HAVADİS’e konuşan 2. Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat, 20 Kasım’da Cenevre’de başlayacak yeni süreçle ilgili net konuştu. Talat, Annan Planı’ndaki toprak paylaşımının temel alınmamasını istedi
HARİTA İLE BAŞLAMALI: İkinci Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat 20 Kasım’da Cenevre’de devam edecek müzakerelerde haritanın konuşulması gerektiğini söyledi. Talat, kriterlerin kısa sürede aşılarak, haritaya geçilebileceğini belirtti
KOPMA YOK İLERLEME VAR: Mont Pelerin zirvesini de değerlendiren Talat “Mont Pelerin’e gitmezden önceki duruma göre aşama kaydetti, bir ileri noktaya geldi. Bu da olumlu bir gelişme olarak nitelendirilebilir. Çünkü bunun sonucunda bir tıkanıklık da olabilirdi. Bir kopma olabilirdi. Olmadı” dedi
“SORUN” BEKLENTİSİ: Talat: 20 Kasım’da yeniden buluşmak üzere liderler ayrıldı. Tarih belirlendi. Umarım bununla ilgili Rum Ulusal Konsey kaynaklı bir sıkıntı olmaz. Umutsuz olmadı ama beklenilenleri de vermedi. Konsey sorun çıkarabilir
ANNAN HARİTASI ZEMİN OLMAZ: Talat: Annan Planı’ndaki toprak paylaşımını kriter almamak lazım. Yeni fikirler geliştirmek gerekiyor. Daha önce sözünü ettim, 3 bölgeli Federasyon… Federal Yönetim altında olacak bölgelerin yani federal bölgelerin olabileceği iki kesimli bir federasyon…
Baykan Gürses ÖZDAĞ
CTP Genel Başkanı ve İkinci Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat 20 Kasım’da Cenevre’de devam edecek müzakerelerde haritanın masada olması gerektiğini söyledi.
Mont Pelerin zirvesini de değerlendiren Talat “Mont Pelerin’e gitmezden önceki duruma göre aşama kaydetti, bir ileri noktaya geldi. Bu da olumlu bir gelişme olarak nitelendirilebilir. Çünkü bunun sonucunda bir tıkanıklık da olabilirdi. Bir kopma olabilirdi. Olmadı” dedi.
“20 Kasım’da yeniden buluşmak üzere liderler ayrıldı. Tarih belirlendi. Umarım bununla ilgili Rum Ulusal Konsey kaynaklı bir sıkıntı olmaz. Umutsuz olmadı ama beklenilenleri de vermedi” şeklinde konuşan Talat Ulusal Konsey’de sorun olabileceğini söyledi.
Harita konusu ile ilgili de konuşan Talat “Bana göre Annan Planı haritasını zemin alarak konuşmamalı. O temelde konuşurlarsa daha fazla alacağım derken bir taraf, diğer taraf da ben daha fazla alacağım ya da, daha fazla alamayacaksın diyecek. Annan’ı kriter almamak lazım. Yeni fikirler geliştirmek gerekiyor. Daha önce sözünü ettim, 3 bölgeli Federasyon… Federal Yönetim altında olacak bölgelerin yani federal bölgelerin olabileceği iki kesimli bir federasyon ama bu federal bölgeler olacak” dedi.
“Bazı özerk bölgeler olabilir. Bunun gibi düzenlemeler mümkündür. Tümünü konuşmak lazım. 3 bölgelilikten kaçmamak lazım. Bana göre en yaratıcı ve sağlıklı olan da budur. Ama bunun için çok ciddi istişareye ihtiyaç var. Burada siyasi partilerle de Cumhurbaşkanı ve ekibi konuyu tartışmalıdır” diyerek kendisinin ortaya attığı federal bölgeler fikrini yeniden tekrarlayan Talat süreçle ilgili olarak Türkiye ile istişare edilmesi gerektiğini söyledi.
Talat, “O nedenle Türkiye’nin süreç içinde ikna edilmesi lazım. Aksi halde Türkiye’den çıkacak olumsuz bir ses taraflar haritada anlaşsa bile bu anlaşmayı sabote eder ve çöktürür. Çok dikkatli olmak ve her yönlü istişare etmek gerekiyor” dedi
Soru: Mont Pelerin’de gerçekleşen 5 günlük zirve size göre nasıl bir sonuç verdi?
Talat: Mont Pelerin, aslında iki tarafın hedeflediklerini vermedi. Ama sonuç itibariyle süreç kopmadı, yeni bir aşamaya geçti. Bu bakımdan olumlu denilebilir. Ama bizim de beklentimiz olan Güvenlik ve Garantilerin konuşulacağı, Uluslararası konferansın tarihin belirleneceği ve bu yolla Harita görüşmesine başlanması sonucunu vermedi. Mont Pelerin’e gitmezden önceki duruma göre aşama kaydetti, bir ileri noktaya geldi. Bu da olumlu bir gelişme olarak nitelendirilebilir. Çünkü bunun sonucunda bir tıkanıklık da olabilirdi. Bir kopma olabilirdi. Olmadı. 20 Kasım’da yeniden buluşmak üzere liderler ayrıldı. Tarih belirlendi. Umarım bununla ilgili Rum Ulusal Konsey kaynaklı bir sıkıntı olmaz. Umutsuz olmadı ama beklenilenleri de vermedi.
Soru: Taraflar toprak kriterlerinde uzlaşı sağlayamadı. Bu kriterler nedir? Taraflar ne istiyor?
Talat: Toprak kriterleri dediğimiz şey kısa süre içinde saptanabilecek şeylerdir. Fakat bunu harita üzerinde konuşmadan çok fazla anlamlı bulmuyorum. Kriterleri önce belirleyelim sonra anlaşalım, sanki anlaşınca ortaya bir harita çıkacak. Böyle bir şey yok . Harita yine önerilmek durumundadır. Örneğin Kıbrıs Türk tarafı mümkün olduğunca az insanın yerinden olmasını söylerken Kıbrıs Rum tarafı da mümkün olan çok sayıda Kıbrıslı Rum’un geri dönmesinden söz ediyor. Geri dönmenin birkaç yöntemi var. Birisi Kıbrıs Rum Kurucu Devletine katılacak alanlarda bu yerleşimler olacak. Ama aynı zamanda Kıbrıs Türk Kurucu Devleti’nde olan ve dönüş hakkı elde edebilecek olan insanların yerleşmesi, mallarını alacak olanların gelmesi… Annan Planı’ndan farklı olarak bu konuda ciddi esneklikler var. Örneğin Annan Planı’nda belli sayıda Rumun belli sürelerde Kuzeye dönmesi öngörülürken, isteyen her Rumun Kuzey’de siyasi haklarını Kuzey’de kullanmamak koşuluyla, o hakkı elde edenler dışındakilerden bahsediyorum Kuzey’de oturabileceği, ev alabileceği, yerleşebileceği ve iş kurabileceği bir zemin gelişti. Dolayısıyla toprak kriterleri değil, bana göre yapılması gereken harita üzerinde çalışmak ve kriterleri harita ile birlikte değerlendirmektir. Tarafların tam olarak ne istediğini ben bilemem. Ama bizim için en az insanın değiştirmesi, Kıbrıslı Rumlar için de daha fazlasının dönmesi ve toprak yüzdelikleri… Ne şekilde konuşuldu bilmiyorum ama toprak yüzdelikleri örneğin Kıbrıs Türk tarafının % 29 + gibi bir yaklaşımı var. Öğrendiğim kadarıyla masaya tam olarak geldi mi bilmiyorum ama Rum tarafı da % 25’in üzerine çıkmak istemiyor. Ama esas konu harita üzerinde olmalı.
Annan zemin olmamalı…
Soru: Haritada nasıl bir pazarlık yaşanacak?
Talat: Bana göre Annan Planı haritasını zemin alarak konuşmamalı. O temelde konuşurlarsa daha fazla alacağım derken bir taraf, diğer taraf da ben daha fazla alacağım ya d daha fazla alamayacaksın diyecek. Annan’ı kriter almamak lazım. Yeni fikirler geliştirmek gerekiyor. Daha önce sözünü ettim, 3 bölgeli Federasyon… Federal Yönetim altında olacak bölgelerin yani federal bölgelerin olabileceği iki kesimli bir federasyon ama bu federal bölgeler olacak. Bunlar belki Kurucu Devletlerin toprağı olacak ama orada federal yönetim etkin olacak. Veya bir başka alternatif federal park yine kurucu devlet toprağı da federal yönetimin altında yönetilecek bölgeler olabilir. Bazı özerk bölgeler olabilir. Bunun gibi düzenlemeler mümkündür.
Tümünü konuşmak lazım. 3 bölgelilikten kaçmamak lazım. Bana göre en yaratıcı ve sağlıklı olan da budur. Ama bunun için çok ciddi istişareye ihtiyaç var. Burada siyasi partilerle de Cumhurbaşkanı ve ekibi konuyu tartışmalıdır. Türkiye ile ciddi istişare yapılacak. Ben hep korkarım, daha geçen gün Başbakan Özgürgün süreci sabote etmek için olsa gerek Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’la konuştuklarını nakletti.
Diplomatik olarak böyle bir skandala ben daha önce rastlamadım. Ama o bunu yaptı. Bilerek mi yaptı yoksa ağzından mı kaçırdı, söylemek için onay alarak mı açıkladı bilmiyorum. Ama onay alarak açıklamışsa durum vahim demektir. O nedenle Türkiye’nin süreç içinde ikna edilmesi lazım. Aksi halde Türkiye’den çıkacak olumsuz bir ses taraflar haritada anlaşsa bile bu anlaşmayı sabote eder ve çöktürür. Çok dikkatli olmak ve her yönlü istişare etmek gerekiyor.
Soru: Garantiler konusunda bir tıkanma yaşanır mı? Kıbrıs Rum tarafı kalkmalı derken Türkiye ile konuşmayız diyor…
Talat: Türkiye ile konuşmaması mümkün değil. Onlar konuşmayabilir de Türkiye bu konuyu konuşacak. Çünkü imzacıdır. İmzalamazsa yeni anlaşma geçerli olmaz. Kıbrıs Cumhuriyeti’ni kuran anlaşmayı Türkiye imzalamıştı. Yeniden öyle olmak durumundadır. Dolayısıyla Türkiye’den onay alacak bu konuyu Türkiye ile konuşmamak olmaz. Bileceğiz ki Türkiye imzalamazsa anlaşma olmaz. Rum tarafı konuşmazsa anlaşmak istemiyorum demek istiyor. Bu daha da vahim bir durumdur. Ben Kıbrıslı Rumlarla yaptığım temaslarda böyle bir tutum görmedim, bu yeni. Umarım ki doğru değildir.
Bu hafta yoğun geçecek
Soru: Bu hafta nasıl geçecek size göre?
Talat: Yoğun geçecek. Heyet çalışmalar yapacak. Çok yönlü ülke içinde bir çalışma yapmak lazım. Türkiye ile de çok yakın bir istişare yapılmalı. Alternatifli bir toprak planıyla görüşmeye gidilmesi gerekiyor.
