Kıbrıs Türk Tabipler Birliği, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) Covid-19’a karşı deva m eden aşılama sürecinde aşı çeşitliğinin arasına en son katılan ve tek doz olması, hastalıktan yüksek oranda koruyuculuk sağlaması nedeni ile tercih edildiği izlenen Johnson & Johnson firmasının Janssen aşısının bir viral vektör aşı olduğunu açıkladı.
Birlik, aşının koruyucu madde, yumurta, latex ve metal içermediğine dikkat çekti.
Kıbrıs Türk Tabipler Birliği, Janssen aşısı ile ilgili toplumda oluşan bilgi kirliliğene açıklık getirtdi, merak edilen soruları yaptığı açıklama ile yanıtladı. İşte Tabipler Birliğinin açıklaması;
KİMLER J&J JANSSEN AŞISI YAPTIRMAMALIDIR?
Kıbrıs Türk Tabipler Birliği, Janssen aşısı ile ilgili toplumda oluşan bilgi kirliliğene açıklık getirtdi, merak edilen soruları yaptığı açıklama ile yanıtladı. İşte Tabipler Birliğinin açıklaması;
İçerdiği maddelere karşı daha önce anafilaktik düzeyde epinefrin ile tedavi gerektirecek alerjik reaksiyon gösterenlerin aşıyı yaptırmaması tavsiye edilmektedir.
SIK GÖRÜLEN YAN ETKİLER NELERDİR?
Aşı yapılan kolunuzda ağrı, kızarıklık ve şişlik sıklıkla beklenen yan etkilerdir.
Yorgunluk, baş ağrısı, kas ağrıları, titreme, ateş, bulantı da aşı yapıldıktan sonraki birkaç gün içinde görülebilen sık ve beklenen yan etkilerdendir. Günlük işlerinizi yapamayacak kadar etkilenebilseniz de bu yan etkiler birkaç gün içinde kendiliğinden geçecektir.
DAHA NADİR YAN ETKİLER NELERDİR?
Janssen aşısı yapıldıktan sonra 15-30 dakika içinde aşı içeriğindeki maddelere karşı alerjik reaksiyonlar nadiren gelişebileceğinden aşı yaptırdığınız merkezden hemen ayrılmayınız.
Yine aşı yapıldıktan kısa süre sonra strese bağlı veya psikolojik kaynaklı olabilecek baygınlık, fenalık hissi gibi durumlara da rastlanılmaktadır.
KAN PIHTIŞALMASI OLAYLARI
Daha önce bir diğer viral vektör aşısı olan AstraZeneca/Oxford aşısı yapılan kişilerde aşı yapıldıktan sonraki 4-30. Günler arasında görülen ve aşı ile alakalı olabileceği düşünülen pıhtılaşma olayları Janssen aşısı sonrası da görülmüştür.
Bu pıhtılaşmalar insan vücudundaki normal pıhtılaşma mekanizmaları dışında, immun yani bağışıklık sistemi üzerinden gelişmektedir. Bu anormal kan pıhtılarının beraberinde pıhtılaşma hücreleri olan trombositlerin sayısında azalma da görülmekte ve Aşı İlişkili Trombopenik Tromboz veya Trombositopeni Eşlikli Trombozis Sendromu (TTS) olarak adlandırılmaktadır. Yapılan incelemelerde Janssen aşısı yapılan 1 milyon kişiden 7’sinde görülen bu nadir ama önemli yan etkinin çok büyük bölümünün 18 ile 49 yaş arasındaki erişkin kadınlarda gözlemlendiği açıklanmıştır. 50 yaşın üzerindeki kadınlarla erkeklerde ise çok daha nadir olarak ortaya çıkmaktadır.
VAR OLAN VEYA GEÇİRİLMİŞ HASTALIKLAR RİSKİ ARTIRIYOR MU?
Daha önce pıhtılaşma sorunları yaşamış olanların örneğin derin ven trombozu, akciğer embolisi geçirenlerin aşıdan sonra TTS gelişmesi risklerinin normal kişilerle benzer olduğu, bu durumun TTS için artmış bir risk oluşturmadığı bildirilmiştir.
Kalp hastalığı, varis, obezite, hipertansiyon gibi kronik hastalıkların da yine TTS için artmış bir risk oluşturmadığı açıklanmıştır.
Doğum kontrol hapı kullanımı gibi kan pıhtılaşması görülme riskini artıran durumların da mekanizmaları tamamen farklı olduğundan TTS açısından riski artırmadığı anlaşılmıştır.
COVID-19 GEÇİRENLERDE PIHTILAŞMA RİSKİ DAHA YÜKSEK
Covid-19 enfeksiyonu geçirenlerde kan pıhtılaşması olaylarına rastlanmaktadır.
Janssen aşısı sonrası TTS görülmesi riski Covid-19 enfeksiyonuna bağlı pıhtılaşma riskinden çok daha düşük olduğundan, Covid-19 hastalığından korumada yüksek etkinlik oluşturan Janssen aşısının kullanımına devam edilmesi CDC, EMA gibi kuruluşlar tarafından önerilmeye devam edilmiştir.
NE ZAMAN DOKTORA BAŞVURULMALIDIR?
Aşı yapıldıktan özellikle 4-30 gün sonra aşağıdaki belirti ve şikayetlerin olması durumunda vakit kaybetmeden bir hekime veya sağlık kuruluşuna başvurulmalı ve aşı olunduğuna dair bilgi verilmelidir:
*Çok şiddetli göğüs ağrısı ve nefes darlığı,
*Ağrı kesicilere rağmen geçmeyen baş ağrısı,
*Görmede bulanıklık,
*Şiddetli karın ağrısı,
*Bacakta şiddetli ağrı ve şişlik,
*Ciltte morarma ve kanamalar.
ASPİRİN KORUYUCU MU? KULLANILMALI MI?
Kalp damar hastalığı veya başka bir sebeple zaten aspirin kullanıyorsanız aşı öncesinde veya aşı olduktan sonra ilacınızı kesmeyip aynen devam etmelisiniz.
Ancak önceden aspirin kullanmıyorsanız, aşı ile ilişkili pıhtılaşma olaylarından korunmak amacı ile aspirine başlamanız gerekmez. Çünkü aşı sonrası görülen pıhtılaşma olaylarının mekanizması normal pıhtılaşma mekanizmasından çok farklıdır.
Aspirinin TTS’den koruyucu bir etkisi olmayacağı gibi kan pıhtılaşma hücreleri olan trombositlerin azalması ile birlikte görülen TTS gelişmesi durumunda kanama riskini artırarak tehlike yaratması da mümkündür.
Aspirin kullanımına bağlı mide barsak sistemi kanama riski 100 kişide 1.8’dir (%1.8).
AŞI NE ZAMAN KORUMAYA BAŞLAR?
Tek doz olarak uygulanmakta olan Janssen aşısı yapıldıktan 14 gün sonra ağır/kritik COVID 19 enfeksiyonundan % 76.7 oranında korumaktadır. 28 gün sonra ise hastalıktan koruma oranı %85.4’e yükselmektedir.
Hiçbir Covıd-19 aşısının enfeksiyondan, bulaşmaktan ve bulaştırmaktan koruyuculuğu %100 olmadığından, tam aşılı olanların bile maske-mesafe-hijyen kurallarına uymaya devam etmesi elzemdir.
