Ülkemizdeki bir grup müteahhidin en büyük gelir kalemi devlet ihaleleri…
Sırf bu nedenle, araç parkı milyon Euro’larla ölçülen bir büyüklüğe ulaşan çok sayıda şirket var.
İzin verseler, Türkiye’deki ihalelere de katılabilecek kadar iş yapabilme hacmini büyüten müteahhitler var.
Ama, maalesef güven ortamı ciddi bir erozyona uğradı.Kısa dönemde, Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi dış cephe yenileme ihalesi iptal edildi.
Son olarak da, Devlet Onkoloji Hastanesi için ihaleye çıkılamıyor.
Neden?
Nedeni, müteahhitlerimiz için bir “utanç” kaynağı…
Zira, kurulan çark, kamu kaynaklarının “sıra ile” belli başlı müteahhitlere gitmesine neden oluyor.
Bu çark kırılmadığı için de, birtakım ihaleler Ankara’da açılmaya başladı.
Yine uslanma yok.
Öyle bir çarkla dönüyor ki sıra…
Bir müteahhidin zarfında, başka bir şirketin teklifi çıkabiliyor.
Peki, müteahhitler arasında sistem nasıl çalışıyor? Bu konuda herkesin bildiği ama konuşmadığı şu sistem kurulmuş durumda:
– Yol, inşaat ve asfalt ihalelerinde müteahhitler, kendi aralarında anlaşarak ihalelere teklif veriyor.
– İhale zarfları açılmadan, kimin ne kadar teklif vereceği belli, ihalenin kime kalacağı belli…
– Müteahhitler arasında öyle bir çark kuruldu ki, ihaleye katılıp kaybeden de payına düşen parayı alıyor. Sırf bunun için müteahhitlerin yazdığı ve sadece kendi aralarında geçerli olan teminat mektupları bile var.
– Hatta bazen, ihale şartları yerine gelsin diye, müteahhitler ihaleye katılım bedelini kendi aralarında anlaşarak tek firmaya ödetiyor.
– Karayolları Dairesi de zan altında. Keşif bedelleri belirlenirken, müteahhitlere kendi aralarında anlaşma fırsatı veriliyor. Yol ve asfalt ihalelerine belirli sayıda firma katılabiliyor.
– Kurulan kumpasın dışında kalan müteahhitler dosya almakta dahi zorlanıyor. Ya haber verilmiyor, ya da fiyatlar çok yüksek tutuluyor.
Nisan 2013’ten bu yana ne değişti?
2013 Nisan ayında, asfalt ihaleleri ile ilgili ciddi bir skandal yaşanmıştı.
O kadar “ayan beyan” zarf dönmüştü ki…
Neredeyse UBP hükümeti istifa ediyordu.
Ne olmuştu biliyor musunuz?
Toplam dört ihale, bedeli ise 20 milyon TL.
İhaleleri hatırlayalım:
– Gazimağusa- Yeni hastane bağlantı yolu yapımı, keşif bedeli 3 milyon 189 bin 703.60 TL
– Yenierenköy-Dipkarpaz yolu 1. etap yol yapımı, keşif bedeli 11 milyon 212 bin 935.55 TL
– Kantara-Ardahan yol ayrımı yapımı, keşif bedeli 2 milyon 727 bin 268,37 TL
– İskele-Topçuköy yol ayrımı Ardahan yolu yapımı, keşif bedeli 1 milyon 999 bin 878.40 TL
İhaleye verilen teklifler o kadar birbirine yakındı ki…
Merkezi İhale Komisyonu, “yok artık” diyerek, “iptali” gündeme getirmişti.
Teklifler, “yüzde 5 aralığında” oynamaktaydı.
Keşif bedeli 3 milyon TL mi…
Tüm teklifler 4 milyon TL ile 4 milyon 500 bin TL arasında oynatılıyor.
İhale en düşük teklifi veren şirkete kalıyor. Ama 3 milyonluk iş, 4 milyon TL’ye yapıldığı için, aradaki 1 milyon TL de, teklif veren diğer şirketler arasında “bölüşülüyor…”
“Bindiğimiz dalı kesmek”
Yine, aynı tarihte yazdığım yazıda, “Müteahhitlerimiz bindiği dalı kesiyor” yazmıştım…
İşte o satırlar:
“Yukarıdaki iddialar gerçek ya da değil… Burada esas gören KKTC’li müteahhitler.
Düşünün ki son dönemde KKTC’de 150 milyon TL’lik asfalt ve yol ihalesi yapıldı.
Sadece 30 milyon TL’si için KKTC’li müteahhitler ihaleye katıldı.
Gerisi Ankara’da açılıyor.
KKTC’de müteahhitler uzun süredir neyle gündemde?
Durmadan, müteahhitlerimize ait araçlar yakılıyor.
Her ihale öncesinde.
İhalelere bu nedenle katılmaktan korkan müteahhitler var.
Araç yakmalar da hep faili meçhul kalıyor.
Kendi itibarlarını zora sokuyor müteahhitler.
Bir an para hırsından arınarak, mesleki anlamda kendi kendilerine sahip çıkmaları gerekiyor.
Müteahhitler Birliği de maalesef bu anlamda yetersiz kalıyor. Her açıdan güçlü olan bu birlik de ihale oyunlarının bir parçası olarak anılıyor.
Topyekun müteahhitlik mesleğini ayağa kaldırma konusunda birlik aciz kalıyor.
Olan da mesleğin geneline oluyor…”
Müteahhitler Birliği daha etkin olmalı
Dediğim gibi, açılan ihaleler bir bir iptal edilmeye başlandı.
Maliye Bakanı Zeren Mungan ve yeni Merkezi İhale Komisyonu Başkanı Asım Özer, geri adım atmayacak.
Kararları net…
Ya müteahhitler değişecek, ya da yeni ihaleler ertelenip duracak.
Mesleki anlamda en güçlü örgütlerden biri durumundaki Müteahhitler Birliği artık “ihale oyunları” ile anılmamalı…
“3 liralık işi beş liraya yaparlar, iki lirayı da paylaşırlar” söylemlerinden kurtulmalı…
Müteahhitlere ait evleri arabalar artık sık sık “yakılmamalı…”
Bunu başarması gereken mesleğin gerçek sahipleridir.
Bu yazdıklarımın, “dün toplanan imzalarla” da alakası yoktur. Dün toplanan imzalar, içinde bulunulan gerçeği değiştirmez.
Bugün imza toplayanlar, yarın benzer şekilde davranırsa, ben gene buradayım ve iki elim yakalarındadır.
Önerimin arkasındayım
Ben Nisan 2013’te bir öneri yapmıştım…
Neydi o öneri:
“Süratle, çağdaş bir ihale yasası ya da tüzüğüne ihtiyaç var. Öyle bir yasa ya da tüzük olacak ki, müteahhitlerin üzerindeki bu suçlamalar da kalkacak.
Müteahhidin ayağı taşa takılsa toplum artık, “bakalım hangi ihalede kimin canını yaktı” diye tepki veriyor.
Müteahhitler Birliği “arabulucu…”
Müteahhitler de “aralarında anlaşarak kamu kaynağını bölüşenler” olmaktan bir an önce kurtarılmalı.
Aksi takdirde, daha çok araba yanacak, faili meçhul kalacak. Müteahhitlerimiz de kendi bindiği dalı kesme bir yana… Milyonlarca sterlinlik mal varlıkları ile yokluk içine itilecekler… İflaslar peşi sıra gelecek…
Tesisleşme için harcanan milyon sterlinlerin borcu dahi ödenemeyecek… İhaleler Ankara’da açılmaya devam edecek… Biz de kavgasını yapacağız. Gelinen nokta akıl karı değildir.”
Evet, gelinen nokta akıl karı değildir.
Yarın tüm ihaleler, “yurt dışında açılırsa”, müteahhitler kendilerini savunacak tek bir gazeteci dahi bulamayacak.
Herkesin gözü önünde kurulan “al gülüm ver gülüm” ihale sistemini savunmak da bu suça ortak olmakla eş anlamlıdır.
Müteahhitler ya yarattıkları “ucube” sisteme sahip çıkacak, ya bu çarkı kıracak.
Bu çark kırılmadığı sürece, birileri semirecek, diğerleri seyredecek, semirenler dönüp birbirine saldıracak…
Söylemedi demeyin.
