Geçtiğimiz perşembe günü kullandığımız paranın ana yurdu Türkiye’de Para Kurulu toplantısında alınan karar gereği Türk lirası faizlerinde 200 baz puan artış oldu. Bu artış eksi reel faizi karşılayacak düzeyde olmadı. Ama Türkiye’de yapılan faiz oranı artışı KKTC’ye de yansıyacak ve faiz nisbetleri yükselecektir.
Kapitalist modelde ekonomi için faiz önemlidir. Faizin düşük veya yüksek olmasında ekonomik faaliyetler etkilenmektedir. Faizlerin piyasa koşullarında yüksekliği veya düşüklüğü yatırım faaliyetlerine direk etki etmektedir.
Kapitalist ekonomide üretim yapılabilmesi için dört üretim faktörünün birleşmesi gerekir. Bunlar;
A-Bireyin girişimciliği
B- Sermaye
C- Doğal Kaynaklar
D- Emek
Bu faktörler bir araya gelir ve üretim olur. Ortaya çıkan üretimden yukarıda bahsettiğimiz faktörler pay alır. Bu payların en önemli bir tanesi üretime konan sermayenin aldığı pay olan faizdir. Üretim amacıyla konacak olan sermaye ister kredi olarak kullanılsın ister öz kaynak olarak kullanılsın girişimci faiz hesabı yapar çünkü banka faiz gelirini hesaba katar. Yani alternatif maliyet hesabını yapar. Konan sermaye enflasyondan daha fazla bir kazanç elde etmek ister . Yani reel gelir elde etmek ister. Diğer üç faktör enflasyon karşısında korunuyor. Çünkü tüm faktörlerin bir arada olup üretimin devam etmesi sermayenin ülkede oluşan enflasyonun üzerinde kar etmesine bağlıdır. Yatırımcı eğer reel kar etmez ise bu yatırımı yapmaz. Yani sermayenin karşılığını reel olarak alması lazım. Kapitalist ekonomi bunu böyle emreder zaten.
Şimdi ülkemizde bir öz kaynağın yani sermayenin payı olan faizin enflasyon karşısındaki bugünkü durumuna göre bir ay vadeli TL nominal mevduat faizi ortalama %9 Faiz getirisi üzerinden de %15 stopaj kesintisi mevcut. Faiz getiri oranı %7,7’ye geliyor. Bu hesaplamayı yıllık yaptığımız zamanda oran çok değişmiyor. Aylık yapmamın sebebi ülkemizdeki birikimlerin büyük oranda aylık vadede olmasından dolayıdır .
KKTC’ de beklenen enflasyon %15 reel faizde %7,3 eksi yani reel faiz getirisi negatif olarak karşımıza çıkıyor. Bu faiz argümanında geçen perşembe günü TC Para Kurulu faizleri 200 baz puan artmış olmasına ve bizimde faiz artırımına gideceğimiz gerçeğine dayanarak eksi reel faiz ( Türk lirasında) devam etmektedir.
Burada esas kritik durum yıl sonu oluşacak olan enflasyondur. Eğer enflasyon bugünkü tahminle devam ederse hiçbir tasarruf sahibi bankaya Türk lirası mevduat ve iktisadi yatırım yapmaz. Bu durumda da döviz yatırımının cazibesi devam eder.
Böyle bir ekonomik ortamda sermaye sahibi girişimci reel kar elde etmeyeceği gerçeğiyle yatırım yapmaz reel faiz elde etmeyeceği gereğiyle de milli paraya güvenmez.
İçinde bulunduğumuz ortam maalesef durgunluk ortamıdır ve bu ortamın yaratılmasındaki unsurlardan iki ana etken enflasyon ve faizdir. Bunlar bizde mevcut.
