Kadir Has Üniversitesi’nin her yıl hazırladığı Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması’nın 2021 raporuna göre Kıbrıs Sorunu’nun çözümü konusunda “KKTC, Türkiye’ye bağlanmalı” seçeneğini tercih edenlerin oranı geçen yıla göre 8,5 puan yükselerek, yüzde 48 ile şu ana kadarki en yüksek oranına ulaştı
29 Nisan-21 Mayıs 2021 arasında 26 ilde 1000 kişi ile yüz yüze görüşmelerle gerçekleştirilen ankette, dış politika konularındaki eğilimler araştırıldı.
“Türkiye’nin en yakın dostu hangi ülkedir?” sorusuna ankete katılanların yüzde 56,6’sı Azerbaycan yanıtını verdi. Azerbaycan’ı yüzde 49,7 ile Kuzey Kıbrıs takip etti.
ABD, “Türkiye için tehdit oluşturan ülkeler hangileridir?” sorusuna verilen yanıtlarda ilk sıradaki yerini korudu. Ancak ABD’nin Türkiye için tehdit olarak görülme oranı son iki yılda yüzde 81,3’ten yüzde 54’e düştü. İsrail de yüzde 41,8 ile ikinci sıraya yerleşti.
Araştırma kapsamında sorulan “Sizce son dönemde Türkiye’nin dış politikasında karşılaştığı en önemli sorun nedir?” sorusuna verilen cevaplar arasında “sınır ötesi terörle mücadele” yüzde 23,5 ile başı çekti. “ABD ile ilişkiler” ise yüzde 12,3 ile ikinci sırada yer aldı.
‘Hükümeti dış politikada başarılı bulan CHP’lilerin oranı arttı’
Araştırmaya göre, Cumhurbaşkanlığı Kabinesi’ni dış politikada başarılı bulan CHP seçmeninin oranı 2020’de yüzde 9,7 iken, 2021’de bu oran yüzde 29,4’e yükseldi.
Anket sonuçlarını paylaşan Kadir Has Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Aydın, dış politikaya ilişkin kimi başlıklarda AKP ile CHP tabanlarının birbirine yaklaştığı yorumunu yaptı.
BBC Türkçe‘nin sorusunu yanıtlayan Prof. Dr. Mustafa Aydın, “Son aylarda Ankara’nın uluslararası sistemle yeniden ilişkiye geçme çabasının muhalefet tabanında karşılık bulabildiğini” kaydederek, Türkiye’deki kutuplaşma durumunun kimi konularda kırılabildiğini söyledi.
‘Cumhurbaşkanlığı belirleyici’
Araştırma, dış politikada belirleyici rol üstlenen kurumların başında yüzde 84’lük oranla Cumhurbaşkanlığı çatısı altına giren yapıların görüldüğünü ortaya koydu.
Buna karşılık “Sizce Türkiye’de dış politikanın yapım sürecine en çok hangi kişiler etkide bulunuyor?” sorusuna geçtiğimiz yıl yüzde 69’luk bir kesim “Cumhurbaşkanı” yanıtını verirken, bu yıl oran yüzde 59’a geriledi.
AB üyeliğine destek arttı, İYİ Parti seçmeni başı çekiyor
Türkiye’nin AB üyeliğini destekleme konusunda geçen yıla göre yaklaşık yüzde 12 oranında artış görüldü. Yüzde 59,3, Türkiye’nin AB’ye üye olmasını desteklediğini belirtti.
Soruya en fazla İYİ Parti seçmeninin (yüzde 74,4) olumlu görüş bildirdiği belirlendi. AKP seçmeninin ise yüzde 52,9’u olumlu görüş bildirdi.
Ankete katılanların yüzde 44’ü Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarının Türkiye’de uygulanması gerektiğini savunurken, parti bazında AİHM kararlarının uygulanması gerektiğini düşünen kişiler İYİ Parti seçmenleri arasında yoğunlaştı.
‘Mavi Vatan kavramını duymayanların oranı yüzde 76’
Türkiye’nin Doğu Akdeniz politikasında sık gündeme gelen kavramlardan “Mavi Vatan”, ankete katılanların yüzde 76,1’i tarafından hiç duyulmamış. Yüzde 90,6 “Gümrük Birliği” kavramını, yüzde 62,9’u “S-400″ü hiç duymadığını söylüyor.
Kıbrıs Sorunu’nun çözümü konusunda “KKTC, Türkiye’ye bağlanmalı” seçeneğini tercih edenlerin oranı geçen yıla göre 8,5 puan yükselerek, yüzde 48 ile şu ana kadarki en yüksek oranına ulaştı. “İki toplumlu, iki kesimli federal devlet” modeli yüzde 31 düzeyinde destek topladı.
“Sizce Türkiye, Kıbrıs Cumhuriyeti’ni hangi koşulda tanımalı?’ sorusuna ise yüzde 37,3’lük kesim “Kıbrıs Sorunu çözülürse” yanıtını verdi. Yüzde 28,2 ise Türkiye’nin şartsız olarak hemen Kıbrıs Cumhuriyeti’ni tanıması gerektiğini belirtti.
‘ABD ile ilişkiler negatif’
Ankete göre kamuoyunda her beş kişiden üçü ABD ile Türkiye arasındaki ilişkilerin negatif yönde olduğunu düşünüyor. ABD’yi “güvenilmez ülke” olarak görenlerin oranı yüzde 33,5, “düşman ülke” olarak görenler ise yüzde 19,2 düzeyinde.
ABD’yi “düşman ülke” olarak görme oranı en yüksek AKP seçmen kitlesinde kaydedildi.
Türkiye’nin NATO üyeliği
Türkiye’nin NATO üyeliğinin devam etmesi gerektiğini düşünenlerin oranı yüzde 54 olarak belirlenirken, ilişkilerin dondurulması gerektiğini düşünenler bir yıl içerisinde yüzde 10,2’den yüzde 20’ye yükseldi.
NATO üyeliğinin sona erdirilmesi gerektiğini düşünenlerin oranı yüzde 18,8’den yüzde 7,8’e düştü.
NATO’nun en önemli katkısının Türkiye’ye yönelik “olası saldırı veya tehdit gibi durumlarda vereceği destek” olduğu ifade edildi.
Ankete göre, kendisini “muhafazakar/dindar” olarak tanımlayanların oranı yüzde 33,5’tan yüzde 27’ye geriledi.
Siyasi duruşunu “milliyetçi” olarak tanımlayanlar yüzde 24,8, “Cumhuriyetçi/Kemalist” olarak tanımlayanlar yüzde 16,4 düzeyinde oldu.
Türk dış politikası ile ilgili haber almada, kitle iletişim araçları arasında 2021’de televizyon yüzde 78,1’lik oranla ilk sıradaki yerini korudu. Sosyal ağlar ve internet haber portalları ise toplamda 72,4’lük takip edilme oranını yakaladı.
