Büyük Okyanus’un güneydoğusunda yer alan ve Fransa’ya bağlı Yeni Kaledonya, iki yıl sonra bağımsızlığını ilan etmek için yeniden sandığa gidiyor.
2018 yılında vatandaşların yüzde 57’sinin Fransa’ya bağlı kalmak için oy verdiği referandumun ardından Yeni Kaledonya, 4 Ekim’de 2. bir referandumla yeniden sandık başına gidecek.
Fransız hükümet sözcüsü Sibeth Ndiaye, 6 Eylül’de yapılması planlanan referandumun koronavirüs salgını nedeniyle 4 Ekim’e ertelendiğini açıkladı.
1853 yılından beri Fransa’ya bağlı olan ve 270 bin nüfuslu Yeni Kaledonya, Avustralya’nın yaklaşık 2 bin kilometre doğusunda yer alırken Fransa’dan yaklaşık 18 bin kilometre uzaklıkta. Adanın nüfus çoğunluğu kendilerini Kanak olarak adlandıran yerel halkı Melanezyalılardan ve (yüzde 39) ile Caldoche olarak bilinen Avrupa asıllı vatandaşlardan (yüzde 27) oluşuyor.
1980’lerde Kanaks ve Caldoches arasında çıkan çatışmalar, kaynakları yeniden dengeli bir şekilde dağıtmaya ve siyasi iktidarda dengeyi sağlamaya çalışan Fransa’nın arabuluculuğuyla sona ermişti.
Ancak 1988 yılında Fransa, bağımsızlık karşıtı ve bağımsızlık destekçiler arasında imzalanan anlaşmayla birlikte ada daha özerk hale geldi. Anlaşmada, ayrıca 2022 yılına kadar 3 kez bağımsızlık referandumu yapma hakkı da tanındı.
4 Ekim’de referandumun başarısız olması durumda, bağımsızlık yanlıların Fransa’dan ayrılmak için tek bir referandum şansı kalacak.
Fransa’ya bağlı adada Kasım 2018’deki referandumdan ‘hayır’ sonucu çıkmıştı, bağımsızlık isteyenlerin oranı yüzde 43’te kalmıştı. Oylamaya katılım oranı ise yüzde 81 gibi yüksek bir orandı.
Paris, Yeni Kaledonya’yı Pasifik’te siyasi ve ekonomik anlamda stratejik bir değer olarak görülüyor.
Yeni Kaledonya, her yıl Fransa’dan 1 milyar euro’dan fazla kaynak alıyor.
