KÖŞEMDEN:
Kıbrıs Cumhuriyeti 16 Ağustos 1960 yılında kuruldu.
Adada ilk kez Türk ve Rum toplumları kendi siyasi kaderlerini tayinle, kendi bağımsızlık ve egemenliklerini koruyarak ortak bir “üniter devlet” oluşumda birleştirerek, İngiliz sömürgesine son veriyorlardı.
Dolayısıyle Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasasının kılı kırk yarması gerekiyordu. “İnternete baktım, Türkiye’den ve Yunanistandan gelen Anayasa uzmanları yanı sıra İsviçreli Anayasa Profesörü Briddle’nin hazırlık aşamasında büyük katkısı oldu ama Anayasa hazırlığı 18 ay gibi çok uzun bir süre devam ettiydi.
Ne garip! 18 ayda anca hazırlanan o Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasa’sı 1963 Aralığının bir akşamında Rumların Türklere yönelik saldırılarıyla yıkılacak ve ada, siyasi çözümsüzlüğü ile bugünlere kadar gelecekti.. *****
KC ahkâmlarında ilk seçimler yüzde 70-30 nisbetinde 35 Rum ve 15 Türk üyeden oluşan 50 kişilik Temsilciler Meclisi ve Türk-Rum Cemaat Meclisleri üyeleri için yapıldı.
KC Anayasasına uygun olarak ilk yapılan seçim 30 kişilik Türk Cemaat Meclisi içindi. (28 Temmuz 1960 tarihinde)
31 Temmuz 1961’de Rum-Türk seçmenleri, “Temsilciler Meclisi” için toplumların nüfus oranlarına göre 50 “temsilci” seçtiydi. Tutun ki “milletvekilleri..”
Hemen hepsi de rahmetlik olan Cemaat Meclisi üyelerimiz (Bülent Feyzioğlu’nun “Kıraathanei Osmani” adlı kitabından aktarıyorum) şunlardı.
Lefkoşa’dan seçilenler: Rauf Raif Denktaş, Mehmet Asım Behçet, Kadriye Ahmet Herkeci, Mehmet Derviş Kayımbaşıoğlu, Ahmet Mehmet Mutallip, İbrahim Orhan, Hazım Remzi, Hakkı Süleyman, Mehmet Kemal Mustafa Şefik, Necdet Ünel..
Mağusa’dan seçilenler: Dr. Naim Adiloğlu, Ayhan Mehmet Çiftçioğlu, Arif Hikmet, Dr. Kemal Karaderi, Osman Mehmet (Dağlı) Hasan Raif.
Larnaka’dan seçilenler: Orhan Zihni (Bilgehan) Mehmet Zeki, Behçet Mirata, Davut Hüseyin Dinçer.
Limasol’dan seçilenler: Macit Hakkı Yusuf, Cemal Özekin, Vecdet Hacı Yahya, Ragip Malyalı.
Baf’dan seçilenler: Dr. Şemsi Kâzım, Ahmet Tevfik Turan, Beyzade İsmail, Ahmet Faiz Salih.
Girne’den seçilenler: Dr. Ali Niyazi Fikret, Halil Fikret. *****
Yüzde 70 Rum ve Yüzde 30 Türk oranına dayanan dolayısıyla “azınlık-çoğunluk” esasını çakan Kıbrıs Cumhuriyeti Temsilciler Meclisi’nin 50 kişilik “temsilcilerinin” 15 Türk üyesi için gerçekleştirilen seçimlerde ise Lefkoşa’dan başlayarak Mağusa, Larnaka, Limasol, Baf ve Girne’den seçilen 15 üye şunlardı.
Osman Nuri Örek, Mustafa Fazıl Plümer, Halit Ali Rıza, Selçuk Sami Sömek, Ümit Süleyman, Burhan Nalbantoğlu, Dr. Niyazi Manyera, Dr. Hasan Adnan Güvener, Orhan Doğan Müderrisoğlu, Necdet Hüseyin, Hüseyin Derviş, Ramadan Cemil, Halid Kâzım Şemsettin, Ahmet Aziz Altay, Ahmet Mithat Berberoğlu..
*****
KIBRIS Cumhuriyeti Anayasası ahkâmlarında bu kez “yedide üç” oranıya oluşan Bakanlar Kurulunda payımıza düşen 3 bakan ve Bakanlıklar ise şunlardı.
Osman Örek (KC Savunma Bakanı)
Niyazi Manyera. (KC Sağlık Bakanı)
Mustafa Fazl Plümer. (KC, Tarım Bakanı.)
Tabi KC’de Bakan olan bu politikacılarımız Cemaat Meclisi içinden çıktıkları için, ara seçimlerle boş kalan yerlerine Mehmet Kemal Deniz, İbrahim Orhan, Nebil Nabi getirildiydi. (Sonradan Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcılığına Halil Kâzım Getirilir. Ne var ki bir araba kazasında ölüverince yerini seçimle karısı Ayla Halid Kâzım doldurur.) *****
GEÇMİŞ zaman olur ki hayali cihan değer” derler ya..
Kıbrıs Cumhuriyetinden öncesi İngiliz döneminde “Kavanin Meclisleri” için çok seçimler olduydu da iki halkın ilk kez “bir siyasi statatüde ortaklaşa gerçekleştirdiği Anayasaya uygun seçimler 1960 KC ile başlar. Ne var ki 3 yılı bile bulmayan bir sürede Kıbrıs tarihinin sayfalarına (tabi ki anlı şanlı değil) kanlı savaşlı gömülür!
Nerden nereye? Ki artık her yıl bir seçim yapmaktayız!
