Cenevre zirvesinin birinci gününde taraflar temel konulardaki pozisyonlarını korudu. Karşı taraftan açılım bekledi. İstenen ilerleme sağlanamadı
GARANTİLERDE UÇURUM: Garantiler konusunda taraflar arasında uçurum var. Türk tarafı çözümle birlikte 15 yıl sonunda garantilerin yeniden görüşülmesini istiyor. Anastasiadis, 10 yıl içinde adada tek Türk askeri kalmayacak şekilde bir uzlaşının peşinde
FARKLI GÖRÜŞLER: Sadece Türk ve Rum tarafı değil, Türkiye ve Yunanistan da garantiler konusunda farklı düşünüyor. Yunan tarafı hemen garanti haklarından vazgeçerek, Yunan alayını geri çekmeye hazır. Türkiye ise asker sayısını azaltmaya sıcak baksa da garantörlük haklarından vazgeçmeye sıcak bakmıyor
ANASTASİADİS KARARLI: Cenevre’de süreç mülkiyet ve yönetim-güç paylaşımı başlığında tıkandı. Mülkiyette tatmin etmeyen ilerleme sağlansa da Rum heyeti dönüşümlü başkanlık konusunda adım atmadı. Anastasiadis, garanti başlığında istediğini almadan dönüşümlü başkanlık konusunda açılım yapmamakta kararlı
EİDE ÇABALIYOR: BM Genel Sekreteri Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Eide, dün planlanan görüşmelerin dışında, ayrı ayrı liderlerle bir araya geldi. Eide, mülkiyet ve yönetim-güç paylaşımı başlıklarında “tatmin edici” ilerleme sağlanması halinde, beşli konferansta çözüme daha yakın olunacağı konusunda iki lideri de ikna etmek için yoğun çaba harcıyor
Cenevre- HAVADİS ÖZEL
Kıbrıs sorununa çözüm bulunmak amacıyla başlayan görüşmelerde liderler dün önce mülkiyet ardından da yoğun bir şekilde Yönetim ve Güç Paylaşımı başlıklarını ele aldı.
Mülkiyette özellikle 1974 öncesinde bırakılan malların hangi şekilde eski ya da yeni sahiplerine kalacağı, Yönetim ve Güç Paylaşımı başlığında ise siyasi eşitlik ve buna bağlı olarak dönüşümlü başkanlık konusunda yoğun bir diplomatik temas yapıldı.
Havadis’in güvenilir kaynaklardan derlediği bilgilere göre, her iki konuda da beklenen yakınlaşma sağlanamadı.
Rum liderliğinin özellikle dönüşümlü başkanlık konusunda “evet” dememek için ısrarlı olduğu ve konuyu “garantilerle ilişkilendirmek” için çaba harcadığı öğrenildi. Türk tarafının ise siyasi eşitlik ve buna bağlı olarak dönüşümlü başkanlık konusunda ısrarlı olduğu ve geri adım atmadığı gelen haberler arasında.
Bu arada BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışma Espen Barth Eide’nin Yönetim ve Güç Paylaşımı başlığı altında var olan görüş ayrılıklarının giderilebilmesi için yoğun bir çaba harcadığı ancak tarafları ortak bir noktada buluşturamadığı belirtildi.
Garantilerde görüşler çok farklı
Cenevre’deki görüşmelerin ilk gününde daha önce Kıbrıs’ta da yapıldığı formatta güvenlik ve garantiler konusunda liderler arasında fikir eksersizi yapıldı. Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile Rum Lider Anastasiadis arasındaki fikir eksersizinde aralarındaki görüş ayrılıklarının giderilebileceğine dair bir işaret ortaya çıkmadı.
Anastasiadis, garantiler konusunda 10 yılı geçmeyecek bir sürede, Türkiye’nin garantörlüğünün sona ermesi ve adada tek bir Türkiye askerinin kalmamasını talep ediyor.
Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ise, kesin bir tarih konmamasını ve garantörlük konusunda 15 yıl sonra oluşacak duruma göre bir değerlendirme yapılmasını öneriyor.
Yunanistan 1960 anayasasından kaynaklanan garantörlük hakkından vazgeçmek istediğini daha önce açıklamıştı. Türkiye ise, güven ortamı sağlanmadan garantörlüğü tartışmaya açmak istemiyor. Asker sayısının azaltılması konusunda katı bir tutumu olmayan Türkiye, garantörlük haklarının tamamından vazgeçmeye ise kapıyı kapadı.
Konuyu tartışmaya açmayı kabul eden Türkiye, “her iki tarafın da kendisini güven içerisinde hissedeceği bir garantörlük sistemine” ulaşılabileceğini vurguluyor. Garantilerin ele alınacağı ve 12 Ocak Perşembe günü başlaması öngörülen beşli konferansın başarısı Cenevre’de 9-11 Ocak tarihlerinde yapılacak görüşmelerin başarısına bağlı olacak.
Mülkiyette tatmin edici ilerleme yok
Mülkiyet başlığında devam eden müzakerelerde az da olsa ilerlenme sağlansa da, özellikle Türk tarafını tatmin edecek bir ilerleme sağlanamadı. Rum tarafının bu konuyu da son aşamaya taşıyıp garantilerle bağlantılı bir şekilde ele alma eğilimi öne çıkıyor. Bu arada bulunacak çözümün finansmanı konusunda IMF ve Dünya Bankası’ndan uzmanların mülkiyet konusunda yapılacak çalışmalara davet edilmesi kararı alındı.
Nami bilgilendirdi
Cenevre’de devam etmekte olan müzakereleri yerinde izlemek üzere Cenevre’ye gelen CTP, DP ve TDP başkanları ve heyetleri ile Dışişleri Bakanlığı delegasyonu ve eski müzakereciler gelişmelerle ilgili müzakereci Özdil Nami tarafından bilgilendirildi.
Dün akşam saatlerinde yer alan bilgilendirme toplantısında, Nami, kendisine yöneltilen soruları da yanıtladı.
Nami toplantıda verdiği bilgide, Rum pozisyonunda değişim olmadığı ve dönüşümlü başkanlık ile karar alma mekanizmalarında etkin katılım konusunda ciddi bir uçurum bulunduğunu ifade etti.
Eide’den özel çaba
Planlanan görüşme dışında Eide, özellikle dönüşümlü başkanlık konusunda liderlerle yoğun görüşmeler yaptı.
Eide, liderlerin dün başlayan görüşmelerde Yönetim ve Güç Paylaşımı başlığı altında özellikle siyasi eşitlik ve buna bağlı olarak dönüşümlü başkanlık konusunda ortak bir noktada buluşabilmeleri için gün boyu uğraştı. Eide’nin bugün de bu konuda bir ilerleme sağlamak için yoğun çaba harcamaya devam edeceği belirtildi.
12 Ocak’ta başlayacak konferans öncesinde, dört başlıkta ciddi yakınlaşmalar sağlanmasını isteyen Eide, bunun garantiler konusuna da pozitif yansıyacağına inanıyor. Eide beşli konferansın başarılı olmasını ilk beş konu başlığında sağlanacak ilerlemelerle doğrudan ilişkili olduğunu dün düzenlediği basın toplantısında da ısrarla vurguladı.
Anastasiadis aynı noktada
Rum Lider Anastasiadis ve ekibi, garantiler konusunda ilerleme sağlanmadan, yönetim ve güç paylaşımı içerisinde yer alan dönüşümlü başkanlık ve mülkiyet konusunda katı bir tutum sergilemeye devam ediyor.
Bu tavır, ilk gün sonunda tarafların bugüne kadar üzerinde uzlaşma sağlanamayan konularda yakınlaşma sağlamasına da engel oldu.
Mont Pelerin zirvesi ve sonrasında adada devam eden görüşmelerde mülkiyet ve yönetim-güç paylaşımı konularında açılım yapmayan Rum heyet, Cenevre’de de aynı tutumunu sürdürüyor. Bu tutum görüşmelerde ciddi sıkıntılara neden oluyor.
Başbakan henüz gelmedi
Cenevre’de olması beklenen Başbakan Hüseyin Özgürgün dün itibarıyla henüz Cenevre’ye ulaşamadı.
Başbakan Yardımcısı Serdar Denktaş ve Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu ise Cenevre’de.
Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu bir gün gecikme ile Cenevre’ye ulaşırken, heyeti içerisinde yer alan eski müzakereciler Ergün Olgun ve Osman Ertuğ ise vaktinde Cenevre’de oldu.
Ortak otel
Daha önce BM tarafından yapılan organizasyonla İntercontinental otelde kalması beklenen Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, KKTC’den gelen heyetin kaldığı başka bir oteli tercih etti.
Dün sabah kahvaltısında da Başbakan Yardımcısı Serdar Denktaş, ana muhalefet lideri Tufan Erhürman ve TDP Genel Başkanı Cemal Özyiğit ile bir araya gelen Mustafa Akıncı, benzer görüşmelere bugün de devam edecek.
Akıncı, dün akşam gerçekleştirilen heyetler arası akşam yemeğine de KKTC’li bakan ve muhalefet liderleri ile birlikte katıldı.
