Benim Kurutepe, ya da ilk ismi Xerovouno ile ilgili yaşanmış hiç bir anım yok. Ancak çocukluğumdan beri “Anısı olanların anılarını” dinleyerek büyüdüm. Ailemin kökenlerinin dayandığı, Kurutepe’ye dair, aile büyüklerimizin, silinmeyen bir çok hatırası var. Güzel hatıralar ve derin izler, nasıl silinebilir ki ! Tüm hatıraların ortak noktası; eskiye özlem, yeniye sitem…
Geçtiğimiz hafta, Yeşilırmak’tan Kurutepe’ye nostalji ve duygu yüklü, bir yürüyüş gerçekleştirdik. Bölgedeki sivil toplum örgütleri ve Lefke Belediyesinin işbirliğinde düzenlenen yürüyüşte, duygusal anlar yaşandı. Yeşilırmak’tan önce bölgenin en büyük ve en önemli köyü olan Kurutepe, günümüzde terk edilmişliğin getirdiği, derin yalnızlığını yaşıyor.
Köylülerden aldığım bilgiye göre, 1900’lü yılların ortalarında, bin kişiye kadar çıkan nüfusu barındıran köyde, yaklaşık 200 hane taş ev bulunuyordu. Ne yazık ki, bu özel köyün, bugünkü sakinleri, yılanlar ve çiyanlar olsa da, köyü adımlarken geçmişin görkemini hissetmek mümkün. Yürüyüşe katılan bir köylünün, sarfettiği şu özel cümleyle durumu çok iyi özetliyor; “Bu görmüş olduğunuz evler, hepimiz için, çok sıcak yuvalardı. İçerisinde çok mutluyduk. Evler sıcaktı, mutluyduk. Evlerimize ne oldu böyle?”
Yaşamını yırtdışında sürdüren 86 yaşındaki Behiye nine yürüyüşe katılanlara, lokma ikramında bulunduktan sonra, şöyle diyor ; “Kurutepe, cennet gibi bir yerdi.” Ardından, hatırladığı evlerin sahiplerini anarak, Dillirga şivesiyle anlatıyor; “Bu gördüğünüz, üzerinde 1931 tarihi yazan çeşme, köyün en büyük çeşmesiydi. Bir çeşme de köyün ortasında vardı. Köylüler su ihtiyaçlarını, bu çeşmelerden sağlıyordu. Köyde ilkokul yanında, büyük okul da vardı. Köyün bir de, minaresiz camii si vardı. Köyün merkezinde bulunan, iki katlı çok büyük kahvehane, devamlı kalabalıktı… Bu köyde yaşayanlar şimdi bölündü. Bir kısmı, Yeşilırmak’ta, bazıları Londra’da, bazıları ise Avustralya ve Kanada’da…”
Geçmişin görkemi, günümüzde yerini terkedilmişliğe bıraksa da, arkasından hem konuşturuyor hem de düşündürüyor. Bu özelliği ile Kurutepe, Kıbrıs’ın sisli geçmişinin en anlamlı duraklarından biri sanki.
[images_grid auto_slide=”no” auto_duration=”1″ cols=”three” lightbox=”no” source=”media: 124523,124522,124521,124520,124519″][/images_grid]
KURUTEPE’DE KİMLER YAŞADI?
Kurutepe’de yaşam süren ailelere ait bazı soylar şunlardır; BİRDDANİLER – BAFİDİLER – BATSALİLER – BAŞİLER – CEFALOLAR – ÇALUKYALAR – GOYALAR – LANZOLAR – HAYREBETLER – MİDALAR – KAZAFANYODİLER – GURRUÇALAR – KARKUTİLER – KABARALAR – ŞÜKRÜLER – SALİHALAR – KUFOLAR – DEĞİRMENCİLER – ŞİBETİLER – TAHİRİLER – KARAHASANLAR.
DİLLİRGA İSMİNİN KÖKENİ
Dillirga adının kökeni ile ilgili en güçlü teori, Tillirga’dan geldiğine dairdir. Bizans imparatoru Konstantin’in (İstanbul’u kuran) annesi, Bizans Kraliçesi Helena, M.S 327 yılında Kutsal haç yolculuğu esnasında, Kudüs’ten ülkesine dönerken bölgenin meskun olmadığını görür ve Tilos Adası’na uğrayarak buradaki halka, o bölgeye yerleşmeleri konusunda çağrı yapar. Bunun üzerine pek çok Tiloslu’nun bölgeye yerleşmesi ile bölgeye “Tiloslular” anlamına gelen Tillirga adı verilmiştir. Zamanla Kıbrıs söyleyişiyle bölgenin adı “Dillirga” olmuştur. Dillirga ismi ile ilgili farklı şekillerde anlatılan teoriler de bulunmaktadır.
“DİLLİRGA’NIN TEPELERİ DENİZE BAKAR” Adeta bir marş gibi yıllardır hem Türkçe hem de Rumca olarak, dilden dile söylenerek günümüze kadar ulaşan Dillirga isimli anonim ezgi bu bölgenin bilinen bir diğer özelliğidir.
DİLLİRGA Köyleri : Kurutepe (Kserovunos) , Şirinköy (Varisha) , Bademliköy , Lutros , Ömerli (Galini) , Erenköy (Koççina) , Yeşilırmak (Limnidi) , Günebakan (Ammadies) , Süleymaniye (Selemani) Madenliköy , Yedidalga(Gambo), Yörükköy, Pirgo, Yağmuralan (Vroişa) , Mansura, Aytotoro , Alevga ve sınırları…
KURUTEPE KÖYLÜLERİNİN ANLATTIĞI İLGİNÇ BİR HİKAYE
Kurutepe’ye özellikle 1800 li yılların sonlarında yerleşim başlar. 1850 de ilk okul.1908 de ise okul ve camii inşaatı başlar 1910 da tamamlanır. Köylülerin anlatımına göre, masrafların karşılanması için Cikko manastırından borç alınır. Bir Pazar günü papaz Hristos Sofias köylülere bir teklif sunmak için Kurutepe’ye gelir. Onlardan, okul ve camii yapımı karşılıgında vermiş oldukları parayı bağışlayacaklarını, ancak bunun karşılığında Rum olmalarını ister. Bunu hazmedemeyen Yusuf Sipahi isimli köylü, meydandaki ağır bir taşı kaldırır gibi yaparak, kıçını papaza doğru dönerek yellenir. Papaz bunu hakaret kabul edip köyden ayrılır. Bir daha da geri gelmez. İngiliz İdaresi döneminde, özellikle 1930 lu yıllarda nüfus hızla çoğalır. Dönemin muhtarı Kusella, Girne kadısından köyün borcunu kapatmak için yardım ister. Bunu başarıp, Cikko Manastırına bu borcu öder. 1958 yılında TMT Gençlik kolu başkanı Celal Hordan, kuruluş adı Xerovouno olan köyün ismini Kurutepe olarak değiştirir.
KÖY NEDEN TERK EDİLDİ?
Korsan saldırılarına ya da bir başka değişle denizden gelecek saldırılara karşı korunmak maksadıyla, korunaklı yüksekçe bir tepe üzerine kurulan köydeki hayat, denize ve tarımsal alanlara yaklaşma isteğiyle sona erer.
1946 da birkaç aile bilahare 1949 da ve en son olarak da köyün asgeri bölge olmasından dolayı yüzlerce kişi Kurutepe’den, Yeşilırmağa yerleşir. Yüksekten aşağıya göç başlar. 1913 yılında Yusuf Mustafa Cefala, işine yakın olduğu için Yeşilırmak’a ilk yerleşen kişi olmuştur. Ardından Gurçço, üçüncü olaraksa ibrahim Ormancı, Kurutepe’den Yeşilırmağa göç eder. Günümüzde Yeşilırmak köyünün temelini, Kurutepe’den göç edenler oluşturmaktadır.
LİMNİDİ – YEŞİLIRMAK
Kuzey Kıbrıs’ın en batı ucunda yer alan, Yeşilırmak köyü (Limnidi), pek çok özelliği ve başka hiçbir yerde göremeyeceğiniz kendine özgü güzellikleri ile farkını hissettiriyor. Yeşilırmak denildiği zaman ilk akla gelen ürün, adına festival de düzenlenen çilek olsa da, çilek haricinde, köyde yetiştirilen birçok ürün bulunmaktadır. Zeytin, harup, kolakas, muz, narenciye, incir, yenidünya, erik, şeftali, üzüm en başta gelenlerdir. Bu listeden de anlaşılacağı gibi, Yeşilırmak’ta yetiştirilmeyen ürün yok gibidir. Köyün son derece verimli toprakları ve kaliteli su kaynakları buna olanak sağlar. Köylü alın terini akıtarak, tarıma elverişli topraklarda sabahın erken saatinden geç saatlere kadar çalışkanlığı ile sürekli olarak üretim yapıyor. Denizin mavi rengi, köyün yeşili ile birleşince seyrine doyum olmaz bir manzara ziyaretçilerini bekliyor. Yeşilırmak köyü, alternatif turizm gelişimi için oldukça zengin bir potansiyele sahiptir. Turizm’in yükselen trendi olan, çevre dostu turizm, özel ilgi turizmi ve kültür turizmi için adeta tüm güzellikler burada mevcuttur. Verimli toprakları, dağı, denizi, yeşili ve çevre dostu turizm yatırımları ile alternatif bir turizm kasabası olmaya adaydır.
Kurutepe köyünün de yer aldığı, Dillirga bölgesi, denizdir. Dağdır. Çalışkanlıktır. Üretimdir. Temiz havadır. Kültürlerin kaynaştığı, insanların özgür olmayı sevdiği, zaman zaman dilliro inatlarının tuttuğu, eşsiz bir coğrafyadır. Kurutepe köyünün, oluşturulacak yürüyüş parkuru ile birlikte, nostaljik bir köy olarak turizme kazandırılması, bölgeye değer katacaktır.
