ABD yönetimi, İsrail’in işgal altında tuttuğu Batı Şeria’da inşa ettiği Yahudi yerleşimleriyle ilgili tutumunu değiştirdi ve artık bu yerleşimlerin uluslararası hukuka aykırı olduğunu düşünmediklerini açıkladı.
ABD Dışişleri Bakanı, Batı Şeria’nın statüsünün, İsrailliler ve Filistinlilerin müzakere etmesi gereken bir konu olduğunu söyledi.
İsrail, Trump’ın selefi Barack Obama’nın tutumunu değiştiren bu hamleyi memnuniyetle karşıladı.
Yahudi yerleşimleri, İsrail’in 1867 Ortadoğu Savaşı’nda işgal ettiğ topraklara inşa ediliyor.
Yerleşimler, İsrail ve uluslararası toplumla, Washington’ın hamlesini vakit kaybetmeden kınayan Filistinliler arasında uzun süredir devam eden bir gerilim kaynağı.
Filistinli üst düzey yetkili Saeb Erakat, ABD’nin kararının “sorumsuz” olduğunu söyledi ve “küresel istikrar, güvenlik ve barışa tehdit oluşturduğunu” vurguladı.
İsrai Kamu Güvenliği ve Stratejik İlişkiler Bakanı Gilad Erdan ise, kararı “cesur” diye tanımladı.
Yahudi yerleşimleri tartışması nedir?
Yahudi yerleşimleri konusu , İsrail ve bunları barışın önünde bir engel olarak gören Filistinliler arasınaki en tartışmalı sorunlardan biri.
İsrail’in Batı Şeria ve Doğu Kudüs’ü işgal ettiği 1967’den bu yana inşa edilen 140 kadar yerleşimde 500 bin dolayında Yahudi yaşıyor. Yerleşimler uluslararası hukuka aykırı olarak görülüyor, ancak İsrail buna karşı çıkıyor.
Pompeo ABD’nin hangi tutumunu değiştirdi?
ABD’de 1978’de Carter yönetimi, sivil yerleşimleri inşa etmenin uluslararası hukuka uygun olmadığı sonucuna varmıştı. Ancak 1981’de Başkan Ronald Reagan buna katılmadığını söylemiş ve yerleşimlerin özü itibariyle yasadışı olmadığına inandığını vurgulamıştı.
ABD, onyıllar boyuca yerleşimleri “yasadışı” olarak tanımlamaktan kaçınıp, “gayrımeşru” olduğunu söylemiş ve BM Güvenlik Konseyi’ndeki veto hakkıyla, İsrail’i yerleşimleri kınayan kararlardan korumuştu.
Ancak, 2016 sonlarında Obama yönetiminin attığı son adımlardan biri, BM’de yasadışı İsrail yerleşimlerini kınayan bir kararı veto etmemek olmuştu.
Donald Trump yönetimi ise, Yahudi yerleşimlerine karşı, selefi Obama’dan çok daha hoşgörülü bir tutum takındı.
Pompeo, Trump yönetiminin tartışmanın tüm taraflarını gözden geçirdiğini ve Başkarn Reagan’a katıldığını söyledi.
Pompeo ayrıca, “Batı Şeriada İsrail’in sivil yerleşimler kurması, aslında uluslararası hukukla uyumsuz değil.” dedi.
