Geçen hafta yayımlanan “Yeterince İyi Misin?” adlı yazımda özgüven kavramının psikolojide bireyin kendini tüm özellikleriyle değerlendirerek kendine biçtiği “özdeğeri” tarif etmek için kullanılan, önemli duygusal bir kavram olduğundan bahsetmiştim. Kısacası kendinize ne kadar çok değer verirseniz o kadar yüksek bir özgüvene sahip olursunuz.
Özgüven, kişinin kendini olumlu ve olumsuz yönleriyle olduğu gibi kabul edebilmesi ve sevebilmesi ile ilgili bir değer. Ancak olumlu bir özgüven geliştirmeniz, kendinizi olduğunuz gibi kabul edebilmenizle alakalı iken ne olabileceğinizi düşünmekle, yani olmak istediğiniz ideal kişinin hayalini kurmakla ilgili değil. Bu koşulsuz kabul kendinizi eleştirmeyeceğiniz ya da değişmeyeceğiniz anlamına da gelmiyor. Aksine ideal bir özgüven kendinizi olmlu ve olumsuz yönlerinizle değerlendirip bu özelliklerinizi kabul etmenizi ve sahip olduğunuz potansiyelleri geliştirmek için çabalamanızı gerektiriyor.
Sağlıklı huzurlu ve mutlu bir yaşam sürebilmek için özgüven önemli bir faktör. Düşük özgüveni olan kişiler daha savunmacı ve depresif olabiliyorlar. Eleştirilmekten çekindikleri ya da başaramayacaklarına inandıkları için potansiyellerini geliştiremiyorlar. Aşırı özgüven de kişinin hayatında olumludan çok olumsuz etkiler yaratabiliyor. Aşırı özgüven kişiyi iş hayatında başarıya götürebiliyor belki ama bu durum ikili ilişkilere zarar verebiliyor. Önemli olan kişinin kendine gerçekçi bir şekilde yaklaşarak ideal bir özgüven geliştirmesi.
Geçtiğimiz haftaki yazımda kendinizden bir türlü memnun olamıyorsanız kendinize yeterince değer vermediğinizden, düşük bir özsaygıya sahip olabileceğinizden bahsetmiş ve bu hafta kendinize yönelik saygınızı arttırabilmek için neler yapabileceğiniz konusunda size önerilerde bulunabileceğimden bahsetmiştim. Daha yüksek bir özgüvene sahip olabilmek için öncelikle kendinize biçtiğiniz değeri iyleştirmeniz gerekiyor. Kendiniz hakkında daha olumlu düşünmek ve iyi hissetmek istiyorsanız kendinizle gurur duymanızı ve başarılı hissetmenizi sağlayacak hedefler belirleyerek bu yolda ilerlemeniz ve çabalamanız önemli. Siz de kendinizi olduğunuz gibi -hem kişiliğinizle hem de fiziksel görünüşünüzle- kabul etmek, daha sağlıklı bir özgüvene sahip olmak istiyorsanız şu dört küçük adımla başlayabilirsiniz yolculuğunuza.
1-Kendinizi olduğunuz gibi kabul edin ve sevin.
Önceki yazımda bir hafta süresince kendinizi gözlemleyerek sevdiğiniz yönlerinizi, minnet duyduğunuz özelliklerinizi ve takdir ettiğiniz becerilerinizi not almanızı önermiştim. Eğer yazıyı okumamışsanız sorun değil, şimdi okuyarak başlayabilirsiniz. Bir hafta beklemenize de gerek yok; kendinize biraz zaman ayırarak olumlu yönlerinizle ilgili küçük bir liste hazırlayabilirsiniz.
Özsaygınızı geliştirmek için çıkacağınız bu yola olumlu bir motivasyonla başlamanız sizi uzun sürebilecek ve çaba gerektirecek bu iyileşme sürecinde ayakta tutabilecek enerjiyi sağlayacaktır. Listenizi elinize alın ve tek tek, mümkünse yüksek sesle kendinize okuyun. Motivasyonunuzun azaldığını, kendinize karşı eleştirel olduğunuzu düşündüğünüz zamanlarda yeniden okuyun. Elbette ki sevdiğiniz özellikleriniz yanında hoşlanmadıklarınız da vardır. Geliştirmek istediğiniz bu özelliklerinizin bir listesini hazırlayabilirsiniz. Ancak listenin adını seçerken dikkatli olun, sizi motive edecek bir başlık belirleyin, “geliştirmek istediğim özelliklerim” gibi bir başlık seçebilirsiniz mesela. Bu özelliklerinizi nasıl geliştirebileceğinize yönelik küçük hedefler belirleyin ve denemeye başlayın.
2-Kimse mükemmel değildir.
Mükemmel diye bir şey olmadığını kabul etmelisiniz, kimse kusursuz değildir. Kendinizi kabul modunuz düştüğünde etrafınızdaki herkesin sizden daha iyi olduğunu düşünmeye başlarsınız. Başkalarının farklı alanlarda sizden daha iyi olduğu doğru olabilir ama bu sizin onlardan daha değersiz olduğunuz anlamına gelmez. Kendinizi olumsuz yönde eleştirip, başkalarıyla kıyaslamak yerine bu durumu kabul edip, nasıl değiştirebileceğinize odaklanmalısınız. Yetersiz gördüğünüz özelliklerinizi geliştirmeye yönelik bu arayışınız sizi ilerlemek için motive edecektir. Elinizden gelenin en iyisini yaptığınızdan emin olun; her zaman mükemmel ve başarılı olmanın gerekli olduğunu düşünmek sadece enerjinizi tüketecektir.
3-Kendinize karşı kibar olun.
Kendine saygı duyan kişinin kendisiyle kibar ve saygılı bir şekilde konuşması gerekir. Kendinizle konuşurken, özellikle de kendinizi eleştirirken nasıl kelimeler ve cümleler kullandığınıza dikkat edin; başkalarına kendinize olduğunuz kadar acımasız olabiliyor musunuz? Kendinize bu şekilde yaklaşmanız işleri daha da kötü bir hale sürükleyecektir.
İşler istediğiniz gibi gitmediğinde, kendi yetersizliklerinize yüklenmeye başladığınızı fark ettiğinizde durun ve derin bir nefes alın. Kibar olun ve mantikli bir değerlendirme yaparak yolunda gitmeyen şeyleri belirlemeye çalışın. Yeniden hedefler belirleyin, odaklanın ve ilerleyebilmek için nereden başlayabilirsiniz dikkatinizi buraya yönlendirin. Kendinize yüklenmekten vazgeçip değiştirebileceklerinize odaklandığınız zaman daha iyi hissetmeye başlayacaksınız.
4- Başkalarından gelen olumlu dönütlere ve iltifatlara açık olun.
Kendinize olumlu yaklaşmanız yanında başkalarının da size olumlu bir şekilde yaklaşmasına izin vermelisiniz. Size yönelik iltifatları kabul ediyor musunuz yoksa bu olumlu dönütleri yanlışlamak için hemen olumsuz yönlerinizi ön plana çıkarma ihtiyacı mı duyuyorsunuz, dikkat edin. Özgüveniyle sizi etkileyen, imrendiğiniz insanlar gibi davranmayı, iltifatları kabul edip gülümsemeyi denemelisiniz. Duygusal olarak kendinizi iyileştirdikçe daha güçlü hissetmeye başlayacaksınız.
Özgüvenin oluşmasını ve gelişmesini etkileyen pek çok değişken olmasına karşın en önemli ve etkili olan şey kendi çabalarınızdır. Unutmayın bilinçli olarak yapacağınız seçimler ve çabalarınız kendinize biçtiğiniz değeri arttıracaktır. Elbette hemen büyük değişimler beklememelisiniz ama pes de etmemelisiniz. Başardığınız her küçük hedefi kabul edin ve bu başarınızın tadını çıkarmak için kendinize fırsat tanıyın, kendinizle gurur duyun ve ilerlemek için yeni hedefler belirleyin. Başaramadığınız her adım içinse gerçekçi bir değerlendirme yaparak neden başarısız olduğunuzu anlamaya çalışın. Yeniden denemek için her seferinde yeniden kendinizi motive etmelisiniz. Ancak denemeye devam ettikçe kendinizdeki değişimi fark edebileceksiniz. Her yeni güne kendinize gülümseyerek başlayın, bu çabaya değecek kadar önemli, değerli ve yeterince iyi olduğunuzu her fırsatta hatırlatın. Ancak bu şekilde kendinize olan sevginizi ve saygınızı arttırabilirsiniz.
