Çoğumuzun bilmediği ama öğrenmesi gerektiği bir hastalik; Leishmania - Havadis Gazetesi | Kıbrıs Haber
Salı, Mart 19, 2024
Köşe Yazarları

Çoğumuzun bilmediği ama öğrenmesi gerektiği bir hastalik; Leishmania

Kemal TunalıKemal Tunalı

LEİSHMANİA NEDİR?

Leishmaniasis ( Şark Çıbanı), hala dünyanın en fazla göz ardı edilen hastalıkları arasındadır ve başta gelişmekte ülkeler olmak üzere, toplumun en fakir kesimlerini etkilemektedir. Dünyada bugün, 350 milyon insan leishmaniasis riski altında yaşamakta ve yılda yaklaşık 2 milyon yeni vaka kayıtlara geçmektedir. Son 10 yılda, leishmaniasisin teşhisi, tedavisi ve önlenmesinde büyük bilimsel atılımlar yapılmış ve tedavide/korumada anahtar rol oynayan ilaçların fiyatları makul seviyeye çekilmiştir. Bu gelişmeler, sürdürülebilir ulusal ve bölgesel kontrol programlarının uygulanmasını kolaylaştırmış olsa da tam anlamıyla hayata geçirilmiş kontrol programları hala yoktur ve dünya çapında leishmaniasis kaynaklı mortalite ve morbidite, endişe verici bir artış eğilimi göstermektedir.

Canin leishmaniasis, Leishmania cinsinin protozoon parazitlerinin neden olduğu ciddi bir zoonotik hastalıktır. Hastalık belirtileri karmaşıktır. Etken bir köpeğe bulaştıktan sonra hastalık oluşturma prosesi, hastanın genetik geçmişi ve bağışıklık yanıtı gibi çok çeşitli faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterir. Subklinik olarak etkilenen köpekleri klinik belirti gösteren köpeklerden ayırmak önemlidir. Enfeksiyon, duyarlı olan hayvanlarda birçok bölgeye yayılım gösterebilir (ör., deri, lenfatik ve hematopoetik organlar). İleriki aşamalarda, çeşitli organlar ve sistemler (ör., böbrek, karaciğer, eklemler, GI sistem) etkilenebilir. Çoklu organ yetmezlikleri tanıyı zorlaştırır ve tedaviyi neredeyse olanaksız kılar.


 

SEMPTOMLAR

 

Bilindiği üzere, vektör tatarcığın kan emdiği yerden etkenin promastigot formları vücuda girer ve makrofajlar tarafından fagosite edilmesiyle amastigot forma dönüşür. Bir promastigot, bir köpeğin derisine yerleştikten sonra enfeksiyon farklı yollarla devam edebilir. Bazen doğuştan gelen bağışıklık sistemi devreye girip, patojeni hızlı bir şekilde lokal olarak yok eder. Ama vakaların çoğunda yayılan enfeksiyon, spesifik immun yanıt oluşmasına sebep olur. Edinilmiş bağışıklık sisteminde Th1 yanıtı gösteren hayvanlarda makrofajların aktivasyonu ile parazitler yok edilir. Ama aksine, Th2 yanıtı gelişen hayvanlarda IgG-I ve IgG-II’nin predominant olduğu durumda, enfeksiyon kontrol altına alınamaz; lenfoid organlarda, ciltte, müköz membranlarda ve gözde sayısız klinik belirti meydana gelir ve semptomlar çoğunlukla bir arada bulunur. Yanıtın tipine bağlı olarak ya klinik semptomlar gösteren bir hastalık ya da hiçbir semptom göstermeyen, kontrolsüz yayılan bir enfeksiyon meydana gelebilir. Etken ile karşılaşan bir hayvanda hangi immun yanıtın oluşabileceği tam olarak bilinmemektedir ama büyük ihtimalle genetik faktörlerin de önemi vardır. Bazı köpek ırklarda leishmaniasis hiç gözükmezken (ör., Ibizan Hound), bazı ırklar hastalığa daha yatkındır. Predispoze ırklara örnek olarak; Boxer, Cocker Spaniel, Rottweiler ve Alman Çoban Köpeğini verebiliriz.

 

 ÜLKEMİZDE GÖRÜLME ORANI

 

Girne, Alsancak, Lapta, Kormacit, Akdeniz, Karpaz gibi kıyı şeritleri en riskli bölgeler arasındadır ancak köpek nakilleri sayesinde Lefkoşa, Mağusa, Güzelyurt ve adanın hemen hemen her bölgesinde hastalığın çıkma ihtimali vardır.

 

 

LEİSHMANİA HASTALIĞININ ÖNEMİ

 

Hayvanlardan insanlara geçen bir hastalık olmasından dolayı, leishmania göz ardı edilebilecek bir hastalık değildir. İnsan sağlığına tehlikesinden ayrı olarak, köpekleriniz için çok ciddi bir hastalık olması açısından da göz ardı edilmemelidir. Tedavi edilen köpeklerde hastalık taşıyıcı olarak kalacağından dolayı köpeğinizin çevresindeki bütün köpekler için tehlike arz etmektedir. Tedavisi çok zor ve meşakatli bir hastalıktır, hastalığın ilerlemesine ve evresine göre uyutma önerilebilir.

LEİSHMANİA’DAN KORUNMA

 

Leishmaniasiste en önemli nokta profilaksidir ve bu da Enfeksiyondan kaçınma (vektör profilaksisi) ile mümkündür.

Enfeksiyondan kaçınma Leishmania’dan korunmanın ana hattını oluşturur. Bu kullanılan dış parazit ilacının öldürücü etkisi yanı sıra kovucu etkisi olması da gerekmektedir. Kovucu etki sayesinde tatarcık sinekleri ısırmadan ve hastalık bulaşmadan bertaraf edilir.

Ayrıca köpeğiniz için tasarlanmış ve boynuna takabileceğiniz Leishmania tasmaları ile de hastalıktan korunmayı sağlayabilirsiniz. Özellikle yukarda bahsedilen bölgelerde yaşıyorsanız köpeğiniz risk altındadır ve hastalık bulaşmadan önleminizi almanızı tavsiye ediyorum.

Herkese mutlu ve sağlıklı bir haftasonu dilerim.

 

 

Tepki göster
Bayıldım
0
Bayıldım
Huzurlu
0
Huzurlu
Hahaha
0
Hahaha
Üzüldüm
0
Üzüldüm
Hayran Kaldım
0
Hayran Kaldım
Facia
0
Facia
Web tasarım ve geliştirme : Baba Bilgisayar