Türkiye’de dershanelerin kapatılması tartışmalarında “Yavrularımızın ticari meta haline gelmesine fırsat vermeyeceğiz” demiş Başbakan Recep Tayyip Erdoğan… Erdoğan’ın söylediği doğrudur ama çocukları ticari meta haline getiren dershaneler mi? Yoksa sınav odaklı eğitim sistemi mi? Buna da karar vermek gerekiyor.
Türkiye’de devam eden “dershanelerin kapatılması” tartışmaları aslında bizim de dersler çıkarmamız gereken durumlar içeriyor. Her ne kadar da Türkiye’deki siyaset çevreleri bu tartışmanın altında yatan Gülen Cemaati ile AKP arasındaki bir çekişmeden kaynaklandığı söylese de, bu tartışmanın eğitim boyutunu da unutmamak gerekir. Türkiye’de bugün dershanelerin eğitim öğretim faaliyetlerinin önüne geçmiş olmasının nedenleri vardır ve bunun açıklıkla ortaya konması gerekmektedir. Aslında Türkiye’de dershaneleri tartışırken veya kapatmak isterken, dershaneleri besleyen sistemi de sorgulamak gerekir. Sadece dershanelerin kapatılmasının istenmesi, dershanelere haksızlık yapılmış gibi geliyor bana…
Burada konuşulması gereken “sınav odaklı” eğitim öğretim faaliyetleridir. Türkiye bu anlamda değişimin sancılarını yaşamaktadır. Bu değişim sırasında Türkiye “sınav odaklı” eğitim sisteminden kurtulma çalışmalarını hızlandırması gerekmektedir. Belki de bu sınav odaklı sistemden kurtulduktan sonra dershaneler sorununa el atılmalıydı. Belki de o zaman dershanelere bugünkü gibi ihtiyaç kalmayacak, dershanelerin büyük bir çoğunluğu kendiliğinden özel okullara dönüşecekti.
Hakkını yememek gerekir ki Türkiye, neredeyse bütün dünyanın terk ettiği sınav odaklı eğitim sisteminden kurtulmanın yollarını arıyor. Ben bu konuda hükümeti samimi buluyorum. Çok daha küçük yaşlarda başlayan SBS’yi kaldırdı ve sadece 8’inci sınıfta yapılan merkezi sınavlara geçildi. Bu sınav da okul odaklı oldu. Bu merkezi sınavda alınan notlar, okul karne notları için de geçerli olacak. Türkiye şimdi de eskilerin ÖSS’si yenilerin LYS ve YGS’sinden de kurtulmanın yollarını arıyor. Bu konuda ciddi çalışmalar içerisinde. Ancak bu dershane tartışmalarından anlayacağımız, bu ÖSS mantıklı sınavların kaldırılmasının birkaç yıl da sürecek olmasıdır. Türkiye’nin bu konuda doğru yolda olduğunu söylemek mümkün. En azından çağdaş batılı toplumlardaki öğretim kademeleri arasındaki geçişlerdeki uygulamalara benzer bir anlayışa doğru ilerlediğini görüyoruz.
Her değişim sancılı olur. Türkiye gibi coğrafi bölgeler arasında sosyal anlamda ciddi farklılıklar olan bir ülkede eğitimde yapılacak değişiklikler daha sancılı olur. Türkiye’de bir de buna “din” boyutu eklendiği zaman (ki bugün yaşanan tartışmalarda önemli bir unsurdur) sosyal değişimler daha da zor oluyor.
*******
Önemli olan KKTC’de eğitimi yönetenlerin Türkiye’deki bu değişim çabalarından ne dersler çıkaracağıdır. Uzunca bir süredir Türkiye’de eğitim sisteminde yaşanan değişiklikleri “seyirci” olarak takip eden KKTC’deki yetkililerin bu aşamada yapabileceği ancak kendilerine sunulan oyunu izlemektir. Eğer oyunda oyuncu değilseniz, fazla yapacak bir şeyiniz yoktur, seyretmek dışında… Hal böyle olunca da siz ne kendi öğretim programlarınızı ne de kendi kitaplarınızı hazırlayabilirsiniz. Bizde şu anda yaşanan ne yazık ki budur. Türkiye 5, 6, 7’nci sınıflarda SBS’yi kaldırırken, bizde “Kolej Sınavı”nın neden devam ettiğini birileri bilimsel gerekçeleri ile açıklarsa biz de öğrenmiş olacağız.
KKTC’de dershanelerin eskiye oranla liseden üniversiteye geçişte eskisi kadar etkin ve talep edilen durumda olduklarını söylemek çok güç. Daha çok ilkokuldan ortaokula geçiş sırasında hayatımızda olan “Kolej Sınavı” dolayısı ile dershanelerin etkili olduğunu söyleyebiliriz. Bu noktada Erdoğan’ın söylediği gibi “çocukları ticari meta” olarak kullanmaktan kaçınmamız gerekir.
Aslında bir acı gerçeği de vurgulamakta yarar vardır; Galiba aileler de buna önayak oluyor.
Öyle değil mi?
Yani kabahatin yarısı da bizim.
