Kolombiya’da hükümet ile solcu gerilla örgütü FARC arasındaki 52 yıldır süren içsavaşı bitirmesi öngörülen anlaşmanın referandumda yüzde 50.24 ile reddedilmesi şaşkınlık yarattı. Sandıktan ‘hayır’ çıkmasında seçmenin örgüte fazla taviz verildiğini düşünmesi ve kötü hava şartlarından ötürü referanduma katılımın düşük kalması gibi nedenler gösteriliyor.
LATİN Amerika ülkelerinden Kolombiya’da hükümet ile solcu Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) örgütü arasında 52 yıldır süren içsavaşı sonlandıracak barış anlaşmasının oylandığı referandumda barış yanlıları kaybetti. Oylamada, “Çatışmayı sonlandıracak, istikrarlı ve kalıcı barışı inşa edecek nihai anlaşmayı destekliyor musunuz” sorusu yöneltilmişti.
Referandumda resmi olmayan sonuçlara göre halkın yüzde 50.24’ü anlaşmaya “hayır” derken, yüzde 49.76’sı onay verdi. 47 milyon nüfuslu ülkede 13 milyon seçmen sandığa giderken, katılım oranı da yüzde 37 oldu. Seçim kurulu yetkilileri, ‘hayır’ kampının sadece 54 bin oy farkı ile kazandığını açıkladı.
Kolombiya Devlet Başkanı Juan Manuel Santos sonucun ardından yaptığı açıklamada, “Vazgeçmiyorum. Görevimin son dakikasına kadar barışı aramaya devam edeceğim” dedi. Timoşenko lakaplı FARC lideri Rodrigo Londono da örgütün barış arzusunun devam ettiğini belirtti.
SEBEPLERİ
Siyasi gözlemcilere göre bu sonucun belli başlı sebepleri şöyle sıralandı:
‘Hayır’ oyu verenler, FARC’a fazla taviz verildiği görüşündeydi. Anlaşma FARC’a parlamentoda 10 sandalye öngörüyordu. 2018’deki Kongre seçimlerinde FARC’a yeterli oyu alamasa bile mecliste temsil imkânı tanınacaktı. Kimi seçmen ideolojik olarak da anlaşmaya karşıydı.
Sorunun sürdüğü Pasifik ve Karayip sahillerinde ‘Evet’ oyu çıkarken, örgütün pasifize edildiği iç kesimlerde ‘Hayır’ oyu çıktı.
İmza töreninde FARC lideri Timoşenko, örgütün yaşattığı acılardan ötürü özür diledi, ancak beden dili, havaya kalkan yumruğu anlaşmaya tereddütlü yaklaşanlar tarafından kibirli bir tavır olarak algılandı.
Halk oylamasına katılım yüzde 37 civarında gerçekleşti. Kolombiya’nın Karayip sahillerini etkisi altına alan kötü hava nedeniyle özellikle de Santos’u destekleyen bölgelerde sandığa gidenlerin oranı sınırlı kaldı.
Anketlerde ‘evet’ kampının yüzde 60-65 gibi yüksek çıkması da halkı rehavete sürükledi. Yoklamaların daha çok barışı destekleyen kentlerde yapıldığı anlaşıldı.
ŞİMDİ NE OLACAK
Barış anlaşmasının referandumda reddiyle ülkeyi nasıl bir geleceğin beklediği merak ediliyor. Kolombiya Devlet Başkanı Santos, referandum öncesindeki açıklamasında, “hayır” çıkması halinde bir B planı bulunmadığı, bunun yeniden savaşın başlaması anlamına geleceğini söylemişti. Referandum sonrası Santos, barış anlaşmasına ‘hayır’ görüşünü savunanların lideri eski Devlet Başkanı Alvaro Uribe dahil ülkedeki diğer kesimlerle yeniden müzakerelere başlayacağını duyurdu. Geçen ağustosta ilan edilen ateşkesin devam edeceği belirtiliyor. Amerikan CNN’ne konuşan düşünce kuruluşu ABD Barış Enstitüsü’ndeki Latin Amerika Programları Üst Düzey Danışmanı Virginia Bouvier, “Nüfusun yarısının karşı olduğu bir şeyi uygulamak çok zordur. Bence bu sonuç, tüm nüfus için neyin işler olacağını görmek için masaya geri dönmek bir seçenek sunuyor” yorumunu yaptı.
BİLGİ NOTU
Kolombiya’da son 250 bin kişinin ölümü, 6 milyon kişinin yerinden olmasına yol açan çatışmaları durdurmak için 2012’de Küba’da hükümet ile FARC arasında görüşmeler başlamıştı. Kolombiya’nın Cartagena kentinde “tarihi” olarak nitelendirilen anlaşmaya 26 Eylül’de mermiden yapılma kalemle imza atılmıştı.
