Plansız, düzensiz feodal dönemdeki bir toplum gibi buralar. Gelecekle ilgili hiçbir planlama yapılmamış. Mazaretse hazır; Kıbrıs Sorunu. Kıbrıs Sorunu ve ona bağlı ambargolar özellikle yöneticilerin bu konudaki can simidi. Onlara göre ekonomik kalkınmanın önündeki engel Kıbrıs Sorunu’dur.
Ekonomik sistemin çalışabilmesi için tüketim elbette şart. Tüketim için iç ve dış pazar, turizm önemli olgular. Tüm bunlar sonuçta üretilen mal ve hizmetlerin tüketimini etkilemekte. İç ve dış pazarın tüketemeyeceği mal ve hizmetler alıcı bulmaz. O nedenle buraların ekonomik kalkınmasındaki engel olarak yöneticiler, hemen hemen her zaman Kıbrıs Sorunu’nu göstermekteler.
Ancak bu durum eski kalkınma trendi için doğru. Şimdilerin “bilgi toplumu”nda ekonomik kalkınma için kullanılan mal ve hizmet ‘bilgi’dir. Bilgi üretip pazarlayan ülkelerin kalkınma liginde üst sıraları yakaladığının örnekleri çok. Japonya, Güney Kore, Hindistan, İsrail, Singapur bu ülkeler arasında.
KKTC’nin kurtuluşu için bir çıkar yol da ‘bilgi’ üretimidir. Bunun için üniversiteler ‘kalite’ peşinde koşmalı. Üniversiteler ticaret amacıyla planlama yapmamalı. Üniversiteler her alanda, her bölümde bilimsel araştırmalara odaklanmalı. Bilgi üretimini desteklemeli. Akademsiyenlere bilimsel araştırmalar yapmaları için fonlar yaratmalı. Yoksa bu haliyle üniversitlerde uçan hocalara ve alandan bile olmayan hocalara ders verdirmekle, üniversiteler asla bilgi üretemez. Sadece şimdi olduğu gibi ‘dersçilik’ yapmakla yetinilir.
KKTC için en önemli kaynak meslek liseleri olmalıdır. Melsek liseleri, lise çağ nufusunun %30’unu çekmekteymiş. Meslek liseleri bu haliyle, buralarda çok fazla bir orandaki öğrenciyi bile çekmiş durumda. Meslek liselerinin bölümleri, yapılanmaları KKTC’nin yapısına uymuyor. TC’nin 1940’larda Almanya’dan yanlış bir şekilde transfer ettiği bölümleri, zamanın yöneticileri buraya transfer etmiş; yıl olmuş 2015 hala daha aynı durum devam etmektedir. Öğrenciler bu bölümlere girip mezun olunca KKTC’nin ekonomik yapısına uygun olmayan mesleklerdeki ara elemanlar oluyorlar. İş yaşantısına katılınca da karşılarındaki duvar ‘işsizlik’ olmakta. Bakanlık bu konuda artık uyanmalıdır.
Aynı durum üniversite mezunları için de geçerli. Şimdilerde sosyal medya dünyanın her yerinde mezun olan KKTC’li gençlerin mezuniyet törenlerindeki fotoğraflarla dolu. Hepsini gönülden tebrik eder, başarılar dileriz. Ancak KKTC’de tıpkı meslek lisesi mezunlarını karşıladığı gibi üniversite mezunu gençleri karşılayan da “işsizlik”tir.
Üniversite mezunu gençlerin çok azı okuduğu bölümle alakalı bir iş bulma şansını yakalamakta. Bazıları da alakası olmayan mesleklerde çalışmaya mecbur kalmakta. Kendi okumadığı bölümle ilgili meslekteki kalite de haliyle düşük olmaktadır. Dolayısıyla KKTC’nin kalkınması da bundan nasibini almakta. Tabii bunlar iş bulan şanslı, torpilli! gençler. Geriye kalanlar içinse ‘göç’ kaçınılmaz. Üniversite mezunu gençler bir bir ülkeyi terk etmek zorunda kalmakta. Buraların kalkınmasında rol oynayacak gençler olmayınca da, ülke onlar dışındakilere kalıyor. Pek çok gencin üniversite mezuniyet töreninden fotoğraflarını görünce akıllara takılanlar bunlar.
Yazık hem de çok yazık. KKTC parçalanmış aileler, göç eden eğitilmiş beyinler, meslek lisesi mezunu ancak okuduğu bölümle ilgili iş alanı olmayan meslek liseli gençleri olan bir toplum olarak tanımlanabilir. Peki yöneticiler bundan rahatsız değil mi? KKTC’nin ekonomik kalkınması için, 40 yıldır hiç bir rasyonel planlama yapmamış olan yöneticiler veya siyasetçiler, yastıklarına kafalarını koydukları zaman rahat rahat, vicdan azabı çekmeden uyuyabiliyorlar mı acaba?
