Kıbrıslı Türklerin “resmi tarihi” derken, mevcut iktidar erkinin (siz Kıbrıs Türk Liderliğinin diye okuyun) geçmişte adada yaşanmış tarihi olayları ihtiyaçları doğrultusunda kurgulayışı olarak betimleyebiliriz. Resmi tarihte toplumsal bellek tahrif edilip toplumun hafıza kaybına uğratılırken, murat edilen ‘resmi ideoloji’ de oluşturulur.
Alternatif tarihi, iktidarın dayattıklarının dışına çıkarak, söylen(e)meyeni söylemek, yazıl(a)mayanı yazmak, resmi tarihin dışında doğrulara daha yakın olanı dillendirmek olarak tanımlamak mümkün.
Makalemizde eleştirisini yapacağımız ilk kitap; “Kıbrıs Cumhuriyetinin Kader Anı”. Bundan 20 yıl önce İngilizcesi, bu yıl da Türkçe baskısı yapılmış. Yazarı Dışişleri ve Yurt Dışı Temsilcilikleri olmak KKTC’nin çeşitli dairelerinde üst düzey bürokrat olarak çalışmış, Aytuğ Plümer.
İkinci kitap birkaç ay önce bir makalemde kısaca eleştirisini yaptığım, anlatıları üç yazarın yorumlarıyla desteklenmiş en kritik yıllarda TMT’nin üst düzey yönetim kadrosunda yer almış Kırmızı’nın “Bir Sır Adam” kitabı.
İlk kitapta, resmi tarihin milliyetçi bakış açısı gereği, düşünce kalıbı olarak, kötüler ve düşmanlar (Kıbrıslı Elenler) ile iyiler ve masumlar (Kıbrıslı Türkler) ve kötü ana (Yunanistan) ile iyi anne (Türkiye) kurgusu benimsenmiş. Siyasetin silahlarla devamı olan savaş (Clausewitz) ve savaşın diplomasi diliyle devamı olan siyaset (Focault) ve 3 yıllık Cumhuriyetten sonra adada çatışmaların patlak vermesi ve sonraki yıllarda gelişen olaylar adeta bir “milli görev” anlatısında sunulmuş okura.
“Bir Sır Adam” kitaba gelince. Günümüze kadar resmi tarihin görmezden geldiği, yokmuş varsaydığı pek çok olayın üzerindeki örtüyü kaldırıyor. Hem de TMT’nin derinlerine sinmiş sırları, Kıbrıs Türk Liderliği ile Türkiye’nin “haklı milli davamız” tezlerindeki defoları göstere göstere. TMT tarihinin daha önce hiç yazılmamış sırlarını belgeleriyle ortaya sererek.
Örneğin ada sathında sancaktarlık bölgelerine, TMT komutanlarının, TMT silah ve cephanelerinin, BM askerleri tarafından para-makbuz karşılığında taşındığını ilk defa işittim ben. Bayraktarın emriyle, EOKA “B” ve Makarios arasındaki anlaşmazlıkları çatışmaya dönüştürmek amacıyla Yunanca provokatif bildirilerin yazılıp Rum kesiminde dağıttırılarak ayrıca sağ ve sol partilerin ve gazetelerin de bombalatıldığını ve tüm bu eylemlerin BM askerlerine parasal tutarlarının yazılı olduğu makbuzlar eşliğinde sunumu yakın tarihimizde bir ilktir. Yakın tarihimizin bilinmeyen yönlerini belgeleriyle ortaya döktüğü ve milliyetçiliğin “insani olmayan hastalıklı yanlarını” yaşanan olaylarda açık ettiği için de resmi tarihin dışına taşmıştır.
Bir olay var ki; iki kitapta farklı şekillerde aktarılmış. Bu nedenle okurda iki farklı siyasi algı yaratıyor. Gelin birlikte bu olaya göz atalım.
Adada çatışmaların başlamasıyla Kıbrıs Rum polisi yollarda barikatlar kurup Kıbrıslı Türklerin ve şüphelendikleri yabancıları ararlar. Makarios hükümeti barikatların, Kıbrıs Cumhuriyetine isyan eden Kıbrıslı Türklerin, adanın diğer bölgelerine silah ve cephane sevkini engellemek için kurulduğunu öne sürer. Kıbrıs Rum polisi bu aramalar sırasında eşiyle seyahat etmekte olan Marley isimli İngiliz askerinden şüphelenince arabasını yoklar. Arasından ağır silahlar çıkan Marley tutuklanır.
“Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Kader Anı” kitabında olay, Marley’in mahkemedeki savunmasına yer verilerek anlatılmış: “Marley 15 Haziran’daki (1964) duruşmada, silahları bir Rum köyü olan Pirgo’da deniz kenarında bulduğunu ve Lefkoşa’daki BM merkezine teslim etmek amacıyla aldığını ifade etti.” (1) Kitapta ayrıca Marley’in tutuklanmasından kısa süre önce, İngiliz Yüksek Komiserinin Kiprianu’ya barikatlarda İngiliz askerlerinin aranmasını protesto eden mesajının sonrasında Dikelya üssünün bombalanması anlatılmış. Özetle, eşi ve çocuğuyla seyahat etmekteyken, deniz kenarında bulduğu silahları BM’ne teslim etmek için arabasına alan masum Marley, Kıbrıs Rum polisinin gazabına uğramış! Mı?
“Bir Sır Adam” kitabında olayın anlatısına gelince. TMT yetkilisi İlter Kırmızı, Marley’in TMT’ye para karşılığı askeri malzeme taşıyan ekipten olduğunu yazmış. Kırmızı, Kıbrıs Rum polisi tarafından yapılan aramada İngiliz askerin eşi ve çocuğuyla seyahat ettiği arabasında iki havan topu ve balık adam elbisesi ile yakalandığını da eklemiş anlatısına. İngiliz asker Kıbrıs’ta mahkemede yargılanıp 10 yıl hapse çarptırılmış. Marley’in İngiltere’ye dönen eşine, TMT Kıbrıs’tan para göndererek hem maddi yardımda bulunmuş, hem de ev alması için bir miktar yekun para yardımı yapmış.
Bir olayın iki kitapta iki farklı anlatı. Ve iki farklı anlatıdan ortaya çıkan iki farklı siyasi algı.
Bir Afrika Atasözü der ki: “eğer nereden gelindiği bilinmiyorsa, nereye gidildiği de bilinmez…”
Demem o ki; resmi tarihimiz hiç de masum değil!
Çünkü son tahlilde çözüm ve barışa değil, çatışma ve hınç kültürüne, ada insanları arasında yakınlaşmaya ve dostluğa değil, ayrışmaya ve düşmanlığa, hümanizme değil milliyetçiliğe, adanın birleşmesine değil taksimine hizmet ediyor.
…………………………
(1) “Kıbrıs Cumhuriyetinin Kader Anı”, sf.99
