğer ilçelerdeki hastanelerin durumu nedir?
Gürkut: Mağusa hastanesi yaklaşık 6 aydır ameliyathanesinin damındaki akma nedeniyle tadilatta. Yerine herhangi bir alternatif sunulmadı oradaki doktor arkadaşlarımız diğer ameliyathanelerle hastalara müdahale etmek için uğraşıyor. Burası bir hastanedir ve maalesef ki bu kadar hantal ilerleyen bir çalışma hem oradaki doktor arkadaşlarımız ve sağlık personelini zor durumda bırakırken bölgede yaşayan insanlarında mağdur olmalarına sebep olmaktadır. 6 ay geçti bekleyen onlarca bekleyen ameliyat var bu hem oradaki doktor arkadaşlarımız hem de bekleyen hastalar için çok büyük bir sorundur.
Girne hastanesi de yine ayni durumdadır. Var olan nüfusa hizmet veremeyecek durumda olan hastaneye yapılan küçük eklemeler maalesef ki sorunu kökten çözmediği gibi orada görev alan hekim arkadaşlarımızı da hastaneye başvuran hastalarımızı da zora sokmaktadır. En basit örnekle geçtiğimiz hafta meydana gelen mühimmat patlaması olayından sonra hastaneye onlarca başvuru yapıldı ve bir anda alt yapıdan kaynaklanan eksiklikler gündeme geldi oysa bu eksiklikler hep var o yüzden şehir hastanelerinin alt yapılarına bir an önce gerekli yatırım yapılmalıdır. Ameliyathanede, ambulansta, ilaçta, teçhizatta ya da personel eksikliğinde bekleyin bir başka gün hallederiz deme lüksünüz yoktur. Sağlıkta bu yatırımı yapmak zorundasınız çünkü konu insan hayatıdır.
Soru: Ülkemizde değişken nüfus nedeniyle yeni yeni hastalıklar görülmeye başladı. Sağlık sistemimiz bu yeni hastalıklara ne kadar hazırlıklı?
Gürkut: Değişken nüfus nedeniyle eklenen yeni hastalıkları bizler tabipler birliği olarak bu hastalıkların birçoğunu yakından takip ediyor ve inceliyoruz. Gerekli durumlarda kriz masaları oluşturuyor ve müdahale ediyoruz. Son olarak Batı Nil Virüsü konusunda yaşanılan krizde gerekli tüm müdahaleler ve uyarılar yapılmış, olabilecek en az zararla bu krizin atlatılması sağlanmıştır. Ama sağlıkta doğru müdahale ve teşhis koyabilmek için yine alt yapınızın ve hastanelerinizin tam donanımlı olması gerekmektedir. Ülkemize okumak için gelen çalışmak için gelen ve geldiği ülkelerden birçok parazit ya da virüsü taşıyan insan olabilir bu nedenle ülkeye girişlerde sağlık denetimlerinin sürekli yapılması ve takip edilmesi gerekmektedir.
Soru: Ülkemizde son yıllarda görülmeye başlanan sahte doktorlar ve güzellik uzmanları konusunda hem bir hekim hem de birlik başkanı olarak neler söylemek istersiniz?
Gürkut: Biz bu bahse konu kişi ile ilgili Temmuz ayında elimize bilgi ulaşır ulaşmaz Adli Şube ile gerekli görüşmeleri yaptık ve ihbarda bulunduk aradan geçen sürede bir gelişme olmayınca yeniden başvuruda bulunduk ve onlarda gerekli işlemi yaparak kişiyi yakaladılar. Ülkemizde muayene ücretlerini asgari ve azami olarak Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği belirliyor ve bu ücretler 120 TL ile 180 TL arasındadır. Daha fazlasını talep eden hekimleri de birliğimize şikâyet edebilirler bunu da söylüyoruz. Özellikle güzellik merkezleri konusunda çok büyük mağduriyetler yaşanmakta ve birçok şikâyet almaktayız şunu da söylemek istiyorum ki günümüzde bir haftalık kursu bitiren herkes eline iğneyi alıp botoks yapamaz, vücut bütünlüğünüzü bozucu bir işlem yapamaz. Hastalara tavsiyem tedavi olmak için gittikleri yerlerde hekimlerin Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği’ne üye olduklarına dair belgeyi mutlaka görmek istesinler.
Soru: Füze olayında da cephanelikteki patlama olayında da tabipler birliği olarak anında uyarıcı açıklamalar yaptınız. Bu açıklamalardan nasıl geri dönüşler aldınız?
Gürkut: geçtiğimiz yıl yaşanan sel olayında da bu gibi önemli durumlarda da kriz masaları oluşturuluyor. Bizler birlik olarak her türlü kriz masasına gerekli desteği verme konusunda üzerimize düşen görevi yerine getiriyoruz. Patlama konusuna gelince. Olay saati elimize ulaşan herhangi taze bir bilgi yoktu. Yanan mühimmat kimyasal mı değimli hiçbir şey bilmiyorduk ama yanık dumanının havaya karıştığı barizdi. Gerekli ilk uyarılar risk grubundaki kişiler için yapılarak başlandı uyarılarımıza. Sonrasında bölgedeki patlayan mühimmat parçaları konusu vardı ki o da bir başka konuydu. Bu konuda da gerekli uyarıları yaparak vatandaşlardan bu kalıntılara dokunmamalarını ve kriz masalarına ulaşmalarını istedik. Bu saatten sonra yetkililerin açıklamalarını bekleyeceğiz ve bu açıklamaya göre bizler de hekimler olarak sağlık alanında gerekli tedbir ve önerileri yapacağız.
