Uzman Psikolojik Danışman
Tıpkı yeni anne baba olan yetişkinler gibi yeni abi ya da abla olan çocuğunuz da hayatıyla ilgili yeni düzenlemelere gitmek zorunda.
Yeni kardeş doğduğu zaman çocukların bu durumu kıskançlıkla karşılaması doğaldır. Kıskançlığın yansımaları çocuğunuzun yaşına göre değişiklik gösterecektir elbette ancak kaç yaşında olursa olsun değişmeyen tek bir şey var o da anne-baba ilgisini ve sevgisini artık başka bir kardeşle paylaşmak zorunda olduğudur.
Sizin anne-babalar olarak sergileyeceğiniz tutum ilk doğan çocuğunuzun bu süreçle baş etmesini kolaylaştıracak ya da zorlaştıracaktır. Bu süreci daha az sancılı atlatabilmek için, bebek doğmadan ailenizi ve ilk doğan çocuğunuzu bu sürece hazırlamanızı; bunun için de bir aile danışmanından destek almanızı öneririm.
Sizlerle, değişik yaş dönemlerinde karşılaşmanız muhtemel durumlar ve bu durumlarla nasıl baş edebileceğinize yönelik kısa önerilerimi geçtiğimiz hafta paylaşmaya başlamıştım. Bu hafta 4 yaş ve üzeri daha büyük çocuklara yönelik paylaşımlarda bulunacağım. Çocuklarınızı ve ailenizi yeni kardeşe nasıl hazırlayabileceğinize yönelik önerilerime ise bir sonraki yazımda değineceğim.
4 – 6 yaş
Bu yaş grubundaki çocuklar 2 yaş dönemine oranla daha anlayışlıdırlar. Yeni kardeşin ailenize katılmasını daha mantıklı bir şekilde karşılayabilirler. Küçük kardeşinin üzerine istemeden kustuğunu açıklamakta zorluk yaşamazsınız. Ya da yeni kardeş onun oyuncaklarını karıştırırsa ilk doğanınıza favori oyuncağını saklaması için yardımcı olabilirsiniz. Bu yaş döneminde hayatlarındaki değişikliklerle başa çıkabilme konusunda daha beceriklidirler; ancak burada yemek ya da kucaklanmak için daha fazla bekleyebileceklerinden bahsetmiyorum. 2 yaş dönemine oranla kendilerine ait sosyal bir çevreleri de vardır artık. Okul yaşantısıyla ya da katıldığı etkinliklerle arkadaş çevresi genişlerken sizin her an onunla ilgilenmenize ihtiyacı da giderek azalmıştır. Yine de en bağlı olduğu ve en fazla ilgi görmeyi arzuladığı kişiler hala daha sizlersiniz. Eğer yeni doğanla birlikte sizden arzu ettiği ilgiyi göremezse kendisini arka plana atılmış ve değersizleşmiş hissedecek, arzuladığı ilgiyi üzerine çekmek için sorun yaratmaya başlayacaktır.
Nasıl baş edebilirsiniz:
Baş başa zaman geçirin. İlk doğanınızın kendini hala değerli hissetmesini sağlamak için yapabileceğiniz en etkili şeylerden biri onunla özel zaman geçirmeniz. Bu paylaşım sadece markete birlikte gitmek bile olabilir. Daha gebelik sürecinde anne ile paylaşılan zamanda gerçekleşen değişikliklerle ilk doğanınız hayatında bir şeylerin değiştiğini fark etmeye başlar. Anne babaları ile birlikte geçirdikleri zamanın azalması çocuklarda en fazla kaygı yaratan şeylerden biridir ki yeni bebek ailenize katıldığında bu zaman mecburen azalacaktır.
Bu durumu değiştirmek için şunları deneyebilirsiniz: Bebeğinizi emzirirken ilk doğanınıza kitap okuyabilirsiniz. Yeni doğanınızı ana kucağına koyarsanız oyun oynayabilmek için elleriniz serbestleşecektir böylece çocuğunuzu gıdıklayabilir onu dilediğinizce kucaklayabilirsiniz. Kendinize yeni ritüeller yaratabilirsiniz mesela yeni doğanınız uyurken her sabah oyun için 10 dakika ayırabilirsiniz. Baba küçük bebeğin banyosunu yaptırıp altını değiştirirken anne büyük çocukla ilgilenebilir.
“Çocuklarınızın bakımı ile ilgili görev paylaşımı yaparsanız çocuklarınızla, anne ve baba olarak bire bir zaman geçirmek için yeterince zaman yaratabilir, hem bireysel olarak kendinize hem de eşinize zaman ayırabilirsiniz.”
Huzurlu bir aile istiyorsanız unutmamanız gereken altın kurallardan biri kendinize zaman ayırmadan önce ailenize yeterince zaman ayırabildiğinizden emin olmanızdır. Anneler yeni doğanın neredeyse tüm temel bakımıyla ilgilenirken hem ona hem de ilk doğanınıza yeterince zaman ayırmadan kendi ihtiyaçlarınızı ön plana çıkarmamalısınız sevgili babalar. Çocuklar mutlu ve huzurlu anne-babaları takdir eder, onlara saygı duyar ve onlarla huzur bulurlar!
Özel olduğunu hissetmesini sağlamalısınız. Yeni doğan bebek doğal olarak daha fazla ilgi görecektir. Aile ve arkadaş ziyaretleri, yeni doğana alınan hediyeler, yeni doğanın kucaktan kucağa dolaşması, beslenmesi, altının değiştirilmesi, yeni doğan mobilyaları vs. İlk doğanın bu kadar değişiklikle ve ilgi paylaşımıyla baş etmesi zordur. İkinci planda hissetmesi ve kıskanması doğal bir sonuç oluyor hal böyle olunca. Anlayış göstermelisiniz. Yeni doğana gösterilen ilgi ile bunalmaması için misafirleriniz “ne güzel bir bebek” gibi ifadeler kullandıklarında, anne ve baba olarak “şimdi iki tane güzel bebeğimiz oldu” ya da “ve onun çok güzel bir ablası/abisi var.” ifadelerini gecikmeden ve ilk doğanınızın duyacağı şekilde eklemenizi öneririm.
7 – 8 yaş ve daha büyük çocuklar
Bu yaş döneminde çocuğunuza gününün nasıl geçtiğini sorarsanız alacağınız yanıt kısa ve basittir genelde: İyi!
Bu yaş dönemini konuşturmak ve duygularını paylaşmalarını sağlamak zordur. Yaşadıkları kıskançlık duygusunun farkında olabilirler ancak bunu kabullenmeleri ya da ifade etmeleri kolay değildir.
Nasıl baş edebilirsiniz:
Kendi bebekliğini hatırlamasını sağlayın, eski albümleri videoları birlikte karıştırın. Kendini ifade etmesini kolaylaştırmak için yeni kardeşiyle ilgili nelerin eğlenceli olup olmadığını / kolay olup olmadığını sorabilirsiniz.
Yaşadığı karmaşık duyguları dile getirmesine yardımcı olun. Olumsuz duygularını değiştirmeye çalışmayın. Anlayış gösterin ve olduğu gibi kabul edin. Her çocuk kardeşi hakkında karışık duygular yaşar. Anne baba olarak bu olumsuz duyguları işitmek sizin için zor olabilir belki ama bu duygular hakkında onu yargılamamalısınız. Eğer sizinle paylaşımda bulunabilirse bu duygularını bastırmak zorunda kalmaz ve kıskançlıkla birlikte gelen öfke davranışlarına yansımaz. Bu durumla baş etmenin ne kadar zor olduğunu anlamaya çalışmalısınız.
“İlk doğanınızın yaşadığı olumsuz duyguların kabul edilebilir olduğunu anlamasını sağlarsanız yeni kardeşine karşı olumlu duygular geliştirmesini sağlayabilir ve aralarındaki ilişkiyi güçlendirebilirsiniz.”
Önemli ve özel olduğunu hissetmesini sağlamalısınız. Tıpkı diğer yaşlarda olduğu gibi tüm çocukların bu duyguları hissetmeye ihtiyacı var. Büyük kardeş olarak onun desteğine ve yardımına ihtiyacınız olduğunu söyleyin. Ancak onun küçük bir bakıcıya dönüşmemesine dikkat edin. Anne ya da babanın asistanı gibi komik görev tanımları yapabilir, bebek bakımı ile ilgili yapabileceği küçük sorumluluklar verebilirsiniz. Bu onu sürecin içinde tutacaktır.
Daha büyük çocuklar hala yetişkin kurallarıyla yetişkin dünyasında yaşamaya adapte olma çabasındayken yeni kardeş farklı sorumluluklar yükler. Bu yeni baş edilmesi gereken sorumluluk, kardeş ilişkileri çocuklara uzlaşma, baş etme, bağışlamayı ve bağışlanmayı öğrenme, hoşlanmasa da sevmeyi öğrenme konusunda büyük bir deneyim kazandırır. Başarılı kardeş ilişkileri çocuklarınızın hayatta başarılı olmalarını sağlayacak beceriler kazandıracaktır.
Çocuklarınız arasındaki kardeş ilişkilerini desteklemek istiyorsanız unutmamanız gereken bir diğer altın kural ise kardeş olmanın ne kadar özel bir şey olduğunu anlamalarını sağlamaktır. Unutmayın arkadaşlar gelip geçer belki ancak kardeşler ömür boyu hayatlarımızda özel bir yere sahip olacaklardır.
