Öğretmen sendikalarının, Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası ve yasalarına göre hak sahibi olmasına rağmen, yurttaşlığına kabul edilmeyen veya beklemeye alınanlar için başlattığı mücadele Güney’de siyasi engele takıldı
5 BİN 700 MÜRACAAT: KTÖS Genel Sekreteri Elcil: Rum İçişleri Bakanı, 17 bin karma evlilik olduğunu söylüyor. Bu evliliklerin her birinde ortalama 2 çocuk olduğu varsayılırsa 34 bin mağdur insan var. Mağduriyet yaşayanlardan bize yapılan müracaatları 5 bin 700
PETRİDES POZİTİF: Elcil: Rum İçişleri Bakanı Constantinos Petridis’le bu konuda pozitif bir görüşme gerçekleştirdik. Petridis, Bakanlığı bünyesinde sorumlu bir birim oluşturdu. Kriterlere uyan mağduriyetler belirlendi. Bakanlar Kuruluna götürülerek çözüm üretilecek ama engel var
ENGEL SİYASİ: Elcil: Çözülebilecek dosyaların halen sürüncemede tutulmasının nedeni siyasi engel. Bu işi engelleyen Rum Dış İşleri Bakanı Nikos Hristodulidis. Hristodulidis, bu dosyaların Bakanlar Kurulunda ele alınarak sonuçlandırılmasını engelliyor
YAPILAN YANLIŞ: Elcil: Yapılan yanlışlar iki toplumu uzaklaştırıyor. İki toplumun yakınlaşması için atılacak en önemli adımlardan biri, yasal engeli olmadığı halde askıda tutulan veya engellenen vatandaşlıkların verilmesidir
Eniz ORAKCIOĞLU
1974’den sonra Türkiye’den gelen nüfusun Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşları ile yapılan evlilikleri, 1974’den önce Filistinlilerle yapılan evlilikler, yurtdışından gelen ve Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşları ile yapılan evlilikler veya yurt dışına giden vatandaşların orada gerçekleştirdiği evliliklerde eşlerin veya çocukların alamadıkları Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlıkları yıllardır mağduriyet yaşanmasına neden oluyor.
Kıbrıs Türk Öğretmenler Sendikası (KTÖS) Genel Sekreteri Şener Elcil, Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlığı konusunda mağdur olan kişilerin mağduriyetlerini gidermek için KTÖS’ün ve KTOES’ün ortak bir çalışma başlattığını Havadise anlatarak, bu konularla ilgili açmış oldukları büroya 5 bin 700 mağduriyet başvurusu geldiğini söyledi.
Vatandaşlıkların önünde duran engelin tıpkı görüşmelerdeki gibi Rum Dış İşleri Bakanı Nikos Hristodulidis olduğuna dikkat çeken Elcil, yapılan yanlışların iki toplumu yakınlaştıran değil uzaklaştıran bir olay olduğunu vurguladı.
“Konu politik”
Kıbrıs Türk Öğretmenler Sendikası (KTÖS) Genel Sekreteri Şener Elcil, 1974 yılından sonra Türkiye’nin sistematik olarak adaya nüfus taşıdığını belirterek, bu durumun ilk Tarım İş Gücü altında imzalanan protokolle olduğunu söyledi. Elcil, Kuzey Kıbrıs’ta yaklaşık 130 bin Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlığını taşıyan Kıbrıslı Türk kaldığını ama adanın Kuzeyindeki nüfusun yaklaşık olarak 600 bin ve üzeri olduğunu aktardı. Gelen insanların bundan sorumlu tutulamayacağını söyleyen Elcil, konunun tamamen politik olduğunu bunları yapanın da hükümetler olduğunu kaydetti. 1974’den günümüze kadar olan dönemde Türkiye’den gelen insanlarla evlilikler olduğunun altını çizen Elcil, bu evliliklerin burada olan nüfusta olduğu gibi, Türkiye’ye veya Yurtdışına giden insanlarda da olduğunu vurguladı.
“17 bin karma evlilik var”
Elcil, Gerçekleşen evliliklerden olan çocukların vatandaşlık sorununun ortaya çıktığını anlattı. Rum İçişleri Bakanının verdiği bilgide 17 bin karma evlilik olduğunun ortaya çıktığına dikkat çeken Elcil, bu karma evliliklerin her birinde ortalama 2 çocuk olduğunun varsayılması ile 34 bin mağdur insan olduğunu düşündüklerini belirtti.
“Mağdur olan birçok kişi var”
Zaman içinde kendi üyeleri arasında da mağduriyet yaşayan kişilerin olduğunun ortaya çıktığını vurgulayan Elcil, öğretmeler içerisinde de Türkiye veya Yurtdışından gelen kişilerle evlilik yapan ve çocukları mağdur olanların olduğunu, hatta öğretmen olan ve anne baba evliliğinden dolayı vatandaşlık alamayanlar olduğunu aktardı. Kendi üyeleri açısından bu soruna eğilme kararı aldıklarını anlatan Elcil, “O zaman bu konunun daha büyük ve toplumsal bir konu olduğunu gördük. Bu nedenle sadece öğretmenler için ortaya konulan bir örgüt değil, toplumun sorunları da varsa onları bütünleştirmek için Orta Eğitim Öğretmenler Sendikası ile birlikte 15 Şubat’ta bir toplantı düzenledik. Halka açık yaptığımız bu toplantı çok fazla ilgi gördü. Toplantıda iki temel nokta vardı. Bu noktalar ülkedeki bu sorunu görebilmek ve sorunun kaynağı ile ilgili bilgi aktarmaktı. Toplantı günü bir buçuk saatlik bir seans yapmayı amaçladık ama kalabalıktan dolayı bir buçuk saatten iki seans yaptık” dedi.
“1974’den önce evlenip mağdur olanlarda var”
Mağduriyetle ilgili bir forum oluşturduklarını ve o formu toplantı günü de dağıttıklarını söyleyen Elcil, KTÖS’de bu konu için bir büro açtıklarını ve iki öğretmen sendikasının o büroya ortak personel istihdam ettiklerini vurguladı. Bu büro ile birlikte 1974’den önceki sorunların yanında o tarihten önce evlenenlerin de sorunlar olduğunu gördük. 1974’de önce Filistinlilerle evlenen bir gurup Kıbrıslı Türk olduğunu ve onlarında sorunlarının devam ettiğini aktaran Elcil, Türkiye’de evlenen bir grubun, evlatlık edinilenlerin ve bir grup anne baba Kıbrıslı Türk olup da Kıbrıs Cumhuriyeti Kimliği alamayanlarında olduğunu kaydetti.
“5 bin 700 müracaat”
Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlığı alamadıkları için mağduriyet yaşayan kişilerin sadece kendilerine olan müracaatlarının 5 bin 700 olduğunu vurgulayan Elcil, bu dönemde Avukat Murat Hakkı ve Avukat Öncel Polili ile ortak çalışma yürüttüklerini akardı. Öte yandan Güneyden KİSA diye bir İnsan Hakları Örgütünün Avukatı ile de bir araya geldiklerini söyleyen Elcil, bu konunun nasıl çözülebileceğini masaya yatırdıklarını ifade etti.
“Güney’de İçişleri Bakanlığı’nda sorumlu birim oluşturuldu”
Olayın birkaç boyutu olduğunun altını çizen Elcil, bazı mağduriyetlerin çözülebilir olduğunu gördüklerini belirtti. Elcil, hakkı olan ve mağduriyet yaşayan kişilerin mağduriyet yaşamasındaki sebebin Muhaceret memurun işgüzarlığı olduğunu aktararak anne baba Kıbrıslı Türk olan, Filistin’de evlenen, Türkiye’de veya Yurtdışında evlenip de çocukları burada doğan kişilerin mağduriyetlerinin çözülebilir olduğunu gördüklerini söyledi. Bununla ilgili 21 Ağustos’da Rum İçişleri Bakanı Constantinos Petrides’le bir görüşme yaptıklarını vurgulayan Elcil, toplantının pozitif ve olumlu atmosferde geçtiğini sözlerine ekledi. Rum İçişleri Bakanının kendi kriterlerine göre çözülebilecek kategorilerin çözümü ile ilgili açılım sağlayacağını söylediğini de dile getiren Elcil, bunun içinde Rum Bakanın Güney’de İçişleri Bakanlığında sorumlu bir biri oluşturduğunu kaydetti. Elcil, hazırladıkları listeleri sorumlu birimle paylaştıklarına dikkat çekerek dosyaların incelendiğini ve bu dosyaların Bakanlar Kuruluna gidecek noktada olduğunu vurguladı.
“Engel Hristodulidis”
Çözülebilecek dosyaların halen çözülememesinin sebebin siyasi engel olduğunu belirten Elcil, bu işi engelleyenin Rum Dış İşleri Bakanı Nikos Hristodulidis olduğuna dikkat çekti. Bu durumdan görüşmeleri tıkayanında kim olduğunun ortaya çıktığını söyleyen Elcil, Hristodulidis’in hem görüşmelerle ilgili, hem de vatandaşlıklarla ilgili Bakanlar Kurulunda engel çıkardığını belirtti. Elcil, Hristodulidis’den randevu istediğini ve halen geri dönüş olmadığını da sözlerine ekledi.
“Uzun zamandır vatandaşlık verilmiyor”
Rumların çıkardığı kriterlere uymayan dosyaların beklediğini söyleyen Elcil, “Bu konularla ilgili bireysel olarak açılan davalar var. Örneğin Güneyden limandan Kıbrıs’a gelen ve Güneyde yasal evlilik gerçekleştirerek, eşelerin biri Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olan ama Kuzeyde yaşayan evliliklerle ilgili, eş ve çocuğa vatandaşlık verilmiyor. Kriterler arasında böyle bir madde yer almıyor ve bu konudaki bir dava halen daha devam ediyor. Öte yandan Kıbrıs’ta evlenen anne babadan birini Kıbrıslı Türk olması, çocuğun da Kıbrıs’ta doğmasına rağmen vatandaşlık vermiyorlar. Bu konuda bazı açılımlar olduğunu örneğin eşle üniversitede tanışarak evlenirseniz, bir açık kapı vardı ve vatandaşlık veriliyordu, uzun süredir bu vatandaşlıkları da vermiyorlar. Hristofyas başkanlıktan ayrıldıktan beri vatandaşlık verilmiyor” diye konuştu.
“Tüm mağduriyetleri kriterlere göre ayırdık”
Yeni yıla kadar büronun açık olduğunu aktaran Elcil, bu konuların davalık olacak konular olduğunu kaydetti. Başvurmayanlara da büroya başvurma çağrısı yapan Elcil, ülkedeki nüfusun analizinin yapılması gerektiğini belirtti. Sorunlu olan dosyalar ve kim hangi katagoriye giriyor şeklinde analizin şart olduğunu söyleyen Elcil, tüm mağduriyetleri kriterlere göre ayırdıklarının altını çizdi. Kriterler tamamlandıktan sonra dava açılmanın gündeme geleceğini söyleyen Elcil, bu konuda eyleminde gündeme gelebileceğini vurguladı. Kıbrıs’ta çözüm açılımı olması gerektiğini ve bu noktada uğraş verdiklerini sözlerine ekleyen Elcil, yapılanın doğru olmadığını da ifade etti. İnsanların yatak odalarına herhangi bir ülke bayrağı dikilemeyeceğine dikkat çeken Elcil, isteyen kişinin istediği ile evlenebileceğini kaydetti.
“Yapılanlar, iki toplumu uzaklaştırıyor”
Türkiye’de evlenen Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlarına Bakanlar kuruluna gelmeden vatandaşlık verildiğini söyleyen Elcil, bu ülkede tek taraflı Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olan ve burada evlenenlere vatandaşlık verilmediğini belirtti. Kıbrıs’ta evlenen yabancı kişilere kolonicilik suçlaması yapılarak vatandaşlık verilmediğini kaydeden Elcil, çocukların suçu olmadığını anne babaların çocuklar tarafından belirlenemeyeceğini ifade etti. Yapılan yanlışların iki toplumu yakınlaştıran değil uzaklaştıran bir olay olduğunu vurgulayan Elcil, iki toplumun yakınlaşması için atılacak en önemli ve en etkili adımlardan birinin ise bu kişilere vatandaşlık vermek olduğunu savundu.
“Hristodulidis’in yaptığı Makarios siyaseti”
Bu insanların çözümsüzlükle ilgili tutumları olamayacağını aktaran Elcil, bu davranışla bu kişilerin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak için zorlandığını savundu. Hristodulidis’in siyasetinin de bu yönde olduğuna dikkat çeken Elcil, bu siyasetin Makarios’un belirlediği bir siyaset olduğunu söyledi. Makarios’un “Yüzde 25’i ben kendi irademle Türklere bırakmaktansa varsın yüzde 32’si işgal altında olsun” sözlerini hatırlatan Elcil, bu siyasetin Kıbrıslı Türkleri kazanma yerine kaybetmeye yönelik bir siyaset olduğunu kaydetti. Vatandaşlık alamayıp mağdur olan bu insanların 2000’li yıllarda kendileri ile birlikte sokaklara çıkıp çözüm ve barış istediklerini vurguladı.
“Bize başvurun”
Avukatlar tarafından uzun süredir yürütülen bir çalışma olduğunu söyleyen Elcil, mağdur olan binlerce insan olduğunu ve bunların tümüne dava açmanın ciddi bir masraf olduğunu belirtti. Bu nedenle spesifik konularda belirli kişilere dava açtırmak hedefinde oluklarının altını çizen Elcil, gönüllü dava açmak isteyenler ve daha önce yanlış avukatlara para kaptıranlarda olduğunu aktardı. Dava açmak isteyenlerin kendilerine başvurması çağrısı yapan Elcil, sendika içerisindeki bürodan bilgi alabileceklerini söyledi. Elcil, bu konuda iş bitirici avukat önerileri de olduğun belirterek, bu avukatların güneyde de baroya kayıtlı oluklarını ve orada da dava yürütebileceklerini sözlerine ekledi.
