Kıbrıs adası,bölgesinde ekonomi-politiği olarak cüssesinden daha büyük bir yer kaplar.Mesele,bu bastırılmış potansiyelleri açığa çıkarmaktır. Kıbrıs adası, bölgenin en büyük “ ANA HUP ekonomisi Türkiye ile “ ARA HUP ” modelinde entegre olduğu sürece bir çok sektörde ortaya büyük ekonomik potansiyeller çıkacaktır.
TC ile entegre kablo da bunlardan biridir.O yüzden KKTC’nin, enerjide global ve bölgesel büyük resme bakarak ve özellikle Türkiye’nin “enerjide hup ” pozisyonunu dikkate alarak kendini buna göre konumlandırması gerekir.
Bölgemiz ve adamız “ enerji arz güvenliği ” açısından çok stratejik bir konuma geldi. Bu bağlamda, koca enerji politikamızı KIBTEK’te direkt veya indirekt beslenen çıkar gruplarına hapsetmemeliyiz.
Dolayısıyla, enerji politikamızı bölgemizde bulunan gaz-petrol rezervleri, enerji hatları, solar kapasitemiz, rüzgar, atık,vs gibi yenilenebilir enerji potansiyellerimizi de kapsayacak şekilde geleceği öngören bir vizyonla kurgulamalıyız.
Yakın gelecekte; enerjiye dayalı ve enerji sinerjisiyle Kıbrıs adasının tümünde enerjiye bağlı ekonomik faaliyetler,sektörler,sektörcükler oluşacak ve gelişecektir.Bu bağlamda,stratejik öneme sahip bu alanla ilgili “ devlet politikasına ” dönüşmesi gereken bir “ KKTC ENERJİ POLİTİKASI ”na ihtiyacımız var.
Eğer,enerji politikamızda amacımız ve hedefimiz özetle ; (i) uzun vadede enerjide arz güvenliği ve çeşitliliğini sağlamak,(ii) tüketiciye ve ekonomimize mümkün olan en iyi fiyata (ve temiz) enerji sunmak.(iii) Ve hatta enerjide ihracat ve aracılık vizyonu ise o vakit aşağıdakilere göre bir politika vizyonu oluşturmalıyız
- Enerjide liberalizasyon politikalarına ihtiyacımız var.
Bir kere, petrol ve petro- kimya ürünlerini de içerecek şekilde piyasa düzenlemesini-denetlemesini yapacak bağımsız bir ENERJİ PİYASASI DÜZENLEYİCİ KURULU (EPDK) oluşturmalıyız.
- KIB-TEK’i yeniden konumlandırmamız gerekir.
KIBTEK, liberalizasyon sonrası hem üretici, hem düzenleyici olamaz.KIBTEK’i ülke şartlarına ve bu vizyona göre konumlandırmamız gerekir.
- TC- KKTC Kablo hattı ve elektrikte AB pazarına entegrasyon
Kablo, aslında bizi enerjide büyük bir pazara arz-talep olarak entegre edecek otoyoldur. Önemli olan bu kablonun nasıl ve hangi modelde yapılacağıdır.Büyük enerji resmine göre optımum modelde yap-işlet-devret olarak kurgulamalıyız.
- Yenilenebilir enerji politikası
Özellikle güneşte büyük potansiyelimiz var,hatta bu büyük potansiyelimiz ile gelecekte kablo sayesinde belki de satıcı tarafta olacağız.Ne yazık bu büyük potansiyelimiz bugün itibarı ile KIBTEK’in varlığını koruma gayesi ile bastırılmaktadır.
- Bölgemizdeki hidrokarbon gazı ve elektrik enerjisinde kullanımı
Bu saatten sonra KKTC Enerji Politikası, bölgemizdeki gaz potansiyeli ve bu konudaki büyük resim olmaksızın kurgulanamaz.Gelecekte kablo ile gazı işleyerek Avrupa’ya enerji satma potansiyelimiz var, ayni şekilde solar satışı içinde bu geçerli.
- Güney ile enterkonnekte hat
Hem teknik açıdan, hem de kendi içimizdeki entegrasyon ve Mısır-İsrail-Türkiye hatlarının elektrikte birleşmesi bizi enerji de çok farklı bir noktaya taşıyacaktır.
- Enerjide verimlilik ve kojenerasyon politikaları
Tüketimde ve üretimde ciddi bir enerji verimsizliğimiz var,halbuki bu alanı düzenleyici-teşvik edici olarak regüle edebilsek tasarrufta yapacağız.
- Petrol,gaz ve diğer enerji ürünlerindeki politika
Ölçeğimiz gereği bu alanında KKTC EPDK’sının içinde olmasında fayda var ve bu alan hem giriş, hem de faaliyet koşulları açısından çok ilkel ve tüketici refahı göz ardı edilen bir alan. 3 kıtanın kesiştiği bir coğrafyadayız ve global enerji politikaları ile AB’nin değişen enerji politikaları bize yakın gelecekte deniz-gemi taşımacılığı-liman vs konularında da ARA HUP olarak çok önemli fırsatlar sunacaktır.
