Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ) Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu İlk ve Acil Yardım Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Semra Aslay ilk yardımın önemine dikkat çekerek, detaylı bilgiler aktardı.
Aslay, “1859 yılında Solferino savaşındaki acılara tanık olan Henry Dunant, acil durumlarda gerekli ilaç ve medikal cihazları içinde barındıran seyyar hastaneler inşa etti. O’nun anılarından ilham alınarak 1863 yılında kurulan Uluslararası Kızılhaç Cemiyeti, zaman içinde ilk yardım ve acil yardım konusundaki farkındalığı arttırmak gerektiğine inanarak 2000 yılında geldiğinde tüm dünyada eylül ayının ikinci Cumartesini “İlk Yardım Günü” olarak kutlanmasını kabul etti. 2003 yılından itibaren ise Türkiye ve KKTC ile beraber toplamda 188 ülke aynı anda bugünü kutlamaktadır” dedi.
“İlk yardım, herhangi bir yaralanma veya hastalık durumunda acil sağlık ekipleri gelinceye kadar yapılan müdahalelelerin bütünüdür. Bu yüzden de geniş bir yelpazeye sahiptir. Tüm dünyada her yıl milyonlarca insan acil sağlık hizmetini zamanında alamadığı için istenmeyen sonuçlara maruz kalmaktadır” diyen Aslay, bunun da kalıcı sakatlık veya ölümle bile sonuçlanabilen milyonlarca ilk yardım vakası anlamına gelmekte olduğunu belirtti.
Aslay, “Zamanında ve doğru uygulanan ilk yardımı sadece hayat kurtarmak olarak düşünmemek gerekir. Beraberinde acil yanıt sistemini aktive ederek en kısa sürede kazazede veya yaralıya uygulanacak basit ilk yardım kuralları ile kazazadenin ömrünün geri kalanındaki hayat kalitesini de yükseltmiş oluruz” diyerek, bu aşamada dikkat edilmesi gerekenin, hangi durumlarda ilk yardım uygulanması gerektiği ve basitçe tarif edilecek olursa bireyin normal günlük hayatını etkileyen, sağlığını bozan, hayatını bazen tehlike altına alabilen her türlü durumda ilk yardımın uygulanmasının gerekliğine dikkat çekti.
“Bu bağlamda esas sorun ilk yardım uygulama gereken durumların çeşitliliğidir. İşte bu aşamada dikkate alınması gereken tüm dünyada eş zamanlı kullanılacak kılavuzların olması gerektiğidir. Nitekim hem ILCOR (Uluslararası Resusitasyon Cemiyeti) hem de AHA (Amerikan Kalp Cemiyeti) daha öncesinde farklı kulavuzlar uygulamaktansa bir bütünlük sağlanması amacıyla 2012 yılından beri uygulanması gereken ilk yardım kurallarını ortak standardize etmişlerdir” diyen Aslay, Uluslararası İlk yardım kılavuzuna göre; temel olarak ilk yardım uygulayacak olan kişinin basit insan anatomisi bilme, hastanın bilincini değerlendirebilme, nabız-solunum- dolaşımın varlığını ispat edebilme, tehlike anında kazazedeyi uygun şekilde taşıyabilme, acil yanıt sistemini aktive edebilme gibi becerilere sahip olabilmesi için gerekli eğitimi alması gerekmekte olduğunu söyledi.
Toplumun her kesiminden insan, eğitimle desteklenerek ilk yardımcı olabilir
Aslay, “İlk yardım uygulayabilmek için sağlık personeli olmaya gerek yoktur. Toplumun her kesiminden insan, eğitimle desteklenerek ilk yardımcı olabilir. Tehlike anında kişinin ağız kontrolünü yaparak hava yolunun açık olup olmadığını, kulağını kurbanın ağzına yaklaştırarak solunumun varlığı, boynundaki şah damarına tek taraflı hafifçe basarak nabzının atıp atmadığını kontrol edilebilir. Sonraki aşamada amaç uygun müdahaleleri yaparak acil yanıt sistemini aktive etmek ve ambulans gelinceye kadar kazazedenin yanından ayrılmamaktır” dedi.
“İlk yardım, olay yerinde herhangi bir medikal yardım olmaksızın uygulanan müdahaleler bütünü, acil yardım ise ambulansla olay yerine gelen paramediklerin yaptığı girişimlerdir” diyen Aslay, ikisi de birbirini tamamlar ve ileri kardiak yaşam desteğine kadar olan süreci oluşturduğunu belirtti. “Bu amaçla kamusal bilinci oluşturmak için eğitimin her basamağında ilk yardım ile ilgili eğitim verilmelidir. Paramediklerin olay yerinde geldiklerinde düzgün yapılmış bir müdahaleyi acil yardıma doğru ilerletmeleri ile binlerce hayat kurtarılabilir” diyen Aslay, Lefke Avrupa Üniversitesi de acil yaklaşımın ciddiyetini ve hayat kurtarmanın önemini felsefe edinerek, İlk ve Acil Yardım Bölümü’nde her yıl öğrencilerini bu bilinçle mezun etmenin gururunu yaşamakta olduğunu ifade etti.
Aslay son olarak, “Uygun şekilde yapılan ilk yardım, gerektiğinde acil yardım sistemi aktive edilerek tam başarıya ulaşabilir. Kazazede+Kurtarıcı+Paramedik bir bütün olarak düşünülmeli, her bireyin sağlık yardımı alma hakkının olduğu göz önünde bulundurulmalı ve her ilk yardım uygulamasının anlık değil ömürlük hayat kurtardığı unutulmamalıdır” dedi.
