Ayrılma kararını çocuklarına açıklamak bir anne ve babanın başına gelebilecek en zor durumlardan biridir. Aldığınız karara dair yapacağınız bu açıklama sizinle birlikte onlar için de yeni bir hayatın habercisidir. Çocuklar her şeye rağmen anne ve babalarının ve ailelerinin birlikte yaşamaya devam etmesini arzu ederler; özellikle de küçük yaş çocukları için anne ve babasının ayrılık kararını anlaması güç, karmaşık ve zor bir olaydır.
Boşanarak karı-kocalık ilişkinizi sonlandırıyorsunuz; ancak anne ve babalık rolleriniz devam etmektedir. Boşanma kararı ortak bir karar olmasa da kararınızı çocuklarınıza birlikte açıklamalısınız. Çocuklarınızın önünde birbirinizi suçlamanız ya da sorumluluğu birbirinize atmanız doğru olmayacaktır; aksine bu tutumunuz çocuklarınızda stresin artmasına neden olacak ve durumu iyice zorlaştıracaktır.
Çocuklar içinde bulundukları yaş dönemine göre boşanmaya farklı yorumlar ve anlamlar yükleyebilirler; duygularını ise gelişimsel özelliklerine göre farklı şekillerde ifade edebilirler. Size yetişkin bireyler gibi reaksiyonlar göstermelerini beklememelisiniz. Bu nedenle serinin önceki yazılarında çocukların gelişimsel dönemlerine göre boşanmaya yükledikleri anlamları ve tipik olarak nasıl reaksiyonlar gösterebileceklerini ele aldım.
Ayrılık kararını çocuklara açıklamanın mükemmel bir yöntemi olduğunu söyleyemem. Ancak işinizi kolaylaştıracak, duygusal acıyı azaltacak ip uçları verebilirim:
- Birlikte hareket edin. Ayrılık kararı ortak alınmış bir karar olmasa dahi çocuklarınızın önüne anne ve babaları olarak birlikte oturmalı ve açıklamanızı yapmalısınız. Kararı açıklarken bireysel ifadeler yerine “biz” ifadesini kullanmanız önemli. Unutmamalısınız ki ayrılmak üzere olduğunuz eşinizle bir araya gelmeniz sizinle ilgili bir durum değil; bunu yapmak için elinizden gelenin en iyisini yapmalısınız çünkü bu durum çocuklarınızın duygusal iyi oluşlarıyla Çocuklarınızın anne ve babalarının hala onlar için birlikte -koordineli bir şekilde- hareket edebildiklerini görmeleri, kendilerini rahat ve güvende hissetmelerini sağlayacaktır.
- Tüm aile bir arada. Konuşmayı yapmak için tüm çocuklarınızı -çekirdek ailenizi- bir araya getirmenizi öneririm. Ardından her çocuğunuzla ayrı ayrı konuşmalısınız. Ancak büyük çocuğunuzun bu haberi kötü karşılayacağını düşünüyor ve verebileceği tepkilerin küçük kardeşini olumsuz yönden etkileyebileceğini düşünüyorsunuz çocuklarınıza durumu eşinizle birlikte ayrı ayrı açıklamayı tercih edebilirsiniz.
- Ne söyleyeceğinize önceden karar verin. Ayrılık kararını çocuklara açıklamak gelişi güzel yapılabilecek bir konuşma değildir. Kafa karışıklığına neden olmayacak ayrıntılara girmeden, bilmelerinin gerekli ve önemli olduğunu düşündüğünüz ayrılık gerekçelerinizi belirlemelisiniz. Şu ifadeler size yardımcı olacaktır:
- “Bizler her zaman senin anne ve babanız. Ancak artık karı ve koca olamayacağımıza karar verdik. Annenle/babanla birlikte ayrılma kararı aldık.”
- “Anne ve babanın problemleri vardı. Bu problemleri çözmek için elimizden geleni yaptık, ancak olmadı.”
- “Ayrılık kararına neden olan problemleri çözememek bizim hatamız, bu kararın seninle bir ilgisi olamadığını bilmeni istiyoruz. Seni çok seviyoruz.”
- “Anne ve baban olarak seni çok seviyoruz. Bunu hiçbir şey değiştiremez ve her zaman anne ve baban olarak yanında olacağız.”
- “Yaşam şeklimiz değişse de biz her zaman senin ailen olacağız.”
- Karışık tepkilere hazır olmalısınız. Göz yaşları ve pek çok soruyla karşılaşabilirsiniz. Gelecek sorular kafanızı karıştırmasın, bu reaksiyonları anlayabilmek için yaş dönemlerini dikkate elmalısınız. Küçük çocuklar ben merkezcidirler ve alınan bu kararın hayatlarını nasıl etkileyeceği konusunda endişeye kapılabilirler. Çocukların okullarını değişip değişmeyeceklerini, hala arkadaşları ile oynamaya devam edip edemeyeceklerini sormaları beklendik reaksiyonlardır. Daha büyük yaş çocukları ise bu habere ağlayarak, öfkelenerek, odalarına kapanarak reaksiyon gösterebilirler. Çocuklarınızın size sundukları ip uçlarını takip ederek nasıl karşılık vereceğinizi tahmin edebilirsiniz. Çocuklarınızı sizden daha iyi kimse tanıyamaz, o an kucağa mı ihtiyaçları var yoksa verdiğiniz haberi kabullenebilmek için zamana mı buna en iyi siz karar verebilirsiniz.
- Sorulara hazırlıklı olun. Çocuklarınızın duygularının farkına varmaları biraz zaman alacaktır. Boşanma ve ardından ayrılık gerçekleşirken çocuklarınızla bu konular hakkında daha fazla konuşma yapmanız gerekecek. Yapacağınız ilk konuşmanın başarısı, ayrılık süreci yaşanırken çocuklarınızla diyaloğunuzu şekillendirecek ve size sorular sorabilmelerinin önünü açacaktır. Anne ve baba olarak çocuklarınızın sorularına ve duygusal durumlarına karşılık verebilmek için onlara açık olmalısınız. Soruları karşısında dürüst olun, kimi sorulara yanıtınız olamayabilir bunu da onlara açıkça ifade etmenizi öneririm.
