Kıbrıs konusundaki önemli dönüm noktası kuşkusuz 24 Nisan 2004’teki referandumdu.
Kıbrıs’ın her iki tarafında ayrı ayrı gerçekleştirilen referandumlarda Rum tarafının keskin “hayır”ı ile Kıbrıs meselesi uluslararası toplumun ilgisini kaybetti.
Referandum sonrası dönemin Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat Kıbrıs konusundaki müzakere sürecini yeniden başlatmak için çok çaba harcadı.
Eli sürekli havada karşı tarafa “Gel Kıbrıs sorununu çözelim” diyen Talat sonunda “Gambari Süreci” ile birlikte bir şekilde müzakerelerin başlamasını sağladı.
Önce Rum lider Papadopullos ile görüştü, ardından “Yoldaş” diye hitap ettiği Dimitris Hristofyas ile…
İlk adı olan “Dimitri” diye hitap ettiği Hristofyas, 2010 yılında Kuzey Kıbrıs’ta yapılacak Başkanlık seçimlerinde Talat’ın zor durumda kalması için görüşme masasında sağlanan ilerlemelerin BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon tarafından açıklanmasına izin vermedi.
Ayni Hristofyas şimdi kaçan balığın büyük olduğunu fark etmiş olacak, şimdiki Rum Lider Anastasiadis’e “Yakınlaşma kağıtlarını elinin tersi ile itemezsin” diyor.
Talat’tan sonra Türk tarafını temsilen Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu görüşmeleri Hristofyas ile sürdürdü.
Talat’ın bıraktığı yerden görüşmeleri devam ettiren Eroğlu süreci Greentree zirvesine taşıdı.
Greentree zirvesinde elde edilecek başarı Kıbrıs meselesinin çözümünü beraberinde getirecek kapıları açacaktı.
Ama olmadı.
Greentree’de Hristofyas esneklik göstermedi. Hatta tutumunu sertleştirdi.
Belki de kendisine göre haklı nedenleri vardı.
Greentree zirvesine beş kala o dönem ana muhalefet lideri olan Nikos Anastasiadis başkanlığa aday olacağını açıklamış, Hristofyas’ın elini, kolunu bağlamıştı.
Sonuçta Greentree’den bir sonuç çıkmadı.
Önemli bir fırsat daha Greentree zirvesinde yitirilmiş oldu.
Süreçte son aşamaya geçilemedi.
Böylece başarıya ulaşılıp, ulaşılamayacağı belli olmadı.
O zirve sonrasında BM inisiyatifi ele almak istedi.
“Taksit taksit BM planı”nı uygulamaya koymaya çalıştı.
Amaç tıkanan süreci BM serumu ile ayakta tutmaktı.
Greentree sonrasında “Kıbrıslı sürece” takılacak BM serumu ile birlikte, “taksit taksit BM planı”nın uygulanacağı yeni bir aşamaya geçilmeye çalışılacaktı.
Müzakerelerin bir takvim çerçevesinde yürütülmesi yönünde bir arayış içerisine girildi.
BM’nin etkisini artıracağı yeni bir süreçten söz ediliyordu.
Artık ucu açık bir müzakere süreci olmayacak, liderler Mart ayı sonuna kadar “yürütmenin seçimi”, “vatandaşlık” ve “mülkiyet” konularında ilerleme sağlama amacıyla yoğunlaştırılmış müzakereler yapacaklardı.
Mart 2012 sonunda BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Alexander Downer’ın olumlu rapor vermesi halinde, Genel Sekreter Ban, Nisan ayı sonunda, ya da mayıs başında gerçekleşecek çok taraflı konferans için çağrı yapacaktı.
Ama rapor olumsuz olursa da bu iş bitecekti. Kıbrıslı süreç sona erecekti.
Olmadı…
2013 yılının Şubat ayında yapılacak Rum başkanlık seçimleri süreci kilitledi.
BM ondan sonra da süreci öldürmemeye özen gösterdi.
Gelinen aşamada sürecin yeniden nasıl başlayabileceği konusunda arayışlar devam ediyor.
Rum Lider Anastasiadis Gambari ile başlayan süreçte sağlanan ilerlemeleri bir tarafa itmek istiyor.
Görünen o ki Türk tarafında sabırlar taşma noktasına çoktan geldi.
Önümüzdeki beş aylık dönemde Kıbrıs konusundaki süreçte ilerleme sağlanıp, sonuç alınmazsa yollar artık bir daha kesişmemek üzere ayrılabilir.
Artık kimsenin daha fazla Rum tarafının şımarıklıklarını çekme niyeti yoktur.
2004 referandumunda, Greentree zirvesi ve sonrasında Kıbrıs sorununun çözümünü engelleyen, şimdi de yakınlaşma kağıtlarını elinin tersi ile itme arayışına giren Rum tarafı, adadaki bölünmüşlüğün kalıcılaşmasına katkı sağlıyor.
Bu şekilde devam etmeleri halinde herkes kendi yoluna gidecek.
Ve kaybeden de Rum tarafı olacak!
Kimsenin bir elli yıl daha Kıbrıs meselesi ile yatıp kalka niyeti yoktur.
