GASLIGHTING  OLABİLİR Mİ? - Havadis Gazetesi | Kıbrıs Haber
Perşembe, Mart 28, 2024
Köşe Yazarları

GASLIGHTING  OLABİLİR Mİ?

vildan esenyel

Hiç size şu tarz ifadelerle konuşan birileri oldu mu?

“Neden bahsediyorsun?” “Bunu söylemedim.” “Bu kadar hassas olma.” “Yanlış hatırlıyorsun.” “Dengesiz görünüyorsun.” “Bu kadar kişisel algılama.” “Böyle demek istemediğimi biliyorsun!”


Haklı olduğunuzdan emin olmanıza rağmen, olaylarla ilgili anılarınız sorgulandı mı? Veya önemli bir konuyu gündeme getirdiğinizde ya da kendinizi savunmaya çalıştığınızda, karşı taraf kontrolü sürdürmek için savunmaya ve hatta saldırıya geçip sizi hatalı göstermeye çalıştı mı?

Eğer öyleyse, “gaslighting” kurbanı olabilirsiniz.

Peki Gaslighting nedir?

Terim, kahramanın, kocasını yavaş yavaş delirdiğine ikna ettiği “Gaslight” adlı 1938 tarihli bir oyundan geliyor. Gaslighting, birinin başka birinin akıl sağlığını sorgulamak için psikolojik manipülasyon kullanması olarak adlandırılıyor. Psychology Today’e göre, gaslighting “bir kişinin daha fazla güç elde etmek için kurbanın gerçekliğini sorgulamasını sağlayan bir taktiktir.”

Gaslighting yapan kişi, gaslighting uygulanan kişiyi, olayın kendi versiyonunu sorgulamaya zorlayacak şekilde manipüle eder. Pek çok insan gaslighting’i zorbalık ve dışlama gibi diğer psikolojik saldırganlık ve istismar biçimleriyle karıştırsa da, gaslighting, diğer duygusal istismar türlerinden daha incelikli olabilen bir psikolojik istismar şeklidir. Yani, psikolojik olarak güvende hissetmenin tam tersidir.

Bu kişiler sizi kontrol etmek için öyle bir manipüle eder ki, siz kendi içgüdülerinizden şüphe etmeye başlayarak size söylenen her şeye inanmaya başlarsınız. Dolayısıyla, kısır bir manipülasyon, inkar, şüphe ve daha fazla manipülasyon döngüsü işlemeye başlar. En büyük sorun da, süre uzadıkça, onu durdurma olasılığınızın o kadar az olmasıdır. Sonunda, gerçekten deli ve haksız olan sizmişsiniz gibi hissedersiniz.

Gaslighting genellikle yakın ilişkiler söz konusu olduğunda ortaya çıksa da, birçok kişi fakında olmadan iş yerinde de böyle bir durumun kurbanı olabilir. Aslında, “İşyerinde Gaslighting” doğurabileceği sonuçlar açısından, bir arkadaşlık veya yakın ilişkide olduğu kadar tehlikelidir.

İşyerinde, bir çalışma arkadaşınız, üst yöneticiniz veya patronunuz, sizi kendi akıl sağlığınızı, hafızanızı veya algılarınızı sorgulama noktasına getirebilir. Bu kişiler, bunu, geçmiş olayları inkar ederek, duygularınızı küçümseyerek veya suçu kabul etmeniz için olayları yeniden ve farklı biçimde anlatarak yapabilirler. Genellikle, sizin kendinize olan güvensizliğinizi ve hassaslığınızı kullanarak bunu yaparlar.

Gaslighting yapan kişiler bazı ortak özellikleri paylaşma eğilimindedirler. En yaygın özellikleri; son derece manipülatif bir kişilik, düşük benlik değeri, sürekli olarak diğer insanların kusurlarına işaret ederek kendi güvensizliklerini örtbas etmeye çalışma, kendi tepkilerini iyi bir şekilde verecek güçleri olmadığından diğerlerini kontrol etme ihtiyacı ve narsistik eğilimler olabilir. Aslında bu özelliklerden de anlaşılacağı gibi tüm bunlar toksik liderliğin bir sonucudur.

Dr. Stephanie Sarkis, gaslighter’ların ayrıca çok usta yalancılar olduğuna dikkat çekiyor. İşin püf noktası, bunu o kadar cesurca yapıyorlar ki kurbanın kafası karışıyor. Gerçekten yüzüme karşı yalan mı söylendi? Yoksa sadece yanlış mı anladım? diyerek olayları sorgulamaya başlıyorlar. Bu durumun en kötü yanı ise, kavramın tanımı gereği, kendi deneyimlerini sorguladıkları için yardım istemeleri de zorlaşıyor.

Peki, işyerinde gaslighting kurbanı olduğunuzdan nasıl emin olabilirsiniz?

Gaslighting uygulayan kişiler yavaş ve sinsi çalışarak sizi dengesiz tutmaya çalışırlar. İş yerinde gaslighting yapıldığının bir numaralı işareti, kendi gerçekliğinizi sorgulamanıza neden olan ısrarcı davranıştır. Bu tür işyeri tacizini tanımlamanın ve bunlarla yüzleşmenin anahtarı, zaman içinde tekrarlanan kalıpları not almak ve gözlerinizi açık tutmaktır.

Performansınız hakkında sürekli olumsuz açıklamalar mı duyuyorsunuz? Herkesin önünde hakkınızda olumsuz şeylerler mi söyleniyor? Kendiniz hakkında gerçek olmayan dedikodular mı duyuyorsunuz? Duygularınız, çabalarınız veya algılarınız küçümseniyor mu? İşinizle ilgili veya gerekli olan toplantı veya etkinliklerden dışlanıyor musunuz?

Bu kişiler, size bir gün başka, diğer bir gün bambaşka bir şey söyleyerek küçük ve gereksiz konularda bile apaçık yalanlar söylerler ve kafanızı karıştırırlar.  Sizden zaman kazanmak için vaatler kullanırlar, ancak uygulama zamanı geldiğinde cayarlar ve ilk başta verdikleri sözü inkar edip yükümlülüklerinden kurtulurlar. Böylece olayların doğru versiyonundan şüphe duymanızı sağlarlar.

Gerçekte henüz başlamamış olsalar bile her sorduğunuzda sizin için bir şey üzerinde çalıştıklarını ve neredeyse bitirdiklerini söylerler.  Size yardımcı oluyorlarmış gibi yaparlar. Muhtemelen sizi, işin o kadar da önemli veya acil olmadığına ya da onlara çok fazla baskı uyguladığınıza ikna edeceklerdir. Siz ise gaslighting kurbanı olduğunuzu anlayamadan, yanıldığınıza inanmaya bile başlayabilirsiniz.

Bu tarz kişilerle yüzleşemezsiniz ya da onlara meydan okuyamazsınız. Çünkü, yanlış yaptıklarının kanıtlanmasından hoşlanmazlar ve hemen daha fazla saldırı ile savunmaya geçerler. Hatta, sizin esnek olmadığınızı, mantıksız davrandığınızı, aşırı tepki verdiğinizi söyleyerek durumu tersine bile çevirebilirler. Sizi suçlu hissettirerek sadece duygularınızı reddetmekle kalmaz, aynı zamanda davranışları için kendi sorumluluklarını da saptırırlar.

Normal şartlar altında, sadece istifa ederdiniz, değil mi? Ancak bu kişiler, herkesin bir kırılma noktası olduğunu fark ederler ve bu noktaya ulaştığınızda size olumlu destek vererek tekrar kendilerine çekerler. Hiç ummadığınız bir anda, hatta gereksiz bir durumda, sizi onlardan ayrılmaktan alıkoymaya yetecek kadar övgüde bulunabilirler. Çünkü onların amacı genellikle sizi kontrol altında tutmaktır, sizi tamamen yok etmek değil. Bu teşvik edici davranış, kafa karışıklığına rağmen kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlar.

Gücünüzü geri almak ve toksik davranışlara karşı durmak için, yapmanız gereken bu kalıplaşmış davranışlara dikkat etmektir çünkü bir anlık kendinden şüphe duyma veya dışlanma genellikle bir sorun olmayabilir.  Bu gibi olayları diğer eylemlerinin ışığında değerlendirmek akıllıca olur. Bazı tekil olaylar hala zehirli bir ortam yaratılmasına katkıda bulunsa da, gaslighting olmayabilir.  Yukarıdaki işaretlerden ne kadar çok görürseniz, gaslighting’e maruz kalma olasılığınız o kadar var demektir.

Anlaşılacağı üzere, sürekli korku ve endişe içinde yaşamınıza neden olan, bu zorbalık türü zihinsel sağlığınız için hiç de iyi değildir ve kabul de edilemez. Çünkü kendi duygularınıza, performansınıza hiç bir zaman güvenemeyeceksinizdir. Sizin üzerinizdeki bu büyük yük, sadece sizin için değil kurumun performansı için de hiç iyi sonuçlar doğurmayacaktır.

Tabii ki, böyle karmaşık ve benzersiz durumlardan kaynaklanarak ortaya çıkan bu davranışları belirlemek, adlandırmak ve onlarla uğraşmak her zaman kolay olmayabilir. Çoğu zaman bunu yapan kişi bile narsist özellikleri sebebiyle bunu yaptığını ya da bu davranışının sonuçlarının farkında olmayabilir.

Bununla birlikte, “farkındalık”, kontrolü geri alma ve hayatınızdaki böyle bir kişiye, karşı durma konusunda kendinizi güçlü hissetmenizi sağlayabilir. Kendinizi sorgulamak, üzgün ve dengesiz hissetmek yerine kendiniz için ayağa kalkmak ve oyunlarının bir parçası olmayacağınızı bildirmek için kesinlikle hakkınız var. Kurban olmaya devam etmek yerine, sezgilerinizle yeniden bağlantı kurarak hak etmediğiniz bir taciz biçimini yaşadığınızı farketmelisiniz.

Kendinizi ne kadar kararsız ve güvensiz hissederseniz, ne kadar fazla kişisel algılarsanız, onların tuhaflıklarına karşı o kadar savunmasız olursunuz. Zaten, sizi manipüle edebilmek için, duygusal olarak kararsız ve çabuk öfkelenen biri gibi görünmenizi istiyorlar. Sizi kızdırmalarına izin vermemek için elinizden geleni yaparak sakin kalmanın yolunu bulmalısınız. Onların ima ettiği gibi duyarlılık olumsuz bir özellik değildir. Kendi ihtiyaçlarınıza ve çevrenizdeki diğer kişilerin ihtiyaçlarına karşı duyarlı ve “hassas” biri olmak iyidir.

O yüzden eğer kendinizi gerçeklik algınızdan sürekli şüphe ederken buluyorsunuz bir durun ve düşünün. Gaslighting, onaylanma arzumuz, terk edilme ve reddedilme korkumuz ile beslenerek onları memnun etme arzusuna dönüşür. Bu nedenle, içinde bulunduğunuz ağı tanıyın ve bu ağı yırtıp kendinizi kurtarın. Oyunun bir parçası olmayın. Sorunun sizin yetkinliğiniz değil, gaslighting olduğunu kendinize hatırlatın.

Unutmayın, akıl sağlığınız ve öz değeriniz bir maaştan veya bir başkasının onayından daha değerlidir.

 

Tepki göster
Bayıldım
0
Bayıldım
Huzurlu
0
Huzurlu
Hahaha
0
Hahaha
Üzüldüm
0
Üzüldüm
Hayran Kaldım
0
Hayran Kaldım
Facia
1
Facia
Web tasarım ve geliştirme : Baba Bilgisayar