Ülkede belediye seçimlerine yaklaşık bir aylık bir süre var. Adaylar tüm hızı ile seçim gezilerine devam ediyor. Adayların okulları da ziyaret ettiği gözlerden kaçmadı. Adayların çoğu okullara yapacağı yatırımlardan da bahsediyor. Umarım bunlar sadece seçim döneminde söylenmiş olarak kalmaz.
Kabul etmek gerekir ki okullara ciddi katkılar sağlayan belediyeler var. Ancak okulların yanına yanaşmayan belediyelerin de olduğunu biliyoruz. Unutmamak gerekir ki belediyelerin okullara yapması gereken katkılar uzun bir süreden beridir yasal bir zorunluluk…
Taşınmaz Mal Vergisi ile ilgili yasa şöyle der: “Belediyelerin taşınmaz mal vergisi gelirlerinin %15 (yüzde onbeş)’i münhasıran devlete ait ilk ve orta eğitim kurumlarının fiziksel gelişiminin tamamlanması, bakım ve onarımlarının yapılması amacıyla kullanılır.”
İlgili yasa, belediyeyi, okullar ve Milli Eğitim Bakanlığı ile koordineli çalışmayı emreder ve şöyle der: “Her belediye, yıllık bütçesindeki eğitime katkı kalemindeki toplam miktarı, kendi sınırları içindeki ilgili okulların fiziksel gelişiminin sağlanması amacıyla, ilgili okulların belediye ile birlikte hazırladığı ve Eğitim İşleriyle Görevli Bakanlığın öncelikleri belirleyen programı çerçevesindeki projelerde kullanır. Ancak her belediye, yıllık bütçesindeki eğitime katkı kalemini, kendi sınırları içindeki ilgili okul yönetimlerinin talepleri doğrultusunda, her kullanımda 5.000 TL’yi aşmayan küçük bakım ve onarım masrafları amacıyla kullanabilir. Bu miktar belediyelerin yıllık bütçesindeki eğitime katkı kaleminde bulunan toplam miktarın %30’unu aşamaz.”
Hal böyle iken, açıkçası Taşınmaz Mal Vergisi gelirlerinin %15’inin tamamını okullara ayıran kaç belediye var merak ediyorum. Şimdi düşünüyorum da Girne ve Yeni İskele’de son yıllarda emlak patlaması yaşanıyor. Bu iki belediyenin de çok ciddi Taşınmaz Mal Vergisi geliri elde ettiğini bilmeyen yok. Peki bu gelirin %15’i okullara aktarılıyor mu? Ya da ne kadarı aktarılıyor?
Bu konuda tüm belediyeleri şeffaf olmaya davet ediyorum. Her yıl taşınmaz mal vergisinden elde edilen gelirin ve okullara ayrılan payın açıklanması, halk ile paylaşılması gerekiyor.
Yasa denetim yetkisini de Maliye Bakanlığı’na veriyor ve şöyle diyor: “Belediyelerin eğitime katkı olarak yıllık bütçelerinde ayrı bir kalemde gösterdikleri miktarların kurallara uygun olarak kullanılıp kullanılmadığını denetler. Denetim sonucunda kullanılmadığı veya amaç dışında kullanıldığı tespit edilen miktarlar en geç bir sonraki yılın Nisan ayı sonuna kadar münhasıran yasaya uygun olarak kullanılmak üzere devlet bütçesine aktarılır.”
Yasadan da anlaşılacağı üzere Taşınmaz Mal Vergisi’nden elde edilen %15’lik kısmın eğitim amaçlı kullanılmasının tarafları olan belediyeler, okullar, Milli Eğitim Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı görevlerini yerine getirirse, okulların ekonomik ve fiziksel sorunları büyük oranda çözülmüş olur.
Ancak bugüne kadar ne uygulayıcılar ne de denetleyiciler bu konuda gönülden çalışmadığı için istenilen verim alınmamıştır.
Hakkını yememek gerekir ki bazı belediyeler bu konuda okullara gerekli katkıyı yapıyor. Çağdaş batılı toplumlarda belediyeler eğitimin en önemli bacağından biridir. Hatta eğitim belediyelerden tarafında yönetilir. Merkezi hükümetin eğitim üzerindeki etkisi daha azdır.
Sonuç olarak belediye başkanlığına aday olanların manifestoları içerisinde Taşınmaz Mal Vergisi’nden elde edilecek gelirlerden eğitime yapacağı katkıyı şimdiden söylemesinde yarar vardır. Çünkü insanlar oy verirken belki de buna da dikkat edecektir.
