Güzel Alışkanlıklar Edinmek Tamam Da; Onları Kalıcı Kılmakta Ne Kadar İyisiniz?
“Pazartesi diyete başlıyorum”
“Artık işe geç kalmayacağım”
“Bu aydan itibaren düzenli spor yapacağım”
“Sigarayı bırakmaya kararlıyım”
“Artık daha erken kalkacağım”
“Bundan sonra kendime bir çalışma programı yapıp uygulayacağım”
Bunlar ve benzeri daha birçok plan, karar, yeni başlangıç… Sonra, iş yoğunluğunun, gelen misafirin, hastalığın vb. bahane olduğu; “Bir kereden hiç bir şey olmaz” denilen bir an… Ve direncin kırıldığı yerde vazgeçişler… Hatta bazen vazgeçmekle kalmayıp; ardından “Battı balık yan gider” sözünün işvesine kapılmakla, yapılan başlangıcın tam tersi yönünde davranışların artması…
Tanıdık geldi mi size bilmiyorum… İşte bu yüzden başlamak, bitirmenin yarısı olmayabiliyor bazen. Başlamak ve karar vermek en önemli adım olabilir; ancak edinmeye çalıştığınız yeni ve güzel alışkanlığınızı yaşamınıza yerleştirebilmenizde, izlediğiniz yolun da büyük rolü bulunuyor.
Araştırmalar gösteriyor ki, yılbaşında alınan Ocak sözlerini tutan kişi sayısı yılın ortalarında %40 civarında… Ancak siz, doğru tutum ve yaklaşımla, kendi şansınızı artırabilirsiniz.
Genel başarısızlığı önlemek için hedeflerinizi gizli tutmak mı gerekiyor? HAYIR!
Tam tersi; hedefinizi birileri ile paylaşmanız gerekiyor. Mesela spora başlamayı düşünüyorsanız birlikte spora gideceğiniz birisi olması sizi motive edecektir. Bugün gitmesek mi dediğinizde, ya da gitmediğinizde sizi dürtüp “neden gelmedin, hani düzenli gidecektik?” demesi bile devam etmenizi etkileyebiliyor bilinçaltınızda. Başka bir planınız mı var? Planınızı bir arkadaşınıza veya ailenize anlatın. Destek almak sizi takip etmelerine yol açarak, size yardımcı olabiliyor. Zorluklarınızı ve başarılarınızı paylaşmak, çalışmayı daha kolay hale getirmesi ile birlikte gözünüzde büyümesini engelliyor.
Bir anda 3 alışkanlık birden değiştirmek mi? Her seferinde 1 tanesi mi?
Yaşamınızda birden çok şeyi aynı anda değiştirmek zor. Hepsi birbiri ile bağlantılı olarak bir anda rayına da oturabilir. Ancak bir anda hepsini birden yapmaya çalışmayın; bu hem motivasyonunuzu düşürecek, hem de olayı gözünüzde büyütmenizi sağlayacaktır. Diyelim ki; ben bayramdan sonra düzenli spor yapmak istiyorum, ayrıca dengeli düzenli beslenme kararı aldım. Bu ikisi yaşamımıza birlikte yerleştirmemiz gerekiyor gibi görünse de, hedefi ertelememizi ve büyütmemizi sağlıyor. Birindeki kırılma da ötekini de bırakmamıza neden olabiliyor. “Bayramdan sonra pilates derslerim başlayacak; o yüzden o zamana kadar abur cubur yemek serbest!” gibi bir algıya girmenize neden olabiliyor mesela. Şimdi beslenme değişiklikleri ile başlayıp, 1-2 hafta sonra da sportif faaliyeti eklemek daha güzel olmaz mı sizce? Kötü alışkanlıkları iyi olanlarla değiştirmek zaman alan bir şeydir. Bir alışkanlığı kazanın, sonra bir sonraki adıma geçin…
Arada kaçışlar tabi ki olacak!
En ufak bir fire verdiğinizde “battı balık yan gider” havasına girmeyin. Diyetteyken bir parça çikolata yediniz diye “yedim artık” deyip bütün gün kendinizi yemeğe vermeyin. Kendinize ufak ve seyrek “kaçamaklar” için izin vermezseniz “tutsak” hissedebilirsiniz ve ufak hataları büyük zararlara dönüştürebilirsiniz. Sigarayı bırakmaya çalışırken sigara içen arkadaşlarınızla görüşmekten kaçınmanız, onlarla ilk görüştüğünüzde bu bağımlılığınızı tetikleyebilir. Bunun farkına varıp, onların yanında içmeden durabileceğinizi kendinize ispatlamanız daha mantıklı olabilir.
Kendinizi ödüllendirmeyi sona bırakmayın!
Ödüller, küçük olsalar da motive edici olabiliyorlar. Size gelişiminizi hatırlatıyor ve işleri daha eğlenceli hale getiriyorlar. Kısa vadeli hedefler için ödüller, film izlemek, manikür yaptırmak veya bir çift ayakkabı satın almak gibi basit olabilir mesela. Daha büyük hedeflere ulaşmanızla ilgili de için kendinize tatile gitmek gibi daha büyük ödüller düşünebilirsiniz.
Alışkanlığı 3 hafta içinde kazanamamışsanız vazgeçmeniz mi gerekir? Hayır!
Birçok kişi, değişimin 21 gün içinde yaşam içerisine kazındığına inanıyor; ancak araştırmalar bunun böyle olmadığını gösteriyor. Bazıları için, alışkanlık yaratmak 2 ay veya daha fazla sürebiliyor.
İşlerin yavaş ilerlemesi vazgeçme nedeniniz olmasın; bu hedef noktasına varamayacağınız anlamına gelmiyor. Beynin doğasına ikincil yeni bir rutin oluşturması için biraz zamana ihtiyacı olabiliyor.
Çalışmalarınızı önceden planlamak mı, ertelemeyi azaltmak mı? Hangisi daha iyi bir hedef?
Hedeflerinizi olumlu bir şekilde oluşturduğunuzda ve oluşturmak istediğiniz davranışa odaklanan terimleri kullandığınızda başarılı olma ihtimaliniz artıyor. Unutmayın; yeni bir alışkanlık kazanmak, her zaman kötü olanı bırakmak veya değiştirmekten daha kolaydır.
Kötü bir alışkanlığı haftada sadece 1 gün bırakabiliyorsanız bu bırakmanıza yardımcı olabilir mi?
Kötü alışkanlığınızı kısa sürelerle atlamak, kalıcılığına izin vereceğinize güveninizi arttırmanıza yardımcı olacaktır. Kolayca yapabiliyorsanız, hedefinize ulaşıncaya kadar kendinize meydan okumayı aşama aşama zorlayın. Örneğin, alışkanlığı haftanın 1 günü bırakabiliyorsanız; sonraki hafta 2 gün bırakmayı deneyin.
6 ayda her ay 1 kg. vererek mi, yoksa 1 senede toplam 6 kg vererek mi zayıflamak? Sizce hangisi daha ulaşılabilir bir hedef?
Büyük ölçekli hedefler sizi gerer ve vazgeçirir. Onları daha küçük, daha kolay olanlara ayırmak ve her biri için adımları listelemek daha kolay bir yol olabilir.
Daima kendinizi takip etmeniz ve notlar almanız motivasyonunuzu da başarı olasılığınızı da artıracaktır.
Mutlu, sağlıklı ve enerjik bir hafta sonu olması dileğiyle…
Uzman Fizyoterapist ve Yaşam Koçu
PINAR ÇAVLAN
