KKTC’de eğitimdeki en büyük problemlerden bir tanesi ölçme-değerlendirmedir. Ne öğrencilerin ne okulların başarısı bilinmiyor. Başarı bilinmediği için önlem de alınmıyor.
Yıllardır buralarda öğrencilerin öğretimden elde ettikleri davranışların standart bir ölçme-değerlendirme sistemi ile ortaya konmamıştır. Merkezi bir sınav ile ilkokul, ortaokul ve lisede öğrencilerin ve dolayısıyla okulların başarı belirlenmemiştir. İşin en önemli yanı da hiçbir yönetici ya da kurum bu konu ile ilgilenmedi.
Eğitim sistemlerinin tamamlayıcı ve onarıcı öğesi ölçme-değerlendirmedir. Okuldaki öğretimin planlı ve kontrollü olmasını sağlayan en temel öğesidir. Okulun planlı ve programlı olmasını sağlayan eğitim ve öğretim programlarıdır. Programların hedef, kapsam, öğretim-öğrenme yaşantıları ve değerlendirme olmak üzere dört öğesi vardır.
Programların amacı öğrencilerin önceden belirlenmiş hedefleri/kazanımları edinmeleridir. Hedeflerin/kazanımların öğrenciler tarafından ne oranda edinildiğini ölçme-değerlendirme ortaya koyar. Öğretmenlerin derslerde hedefleri kazandırmak amacıyla düzenlemiş oldukları öğretim-öğrenme yaşantılarının, hedefleri kazandırmada ne oranda etkili olduğu ölçme-değerlendirme ile belirlenir.
Öğretmenler kendi okuttukları derslerde öğrencilerin yüzde kaçının, hedeflerin yüzde kaçını kazandırdıklarını kendi yaptıkları ‘öğretmen sınavları’ ile belirlerler. Ancak her öğretmen ‘kendi’ sınavını hazırlar. Öğretmenler hangi konulara sınavda daha çok ağırlık verileceğini kendileri belirler. Belirledikleri konularda da kendi sorularını yazıp, ölçme araçlarını belirler.
Ölçme-değerlendirmede değişik ölçme araçları yani testler mevcut. Çoktan seçmeli, doğru-yanlış, boşluk doldurma, uzun cevaplı testler bazılarıdır. Her testin güvenirlik ve geçerliği de farklıdır. Örneğin en güvenilir test tipi uzun cevaplı testlerken en düşük olanı da sözlü testlerdir.
Güvenirlik ve geçerlik problemi nedeniyle, öğretmen sınavları standart ölçme-değerlendirme olarak kullanılamaz. Bu nedenle de öğrencilerin ada genelindeki başarıları ve okulların başarıları öğretmen sınavları temele alınıp saptanamaz.
ABD başta olmak üzere pek çok ülke hem öğrencilerin hem de okulların başarısını belirlemede ‘standart merkezi sınavlar’ yaparlar. Merkezi sınavlar eğitim ve öğretim programlarının hedef/kazanımlarını ‘standart’ bir biçimde öğrencilerin ne oranda kazandıklarını belirler. Sonuçlara bağlı olarak da programlarda düzenlemelere gidilir.
ABD gibi gelişmeler ülkelerde eğitim sistemindeki reformlar ya da düzenlemeleri bu tür standart ölçme-değerlendirmeye dayandırılır.
Eğitim ve öğretim programlarının etkililiği başka bir şekilde asla belirlenemez. Peki buralarda öğrencilerin ve dolayısıyla okulların başarısı nedir? Bu konuda görgül kanıtlar elde edildi mi?
Okul öncesinden lisenin sonuna kadar hangi okulların başarı oranı nedir? Bunu ortaya koymak eğitimin önceliği olmalı. Okullardaki başarın oranları belirlendikten sonra eğitim sistemlerinde yapılacak düzenlemeler o zaman saptanabilir.
Daha önceki yazılarda KKTC eğitiminin sistemsizliğini dile getiren çok makale yazdık. Buraların eğitiminin sistemsiz oluşunun bir nedeni de merkezi standart ölçme-değerlendirme uygulamalarının olmamasıdır.
Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı teşkilat yapısında halen ‘Ölçme-Değerlendirme Birimi’ yok. Öğrencilerin ve okulların başarısını belirleyecek birim oluşturulmadı. Önce oradan başlamak şart. Ölçme-Değerlendirme Birimi oluştuktan sonra teknolojik donanımla birlikte insan kaynağı da oluşturulup işe koyulmalı.
Ölçme-Değerlendirme Birimi ‘merkezi sınavlar’ ile öğrencilerin ve okulların başarısını ülke çapında ortaya koyacak. Bu sonuçlara göre de tüm örgün eğitim kademelerinde hangi okullarda başarıyı yükseltmek için nasıl çalışmalar yapılacağına karar verilecek.
Günümüze kadar bu konuda hiçbir adım atılmadı. Özellikle okulların başarı durumu saptanmadı. Eğitim sisteminde günübirlik kararlara dayanılarak düzenlemeler yapıldı. Ancak ülke genelinde okulların başarısı saptanmadan söz konusu düzenlemeler yapıldı. Bu düzenlemeler de okulların niteliklerini asla yükseltmedi. Çünkü okulların gerçek başarısı bilinmiyordu. Artık gelişmiş ülkelerin de izlediği yollarda adım atmak şart.
