Döviz kurlarındaki artış, peş peşe gelen zamlar, vatandaşın alım gücünün düşmesi ve rekabet koşulları küçük ve orta boy işletmelerin sonunu getiriyor. 16 ayda 974 iş yeri kapısına kilit vurmak zorunda kaldı…
974 KAPIYA KİLİT: Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkârlar Odası’nın verilerine göre 1 Ocak 2017- 30 Nisan 2018 tarihleri arasında bin 759 iş yeri açılırken 974 iş yeri de faaliyetlerini durdurdu. Lefkoşa’da 430, Girne’de 250, Mağusa’da 226, İskele’de 43, Güzelyurt ve Lefke’de 25 işletme kapandı
NEDEN BELLİ: İş yerini kapatan esnaf, vergi, sosyal sigorta borcu ile kredi yükü altında eziliyor. Her şeye rağmen ayakta durmaya çalışan esnaf ise borç batağında. Vatandaşın düşen alım gücü nedeniyle azalan talep, dövizdeki artış ve aynı tür işletmelerdeki artış ana kapanma nedenlerini oluşturuyor
“İSTİKRARSIZLIK VAR”: KTEZO Başkanı Mahmut Kanber: İş yeri kapanış ve açılış istatistikleri istikrarsızlığın da bir göstergesidir. Ülkesel master planı ve bölgesel kalkınma planları şarttır. Caddeler tek tip iş yerleri ile doldu, iş yeri planlarının acilen düzenlenmesi lazım
Duygu ALAN
Döviz kurlarındaki artış, temel tüketim maddelerine ard arda yapılan zamlar, vatandaşın alım gücünün düşmesi, kentlerde çarşıların tek tip işyerleri ile planlanması, rekabet edebilirliğin ortadan kalkması, ağır vergi yükü derken 2016 yılında ciddi ekonomik sıkıntı yaşayan küçük ve orta boy işletmeler, krize daha fazla direnemedi.
KKTC’de son 16 ayda yüzlerce iş yeri faaliyetlerini durdurdu.
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkârlar Odası’nın (KTEZO) verilerine göre 1 Ocak 2017- 30 Nisan 2018 tarihleri arasında ülke genelinde toplam 974 iş yeri kapısına kilit vurdu.
Kapanan iş yeri sayısı en yüksel Lefkoşa’da
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkârlar Odası’nın verilerine göre, 1 Ocak 2017- 30 Nisan 2018 tarihleri arasında Lefkoşa’da 430, Girne’de 250, Mağusa’da 226, İskele’de 43, Güzelyurt ve Lefke’de 25 işletme kapandı.
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkârlar Odası yetkililerinden alınan bilgiye göre, kapanan işyerlerinin çoğu yıllardır sektörde faaliyet gösteren, isim yapmış işletmeler.
Yüzde 70’i sektörde eski esnaflardan
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkârlar Odası’nın kayıtlarına göre KKTC genelinde 1 Ocak 2017- 30 Nisan 2018 tarihleri arasında ekonomik kriz nedeni ile iş yerini kapatan işletmecilerin yüzde 70’i sektöründe 5 yıl ve üzerinde hizmet verip, ülkeye katma değer katkısı olanlar.
Bin 759 iş yeri açıldı
Ekonomik nedenlerden mali çıkmaza düşen yüzlerce iş yeri faaliyetini durdururken yüzlerce kişi de birikimini yatırıma dönüştürmeyi tercih etti.
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkârlar Odası’nın verilerine göre, 1 Ocak 2017- 30 Nisan 2018 tarihleri arasında Lefkoşa’da 750, Girne’de 466, Mağusa’da 331, İskele’de 135, Güzelyurt ve Lefke’de ise 77 iş yeri açıldı.
Kanber: Rakamlar istikrarsızlığın bir göstergesidir
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkârlar Odası (KTEZO) Başkanı Mahmut Kanber, iş yeri kapanış ve açılış istatistiklerine bakıldığı zaman rakamların istikrarsızlığın bir göstergesi olduğunu söyledi.
Döviz hareketlerinin esnaf üzerindeki etkisi ve diğer ekonomik sebeplerin yanı sıra şehrin çekim merkezlerinin sürekli değişmesinin de işyerlerinin kapanması üzerinde önemli etkisi olduğunu kaydeden Kanber, ülkesel master planı ve bölgesel kalkınma planlarının şart olduğunu söyledi. Kanber, iş yeri planlarının yeniden düzenlenmesi gerektiğini ifade etti.
Mahmut Kanber, işyerlerinin kapanma sebeplerini değerlendirdi.
“Lefkoşa’da cazibe merkezi sürekli yer değişti”
KTEZO Başkanı Mahmut Kanber, Lefkoşa’da çekim merkezinin sürekli yer değiştirdiğini bu durumun esnafın işlerinin düşmesinde doğrudan etkili olduğunu dile getirdi.
Kanber, şunları söyledi: “Bir dönem kentin çekim merkezi konumunda olan Dereboyu’nda tek tip işletmelerin yoğunlaşması orada performans düşüklüğüne neden oldu. Daha önce Dereboyu’nda faaliyet gösteren kuyumcular, mağazalar marketler Metropol Yolu olarak da bilinen Taşkınköy bölgesine kaydı. Taşkınköy’de de tek tip işyerleri yoğunlaşmaya başlayınca talep bölgeye azaldı. Bu kez kentin cazibe merkezi, iş yeri çeşitliliğinin bol olması nedeni ile insan sirkülasyonunun arttığı Lokmacı ve Büyük Han bölgesi oldu.
Gerek insan sirkülasyonunun azalması gerek döviz kurlarındaki artış ile birlikte artan kira bedeli ve diğer giderler gerekse rekabet edebilirliğin ortadan kalması ve diğer ekonomik nedenler, belki birkaç kişinin de emekliliğe ayrılması sebebi ile Lefkoşa’da son 16 ayda 430 iş yeri kapandı.”
Kanber, Lefkoşa’da sürdürülebilir bir ekonomik yapı için yapılması gerekenin kenti doğru planlamak ve iş çeşitliliğini kente doğru bir biçimde yaymak olduğunu söyledi.
Kanber, “Master planı uygulanarak neyin nerede olacağı belirlenmeli ve işletmeler kentin içine yayılmalıdır” dedi.
“Girne’de çarşılar kumar turizmine göre şekillenmiş durumda”
Mahmut Kanber, Girne’de de benzer bir tablonun mevcut olduğunu söyleyerek çarşıların tek tip işyerleri ile planlandığını dolayısıyla turistin hareketinin bu çarşıda arzu edilen düzeyde sağlanamadığını kaydetti.
Kanber, Girne’de turizme yönelik işletmelerin çoğunun özel ilgi turizmine değil kumar turizminin beklentilerini karşılığı ve çarşıların da bu yönde şekillendiğini söyledi.
“Mağusa’nın yapısını DAÜ bozdu”
KTEZO Başkanı Mahmut Kanber, Mağusa’da Doğu Akdeniz Üniversitesi’nin (DAÜ) büyük bir potansiyel olduğunu ancak Mağusa’nın şehir yapısını bozduğunu ve çekim merkezini üniversiteye yaklaştırdığını savundu.
Kanber, “Biz bu süreci yadırgarken DAÜ’nün kendi içerisinde kentleşmesi ve iş merkezlerinin kurulması o caddedeki yapıyı bozdu. Eskiden kira gelirleri o caddede yüksekti, çünkü insan sirkülasyonu vardı. Ancak gelinen noktada bölgede iş yeri çeşitliliği azaldı ve kampus dışındaki eski işletmeler teker teker kapandı” dedi.
DAÜ yolu olarak adlandırılan bölgede ise tek tip mağaza ve cafeler olduğunu söyleyen Kanber, diğer bölgelerin boş dükkanlarla dikkat çektiğini söyledi.
“Güzelyurt ve Lefke’de eski işletmeler kapanıyor”
Mahmut Kanber, Güzelyurt ve Lefke’de ise üçte birlik bir durum yaşandığını ve bu iki bölgede kapanan işyerlerinin genellikle eski işletmeler olduğunu söyledi.
“Bölgeye üniversite gitti, bölgesel kalkınma planlarının etkisi görülmeye başlandı” diyen Kanber, İskele’de de benzer durumun söz konusu olduğunu ifade etti.
“Dövizin etkisi büyük”
KTEZO Başkanı Mahmut Kanber, ülke genelinde son 16 ay içerisinde faaliyete kapanan ve açılan iş yeri sayısına bakıldığı zaman döviz hareketlerinin esnaf üzerinde ciddi etkileri bulunduğunu belirtti.
Kanber, “İşletme sayısının artması, iş yeri dağılımında plansızlık, emeklilik ve ekonomik diğer nedenlerin yanı sıra döviz hareketlerinin de esnaf üzerindeki etkisi net olarak görülüyor” dedi.
