Her bütçe dönemi olduğu gibi bu dönem de bütçe açılış konuşmalarında, bütçedeki en büyük sorun kamu çalışanlarının almış olduğu ek mesai ücretleriymiş gibi gösterilmeye çalışıldı ve yine her zaman olduğu gibi basınımız bunu ön plana çıkardı.
Peki rakamlara baktığımız zaman bütçe açısından gerçekten ek mesaiye ön görülen ve ödenen ücretler söylendiği gibi bir sorun mu teşkil ediyor ?
Bütçemizin sorunu ek mesai ücretleri mi yoksa bu bir softa şaşırtması mı ?
Gelin birlikte rakamlar ile bunu inceleyelim.
Kasım sonu itibariyle 2020 Tadil Bütçesine baktığımız zaman personel giderlerinin 2 Milyar 704 Milyon 318 Bin TL olduğunu görmekteyiz.
Bunun alt kalemlerine baktığımızda Maaş/Ücret ödeneğinin 2 Milyar 594 Milyon 141 Bin TL, Ek Mesai ödeneğinin ise 110 Milyon 176 Bin 535 Bin TL olduğunu görmekteyiz.
2020 Tadil bütçesine göre bu rakamları dikkate aldığımız zaman personel giderleri içerisinde yer alan maaş/ücret ödeneğinin 2020 tadil bütçesinin giderlerinin %27.67’sini oluşturduğunu görmekteyiz.
Buna karşın ek mesai ödeneğinin 2020 tadil bütçesi giderlerindeki oranı ise %1.18 dir. Aynı zamanda ek mesai ödeneğinin maaşlara/ücretlere oranı ise yani ek mesaiye ödenen miktarın ödenen maaşlara oranı %4.25’dir.
Yani bütçenin en büyük sorunu ek mesai ücretleri gibi gösterilen ödenek miktarı toplam bütçe giderlerinin %1.18’idir.
Tabii ki ek mesai uygulaması azaltılması gerekiyorsa azaltılmalıdır, elzem olmayan yerlerde ek mesai verilmemelidir.
Peki gerçekler böyle mi ?
Ödenen ek mesai ödenekleri ağırlıklı olarak hangi alana ödenmektedir ?
Bu alanlardan fedakarlık yapılması mümkün müdür ?
Gelin bunu da birlikte inceleyelim.
2020 Tadil Bütçesine baktığımız zaman özellikle bu dönemde tartışma bile kaldırmayacak şekilde, canla başla görevlerini yerine getiren ve hizmetlerine hayati derecede önem duyduğumuz Sağlık Bakanlığı bünyesinde çalışanlara ödenen ek mesai (Doktorların nöbet ödeneği de dahil) 27 Milyon 740 Bin TL’dir.
Yani 2020 tadil bütçesi toplam ek mesai giderlerinin %25.17’si Sağlık Bakanlığı personeline ödenmektedir.
Yine aynı şekilde ihtiyaçlarına elzem derecede ihtiyaç duyduğumuz Polis Teşkilatına ödenen ek mesai toplamı 7 Milyon 893 Bin 402 TL olup bu rakam toplam ek mesai giderlerinin %7.16’sını oluşturmaktadır.
Olmazsa olmaz iki kamu hizmetine ödenen ek mesai ücretleri, toplam ek mesai giderlerinin %32.33’ünü oluşturmaktadır.
Diğer taraftan Maliye Bakanlığı’na yani bütçeye külfet getirmeyecek şekilde Gümrük Çalışanlarının ek mesai ücretleri, bilindiği üzere malını mesai sonrası çıkarmak isteyen tüccar tarafından Maliye Bakanlığı’na yatırılmaktadır.
Bu nokta Gümrük Çalışanlarına, bütçeye külfet olmayacak şekilde ödenen ek mesai ücreti 2020 tadil bütçesine göre 3 Milyon 962 Bin 996 TL’dir. Yani toplam ek mesai giderlerinin %3.6’sıdır.
Tüm bu bilgiler ışığında elzem yerlerdeki çalışanlar ile bütçeye maliyet getirmeyen yerlerdeki ek mesai ödemelerini çıkarırsak geriye kalan 19 Bakanlık, Daire ve Bağımsız Kuruluşlara yapılan ek mesai ödemeleri genel bütçe giderlerinin %0.75’ini oluşturmaktadır.
Bir kez daha belirtmek isterim ki elbette ek mesai konusunda bir planlama yapılması gerekiyorsa yapılmalıdır buna da kimsenin itirazı olmaz.
Sorun ek mesai ödemelerinin bütçenin en büyük gider kalemi, bütçenin açık verme nedeni olarak lanse edilmesi ve bu alanda çalışanların anlamsızca hedef gösterilmesidir ki bütçe gerçekleşme rakamları bunun bir manipülasyon olduğunu bize göstermektedir.
Hükümet bugün, ek mesai ödemelerine gösterdiği hassasiyeti liyakatsız ve partizanca alınan istihdamların engellenmesine harcasa inanın ki bütçe giderleri açısından daha hayırlı olacaktır.
