İlaç skandalı ile ilgili dün yine yazmıştım. Hızımı alamadım. Bugün yine yazıyorum. Bu beceriksizlik ve basiretsizlik artık son bulmalı.
2014 yılında, Uzm. Ecz. Mertdoğan SOYALAN, Doç. Dr. Hale Zerrin TOKLU, Prof. Dr. Şahan SAYGI ve Prof. Dr. Rümeysa DEMİRDAMAR’ın birlikte yayınladıkları; “KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ’NİN 2007 – 2012 YILLARI ARASINDAKİ İLAÇ KULLANIM PROFİLİ VE İLAÇ HARCAMASI” isimli çalışmaları kayda değerdir.
Araştırmayı yapanlardan Uzm. Ecz. Mertdoğan Soyalan da ilgili dairede müdürlük yapmıştır. Araştırma bulgularını ne kadar uygulayıp uygulamadığı elbette bu yazının konusu değildir.
Önemli olan ve benim esasen vurgulamak istediğim; iş işten geçtikten sonra ve şimdi yapılmakta olan bütün bu boş konuşmaların, Amerika’yı yeniden keşfetme çalışmalarının, anlamsız olduğu ve bu araştırmada her türlü çözüm önerisinin fazlasıyla var olduğu gerçeğidir.
Çalışma 148 sayfadan oluşmaktadır. Ben bütününü okudum. Okumak isteyenler bu linke müracaat edebilirler: http://www.kteb.org/books/kktc-ilac_profili-2016-kapakli.pdf
Vakti olmayanların, sadece sonuç bölümünü okuması halinde bile anlaşılacaktır ki; her derde deva bulmak kolaylıkla mümkündür. Müsteşarı, müdürleri, memurları, kısaca hangisinin boş vakti olursa, bu kısımı, Sağlık Bakanı’na okuyup özetlerler ise sorun çabucak çözülecek ve bir kez daha böyle bir skandal, sorumsuzluk, görevi kötüye kullanma veya ihmal durumu, tekrar etmeyecektir. Sonuç bölümünden çok kısa bir alıntı var aşağıda;
“… Kamudaki ilaç harcamalarındaki artışın, sağlık servislerinde henüz otomasyon sistemine geçilmemiş olması, kişilerin ilaç sarfiyatının denetlenememesi, doktor ve reçeteye erişmedeki kolaylık ve kronik hastalıklarda iki aylık ilaç temin edilebilmesi nedeniyle kişilerin evlerinde ilacı stoklama yoluna gitmesi ayrıca kamuda değişik branşta doktorlara muayene olunması ve her doktorun değişik ilaç reçeteleme alışkanlıkları nedeniyle bazı ilaçların kullanılmadan atılması, özeldeki ilaç harcamalarındaki artışın ise bireylerin reçetesiz ilaca kolay ulaşabilmesi diğer bir nedende sağlık servislerinde kullanılan ilaçları düzenleyen listenin 2004 yılından beri revize edilmemiş olması ve yenilikçi ilaçların listede yer almamış olması nedeniyle bazı doktorların tedavilerini yeni ilaçlara göre düzenlemesi sonucu kişilerin ilaçlarını cepten harcama yaparak özelden karşılamasından kaynaklanmaktadır. Bu harcamalar göz önüne alındığı zaman ayrıca ilaçların akılcı kullanılıp kullanılmadığının da sorgulanmasının gerekliliği ortaya çıkmaktadır.
Bu çalışma neticesi ortaya çıkan sonuçlar doğrultusunda oluşturulan aşağıdaki önerilerin sağlık politikasına yön verenlerin ülkenin kısıtlı bütçe olanaklarını en akılcı bir şekilde kullanılması yönünde oluşturacakları sağlık ve ilaç politikalarını belirlemesinde olumlu katkı koyacağını ümit ederiz.
Bunlar;
- Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği şekilde “Ulusal Temel İlaç Listesi”nin hazırlanarak yürürlüğe konması.
- Orta ve uzun dönemde KKTC’nin ulusal ilaç politikasının oluşturularak yürürlüğe konması.
- Ülkede tarihi geçmiş ve/veya toplatılmış ilaç ve ilaç hammaddelerinin imhası için gerekli yasal düzenlemelerin gözden geçirilerek eksiklerinin giderilmesi ve imha tesislerinin oluşturulması.
- İlaçların akılcı kullanımı ile ilgili bilgilendirme ve eğitim çalışmalarının hazırlanarak ve bu yönde gerekli düzenlemeleri yaparak yürürlüğe konması.
- Tüm dünyada ilaç harcamalarının kontrolü amacıyla farklı yöntemler ön plana çıkmaktadır. Ancak bunlardan öne çıkan aşağıda belirtilen uygulamaların ülkemizde yürürlüğe konması ile ilaç harcamaları kontrol altına alınabilir.
- Akılcı ilaç kullanımı
- Reçete yazımı ile ilgili düzenlemeler
- Önleyici ve koruyucu tedaviye yönelik bilinçlendirme
- Jenerik ilaç kullanımının teşviki …”
Evet, yukarıda sayılanlardan hangisini yapmak zor?
Yeter ki; oy devşirme çalışmalarından, partizanlıktan, popülizmden, eş dost ahbap kayırmacılığından, kıyakçılıktan, ihale yandaşlığından, koltuk sevdasından, başınızı bir an olsun kaldırıp, asli görevlerinize odaklanasınız!
Sağlık Bakanı’nın ilk icraatı; bu ilaç skandalının hesabını sormak olmalı!
