Maraş’ın açılması konusunda en etkili ve o ölçüde en ciddi çabayı rahmetli Erdal İnönü sarf etmişti.
Uzun süren ve bir hayli tartışmalı geçen Anavatan Partisi-Turgut Özal yönetiminden sonra muhalefet seçimleri kazanmış ve Erdal İnönü’nün SHP’si ile Süleyman Demirel’in DYP’si koalisyon hükümeti kurmuştu.
Demirel Başbakan, İnönü ise Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı olmuştu.
Bizde ise rahmetli Denktaş Cumhurbaşkanı idi ama siyasi arena epeyce gergin ve kavgalıydı.
Seçim yasası değiştirilmiş ve UBP seçim yasası marifetiyle tek başına iktidar yapılmıştı.
Buna şiddetle itiraz eden muhalefet meclisi boykot etmiş ve meclis dışında kalmıştı.
Bu durum fazla uzun sürmeyecekti.
Yine Erdal İnönü müdahale edecek, tarafları bir araya getirecek ve demokratik bir seçim yasasıyla erken seçime gidilecekti.
O seçimlerin sonucunda da DP-CTP koalisyon hükümeti kurulacaktı.
Erdal İnönü’nün Maraş açılımı siyasi konjonktür olarak böylesi günlere denk düşmüştü.
Dönemin Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Butros Gali’nin “madem bütünlüklü bir çözüme ulaşamıyorsunuz öyleyse güven yaratıcı adımlarla çözüme hazırlanınız” felsefesiyle Maraş’ın Rum mal sahiplerine açılması, bunun karşılığında ulaşım ambargosunu kaldıracak mahiyette adımların atılması öngörülmüştü.
Rahmetli Denktaş’ın müthiş itirazlarına ve karşı çıkışına rağmen konu epeyce ileriye götürülmüş, Maraş’a girişte Türk gözlem noktasının yolun sağında mı yoksa solunda mı olacağına ilişkin çıkarılan yapay kriz aşılmış ve Maraş’ın açılması için gün sayımına geçilmişti.
Fakat olmamıştı.
Niye olmadığına ilişkin kuşkusuz birçok neden vardı.
Ama en önemlilerinden birini o dönem Süleyman Demirel’e danışmanlık yapan Cüneyt Arcayürek’in anılar kitabında okuyacaktık.
Denktaş “Maraş’ın verileceğini Süleyman Demirel açıklasın” diye ısrar etmiş.
Kitapta yer alan ifadeye göre Süleyman Demirel Cüneyt Arcayürek’e şöyle demiş:
“Beni tarihe Türk toprağını satan adam olarak geçirmek istiyor…”
***
Maraş’ın açılacağına ilişkin umutların yüksek olduğu o günlerde asker lütfedip izin vermiş ve bir grup gazeteci Maraş’a girmiştik.
Hemen belirteyim dönemin Genel Kurmayı rahmetli Erdal İnönü’nün Maraş açılımına karşıydı.
Maraş’ı gezmiş ve çok etkilenmiştik.
İnsan aklının alamayacağı ve dünyada eşi benzeri olmayan bir durum ile karşı karşıyaydık.
Her yer ama her şey yağmalanmıştı.
“Hayalet şehir” benzetmesi hafif kalırdı.
İnsan eliyle yaratılan bir cehennemden farksızdı Maraş.
Ve hala öyledir.
***
Hükümet yetkililerinin birbirleriyle çelişen açıklamalarını bir yana koyarsak bu hükümetin ve bu Türkiye yönetiminin değil BM idaresinde Türk idaresinde bile Maraş’ı açamayacağına inanıyorum.
Dolayısı ile üzerinde fazla kafa patlatmaya gerek yoktur.
Benim kafama takılan soru şudur;
Doğrudur kapalı Maraş Kıbrıslı Türkler veya Türk askeri tarafından yağmalandı.
Peki, 20 Temmuz 1974 çıkarması başladığı gün yaşadıkları evleri terk edip de Mağusa Suriçi’ne sığınan binlerce Kıbrıslı Türk’ün evlerini kim yağmaladı?
Ve bu konu niye bugüne kadar hiç gündeme getirilmedi?
Gerçekten cevap verilmesi gereken sorulardır bunlar.
