Ocak ayı enflasyon oranı Türkiye’de % 1.06, KKTC’de de % 0.53 çıktı. Ve bir yıl öncesine göre KKTC’de %30.94 oldu. Geçen yıl içindeki kurların aşırı arttığı dönemdeki % 36’lardan aşağı doğru bir gidiş söz konusu. Türkiye’de de aşırı döviz artışı aylarındaki % 25’lerden şimdi bu ay % 20’lere indi.
Döviz kurlarına bakarsak bu hafta süresince düşüşte kaldı ve haftayı düşüşle kapadı. 1TL/5.25’lerde seyretti. Bu hafta yabancı piyasa analistleri de TL’sının ABD doları karşısında yıl içinde 5.5’lerde seyredeceği ve yıl sonuna kadar en fazla 5.75’i bulacağına dair tahminleri var. Bunun nedenlerinden biri olarak da gerek dolar faiz artışlarının ertelenmesi ve ABD ile olan ilişkilerin iyileşme durumuna girmesi, gerekse TL getirisi olan faiz seviyesinin, TL/döviz kurlarının yatay veya aşağı doğru seyrinde destekleyici olduğu görülmektedir. Enflasyon oturana kadar da faiz seviyesinin indirilmeyeceğine inanılmaktadır. Çünkü şimdiki durumda faiz-kur-enflasyon ilişkisi çok önemli rol oynamaktadır. Dünya petrol fiyatlarının düşmesi de enflasyon açısından olumlu bir gidiş oldu.
Halen Türkiye Hükümetinin üzerinde odaklandığı en büyük konulardan biri enflasyonun düşürülmesi yönünde alınması gerekli önlemlerdir. Gerek üretimin arttırılması gerekse tüketicinin korunması açısından fiili bazı önlemlerin bu hafta yürürlüğe konacağı ve Belediyeler kanalıyla Hükümetin alacağı önlemlerin gerek tanzim satışlarının başlatılması gerekse üretimden tüketim zincirine kadar maliyetlerin kontrol altına alınması ve ayrıca fiyatları yükseltmek amacıyla fırsat kollayanların kârlarını arttırmak için stokçuluğa karşı mücadele başlatılacağı öngörülmektedir. Daha uzun vadede ise seracılık üretimini arttırmak için Ziraat Bankası ile işbirliği içinde bir proje geliştirerek 1’e karşı 10 kat daha verimli üretim yapma programı hazırlanmakta olduğu izleniyor.
Esasen çok defalar da söylediğimiz gibi fiyatların ve enflasyonun düşürülmesi ve tüketicinin sömürülmemesi için bu önlemlerin alınması kaçınılmazdır. Kurların geçen yıl aşırı artışından dolayı fırsatçılar yeteri kadar yararlanmışlardır. Ancak her türlü ikazlara rağmen ve KKTC’de de Sayın Başbakan’ın ticari kesimlere fiyat indirimleriyle ilgili tüm çağrılarına ve KDV indirimleri ve vergi indirimi ile çeşitli teşvik uygulamalarına rağmen, çarşıda fiyatlarda dengesizlikler devam etmektedir. Diğer mallarda alım gücü düştüğü cihetle mecburen satıcıların bir kısmı fiyat düşüşlerine gitme durumunda kalmışlardır, ancak özellikle de vazgeçilemeyen mal olarak gıda fiyatlarında hele sebze ve meyvelerde yüksek fiyatlar devam etmektedir.. Demek ki Türkiye’deki gibi fiili olarak piyasaya belediyeler kanalıyla ve çeşitli kamu kuruluşları dolayısıyla tanzim satışlarına girmek gerekecektir.
Çeşitli mal ve hizmetler ana grubunda %6.37, gıda ve alkolsüz içeceklerde % 1.19 artışlar devam ediyor. Bu gruplarda da düşüş beklenirken, olmadığı hatta mevcut yüksek fiyatlarına daha artış gelmeye devam ettiği görülüyor.
DPÖ’nün açıklamalarında bu ayki en yüksek enflasyon artışının, birinci ana grubun artmasından yani motorlu taşıt seyrüsefer ücretleri, araç muayenesi ücreti, ehliyet alım ücretleri artışları nedeniyle enflasyona % 6.37’lik artış getirdiği ifade edilmektedir. Dolayısıyla devletin bazı vergileri arttırırken neye nasıl yansıyacağını hesaplaması ve enflasyonu arttırıcı değil düşürücü yönde kararlar verilmesi gerekecektir.
Türkiye’de en yüksek artış gıda ve içeceklerde %6.43 oldu. Giyim ve ayakkabıda düşüş %- 7.95, konut’ta % -3.10 düşüş oldu. Sağlıkta ise %3.5 artış, çeşitli mal ve hizmetlerde de % 3.6.
Alım gücünün düşmesi halen çok zaruri olmayan malların satışını oldukça zorladığı ve fiyatları düşürdüğü görülüyor. Hanehalkı alım gücünün düşmesinden veya likit kalmayı tercih etmesinden dolayı bu malları erteleyebiliyor. Çekirdek enflasyonda ise gıda grubunda sebze ve meyve %29.7 gibi çok yüksek. Gıdada hane halkının erteleme değil kısıtlama mecburiyeti sıkıntıları doğuruyor.
Enflasyonun düşürülmesi için Hazine Bakanı Albayrak’ın ilan ettiği önlemler yanında TCMB da fiyat istikrarının sağlanması için her türlü önlemleri sürdüreceği sıkı para politikası uygulanacağı, para politikasının, enflasyonun yıl sonundan itibaren kademeli olarak aşağı inmesi ve yıl sonunda %14.6 olması öngörüsüne göre üretileceği belirtiliyor. Vergi indirimleri ve iç talep zayıflığının da enflasyonda zayıflama eğilimi yarattığı ve ‘veri’lerin devamlı takip edilerek bu ‘veri’lere dayalı olarak Karar’lar verileceğini vurguladı. Yıllık enflasyondaki azalışta enerji ve temel mal grupları sürükleyici oldu. Dengelenme politikasına devam edileceğine de dikkat çekildi. Ekonomiyi kemiren enflasyonun olağanüstü dış ve iç etkiler olmazsa bu ciddi politikaların devamı halinde kur istikrarı ve enflasyon düşüşünün sağlanabileceği öngörüleri oldukça yüksektir.
