Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Yasa Tasarısı ile birlikte tefecilik tarih olacak. Özellikle çek alımı ve yüksek komisyonlarla çek kırdırılması engellenmiş olacak. Hiç kimse zora giren vatandaşlara yüksek faizli kredi veremeyecek
MERKEZ BANKASI DENETLEYECEK: Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Yasa Tasarısı ile artık tüm finans kuruluşları Merkez Bankası tarafından denetlenecek. Sıkı denetim altına alınacak olan finans kuruluşlarına karşı düzenleyici işlemler tesis ederek kararlar alınabilecek
YAPTIRIM GELİYOR: Tasarı ile Merkez Bankası’nca alınan kararları ihlâl ettikleri tespit edilen finans kuruluş yöneticilerinin imza yetkileri ellerinden alınacak. İmza yetkileri kaldırılan kişiler bu süreçte hiçbir finansal kuruluşta çalıştırılamayacak. Tasarı ile 5 yıla kadar hapis cezası dahil bir çok yaptırım da geliyor
FAİZ ORANLARI DA DENETLENECEK: Finans şirketlerinin düzenleyecekleri sözleşmelerde kullanacakları faiz oranları, Merkez Bankası’nın belirleyeceği esas ve usuller çerçevesinde olacak. Artık zora düşmüş insanlara yüksek faiz ile kredi verilemeyecek. Merkez Bankası bu faiz oranlarını denetleyebilecek
Bertuğ TOPAL
Bakanlar Kurulu, Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Yasa Tasarısı’nı onaylayarak, Cumhuriyet Meclis Genel Kurulu’na yolladı.
Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Yasa Tasarısı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde, Finansal sistemde bankalar dışında faaliyet gösteren Finansal kiralama, Factoring ve Finansman şirketlerinin kuruluş ve faaliyet izinlerine, ana sözleşme ve tüzük değişiklikleri ile hisse devirlerine kadar bir çok alanda yeni düzenlemeler öngörüyor.
Tasarının yasallaşmasının ardından Finansal kurumların yöneticilerine, düzenleyecekleri sözleşmelere, işlem sınırlarına, faaliyet izinlerinin iptaline, birleşme, devir ve tasfiyelerine, muhasebe, raporlama ve denetimlerin esas ve usulleri düzenlenecek.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bankalar Yasası altında faaliyet izni alan bankalarca yapılan faktoring ve finansal kiralama işlemleri bu yasa tasarısına uygun yapılmak zorunda kalınacak.
Merkez Bankası denetleyecek
Tasarıya göre Merkez Bankası, bu Yasa ve bu Yasa ile ilgili diğer yasa kuralları uyarınca kendisine verilen yetkilerini kullanabilecek. Ayrıca Merkez Bankası bu yasanın uygulanmasına ilişkin tebliğler çıkararak, düzenleyici işlemler tesis ederek veya özel nitelikli kararlar alabilecek.
Artık herkes finans şirketi kuramayacak
Cumhuriyet Meclisi’ne onaylanması için gönderilen tasarıya göre artık herkes finans kuruluşu kuramayacak. Finans kuruluş kuracak kişilerin şu suçlara karışmamış olması gerekiyor: Herhangi bir yasa kuralına aykırılık nedeniyle bir yıldan fazla hapis cezasına çarptırılmamış olmak, Ceza Yasası veya diğer Yasalar uyarınca Devletin egemenlik, güvenlik ve saygınlığına, Anayasal düzene karşı işlenen suçlar, kasten adam öldürme, öldürmeye teşebbüs etme, ırza geçme, geçmeye teşebbüs etme, zimmet, ihtilas, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtekârlık, hileli iflas, kaçakçılık, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, vergi kaçırma suçlarından, bu suçlara iştirakten suçlu bulunmak, itibarı iade edilmemiş müflis, hilekârlık gerekçesiyle şirket yönetmekten men edilmiş olmamak, Şans Oyunları Yasası, Uyuşturucu Maddeler Yasası, Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Yasası veya bu Yasalar altında çıkartılan mevzuat kurallarına aykırılıktan yargılanıp ceza almış olmamak, finansal kuruluşlara ilişkin diğer yasaların kurallarına aykırılık nedeniyle yargılanarak hapis veya para cezasına çarptırılmamış olmak, belirtilen suçlar nedeniyle halen süren bir soruşturma, kovuşturma veya devam eden bir davası olmamak, Yönetimi Tasarruf Mevduatı Sigortası ve Finansal İstikrar Fonu’na devredilen bankalarda, Tasarruf Mevduatı Sigortası ve Finansal İstikrar Fonu’na devredildiğinde veya faaliyet izni kaldırılan finansal kuruluşlarda, faaliyet izni kaldırıldığında, nitelikli paya sahip olmamak veya kontrolü elinde bulundurmamak, Gönüllü tasfiye hariç, konkordato ilan etmiş veya müflis olmamak, İşin gerektirdiği itibar ve yeterliliğe sahip olmak.
Finans şirketleri için koşul getirildi
Kurulacak olan finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketlerinde bir çok koşul aranacak. Buna göre artık finans kuruluşu açabilmek ,için halka açık limited şirket şeklinde kurulması, şirket adında faaliyet konusunu belirten ibare bulunması, sermayesinin, en az 5.000.000 TL olması, ana sözleşme ve tüzüklerinin bu Yasa kurallarına uygun olması, gözetim ve denetimini engelleyici nitelikte herhangi bir hususun bulunmaması, planlanan mali yapı ve organizasyonunun öngörülen faaliyetlerle uyumlu olması gerekiyor.
İzni Merkez Bankası verecek
Yasa tasarısına göre artık tüm denetimler Merkez Bankası tarafından yapılacak. Merkez Bankası yukarıda öngörülen asgari sermaye miktarını gerektiğinde ve ihtiyaca uygun olarak iki katına kadar artırmaya yetkili olacak.
Finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketlerinin kurulması Merkez Bankasının iznine tabi olacak. İznin verilmesi için Merkez Bankası Yönetim Kurulunun en az dört üyesinin olumlu yöndeki oyu gerekecek. Verilen kuruluş izni üç aylık bir süre için geçerli olacak.
Acentelik yasaklandı
Tasarıya göre şirketlerin yurt içinde veya yurt dışında şube açması izne tabi olacak. Şirketler her ne ad altında olursa olsun şube dışında acente açamayacak. Şirketler, iştirak ve/veya bağlı ortaklık edinemeyecek.
Ortaklıklar için ek düzenlemeler getirildi
Tasarı ile şirketlerin nitelikli pay sahibi hissedarlarının yasada düzenlenen kurucularda aranan koşulları yerine getirmesi zorunlu hale getirildi. Bu koşullara haiz olmayan veya hissedarlar yönetime katılma haklarını nitelikli paya sahip olmalarına rağmen kullanamayacak.
Tasarıya göre bir şirkette büyük ortaklardan birinin koşulları yerine getiremeyerek şirket ortaklığından düşürülmesi Merkez Bankası’nın onayına tabi olacak. İzne tabi olduğu halde izin alınmadan yapılan pay devirleri geçersiz olacak.
Her türlü değişiklikte Merkez Bankası’nın izni aranacak
Şirketlerin başka şirketlerle birleşmesi, devri veya gönüllü tasfiyesine yönelik karar alınmadan önce Merkez Bankası’ndan izin alınması zorunlu hale getirildi. Faaliyet izni iptal edilmedikçe veya kaldırılmadıkça bu Yasa altında faaliyet gösteren bir şirketin tasfiyesi istenemeyecek.
Sıkı denetim ve yaptırım geliyor
Bu Yasa ve bu Yasa ile ilgili diğer yasalar ile Merkez Bankasınca alınan kararları ihlâl ettikleri tespit edilen yöneticilerin imza yetkileri konuya ilişkin inceleme veya yasal süreç sonuçlanıncaya kadar Merkez Bankası tarafından kaldırılacak. İmza yetkileri kaldırılan kişiler bu süreçte hiçbir finansal kuruluşta imza yetkisini haiz personel olarak çalıştırılamayacak.
Şirketler, muhasebe kayıtlarını Merkez Bankasınca belirlenen muhasebe standartları ile hesap planına uygun şekilde tutmak zorunda olacak. Şirketlerin, finansal raporları ilgili düzenlemeler ile muhasebe kayıtlarına uygun şekilde hazırlanmış olduklarına dair makul güvence sağlamak üzere bağımsız denetime tabi tutulacak.
Şirketlerin bağımsız denetimi, Merkez Bankasınca yetkilendirilecek kuruluşlar tarafından gerçekleştirilecek.
Faiz oranları da denetlenecek
Finans şirketlerinin düzenleyecekleri sözleşmelerde kullanacakları faiz oranları, sözleşmeye taraf olanlarca belirlenecek ancak şirketler kullandıkları faiz oranlarını, Merkez Bankası’nın belirleyeceği esas ve usuller çerçevesinde, Merkez Bankasına bildirmekle yükümlü olacaklar.
Asgari ücretin 50 katına kadar ceza veya hapis cezası
Yasa tasarısı ile idari para cezası uygulanıp uygulanmayacağına, verilmişse savunması da dikkate alınarak, Merkez Bankası Yönetim Kurulu tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle karar verilebilecek.
Öte yandan finans kurumları belgelerin saklanması yükümlülüğüne aykırılık halinde aylık brüt asgari ücretin altmış katına kadar para cezasına veya beş yıla kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilecek.
Finansal kiralama veya faktoring faaliyetinde bulunan veya mal ve hizmet temini için finansman sağlama faaliyeti yürüten veya bu Yasanın 23’üncü maddesine aykırı olarak Fon toplayanlara aylık brüt asgari ücretin yüz katına kadar para cezasınaveya yedi yıla kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilecek.
Yasa öncesi izin alan finans kuruluşlarının durumu
Yasanın yürürlüğe girmesinden önce, finansal kiralama, faktoring, mal veya hizmet temini için finansman sağlama faaliyeti yürüten finans şirketlerine Merkez Bankasına faaliyet izni için başvuru yapmaları veya bu faaliyetlerini sonlandırmaları için altı aylık geçiş süresi verilecek.
Bu süre içerisinde faaliyet izni için başvurmayan veya başvurusu Merkez Bankası tarafından kabul edilmeyen şirketlerin geçiş süresinin sonundan itibaren üç aylık süre içerisinde ana sözleşme, tüzük ve adlarında bu yasaya aykırı olan hususların düzeltilmesi veya gönüllü tasfiyesi için karar alması sağlanacak.
Yasa Tasarısı halen Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesinde görüşülmeyi bekliyor
2014 yılında Zeren Mungan’ın Maliye Bakanı olduğu dönemde hazırlanıp Meclise sevk edilen tasarı Birikim Özgür ve Serdar Denktaş dönemlerinde bakanlık tarafından güncellenmiş ve en son 10 Şubat 2017 tarihinde bakanlar kurulu tarafından yeniden meclise sevk edilmiş bulunuyor. Tasarı komitede görüşüldükten sonra Meclis Genel Kuruluna sevk edilecek.
Özgür: Tasarı pansuman niteliğinde
Cumhuriyetçi Türk Partisi Lefkoşa Milletvekili birikim Özgür tasarı ile ilgili yaptığı açıklamada tasarının ülke için sosyal bir yaraya pansuman olması bakımından çok büyük önem taşıdığını kaydetti. Özgür şöyle devam etti: “Ülkemizde artık “tefecilerin eline düştü, hayatı karardı” başlıklı haberler görmek istemiyoruz. Finans şirketlerinin yasal zeminde denetlenmesi, kurumsal yapılarının güçlendirilmesi, suç ve cezaların tanımlanması elbette bu alanda dürüstçe faaliyet yürütenler veya yürütecek olanlar açısından da çok önemlidir. İşletmelere alternatif finansman kaynaklarının sağlanması bakımından da söz konusu kuruluşların sağlam bir yapıya kavuşturulması gerekiyor. Biz CTP olarak finans sektörümüzün yapısını güçlendirerek ekonomik kalkınmaya katkısını artıracak tüm yasal düzenlemeleri desteklemekteyiz. Bu yasa tasarı görüşülürken de sorumlu muhalefet yaklaşımı içerisinde olacağız.”
